चेतनाथ आचार्य, नेपालबाट चीन आउनुभएको लगभग दश वर्ष भयो। बिहान व्यायाम र साँझ चोकको सामूहिक नाच संस्कृतिले उहाँको जीवनमा गहिरो प्रभाव पारेको छ। हालै थाईची नरम बल खेल्ने दिदीहरूसँग गफ गर्दा थाईची र चोकको सामूहिक नाच चिनियाँ राष्ट्रिय खेलकुदको प्रतिस्पर्धामा समेटिएको थाहा पाउनुभयो। यसरी चोकमा सामूहिक रूपमा नाच्ने सर्वसाधारणले पनि राष्ट्रिय स्तरको प्रतिस्पर्धामा भाग लिन पाउनेभएका छन्। चिनियाँ खेलकुद धेरै रमाइलो भएको विचार चेतनाथले लिनुभएको छ।

वास्तवमा, सन् १९१७ मा तत्कालीन युवा माउ चतुङले “नयाँ युवा”नामक पत्रिकामा “खेलकुदबारे अनुसन्धान”शीर्षक लेख प्रकाशित गर्नुभएको थियो। उहाँको विचारमा खेलकुदको भूमिका शरीरलाई बलियो पार्नु, ज्ञान बढाउनु र विचारलाई सुदृढ पार्नु हो। प्राचीन चिनियाँ समाज गरिब र कमजोर हुनुका कारणहरूमध्ये एक सर्वसाधारणको शरीर कमजोर वा बलियो नभएको ठहर गर्नुभएको थियो।

त्यसैले नयाँ चीन स्थापनापछि तेस्रो वर्ष अर्थात् सन् १९५१ मा चिनियाँ खेलकुद महासंघ स्थापना समारोहमा माउ चतुङले “खेलकुदको विकास गरी जनताको शरीरलाई फिट बनाउने”नारा प्रस्तुत गर्नुभएको थियो। जसबाट खेलकुदमा सर्वसाधारणको सहभागिता तथा सक्रियतालाई प्रोत्साहित गरेको छ। चिनियाँ प्रतिस्पर्धी खेल तीव्र गतिले विकसित हुँदैआएको छ।

सन् १९५९ मा चीनको पहिलो राष्ट्रिय खेलकुद पैचिङमा आयोजना भएको थियो। हाल १४औँ राष्ट्रिय खेलकुद जारी छ। यही सेप्टेम्बर १५ तारिख चीनका राष्ट्राध्यक्ष सी चिनफिङले सीआन शहरमा १४औँ राष्ट्रिय खेलकुद शुरु भएको घोषणा गर्नुभएको थियो। चीनको सबैभन्दा उच्चस्तरको र सबैभन्दा ठूलो परिमाणको खेलकुद समारोहको आयु ६२ वर्ष पुगेको छ। साठी वर्षयता चीनको राष्ट्रिय खेलकुद चीनको प्रतिस्पर्धात्मक खेल कमजोरबाट शक्तिशाली बनेको साक्षी बनेको छ। सन् १९८४ मा आयोजित लस एन्जलस ओलम्पिक खेलकुद नयाँ चीन अन्तर्राष्ट्रिय ओलम्पिक समितिमा पुनःफर्केको पहिलो ओलम्पिक खेलकुद थियो। त्यस पटकको ओलम्पिक खेलकुद शुरु भएको पहिलो दिन चिनियाँ शुटिङ खेलाडी श्यु हाईफङले प्रतियोगितामा पहिलो स्वर्ण पदक जित्नुभएको थियो। त्यस ओलम्पिक खेलकुदमा चिनियाँ प्रतिनिधि मण्डलले १५ वटा स्वर्ण पदक जितेको थियो। चीन पदक तालिकाको चौथो स्थानमा रहेको थियो। नवोदित खेलकुद मुलुकले ओलम्पिक खेलकुदमा प्राप्त गरेको उपलब्धि राष्ट्रिय खेलकुदमार्फत दक्ष व्यक्ति हुर्काउनुसित सम्बन्धित छ। त्यसपछि राष्ट्रिय खेलकुद ओलम्पिक खेलकुदको “अभ्यास खेलमैदान”र “दक्ष व्यक्त हुर्काउने आधार क्षेत्र”बनेको छ। त्यसैले ओलम्पिक खेलकुदमा डाइभिङ, टेबु टेनिस, शुटिङ, जिम्नेस्टिक, भारत्तोलन चीनको श्रेष्ठतायुक्त परियोजना बनेका छन्।

हालैका वर्षहरूयता चीनको प्रतिस्पर्धात्मक खेलमा धेरै वैज्ञानिक प्रविधि प्रयोग गरिएको छ। उच्च वैज्ञानिक उपकरण र प्रबन्धले खेलाडीहरूको शारीरिक क्षमता, प्रविधिआदि विभिन्न क्षेत्रको अनुगमन गर्नसक्छ र विशेष तालिम योजनाको तर्जुमा गर्नसक्छ, खेलाडीको क्षमतालाई चौतर्फी रुपमा बढाउनसक्छ। टोकियो ओलम्पिक खेलकुदमा वैज्ञानिक अभ्यासमा निर्भर भई चिनियाँ प्रतिनिधि मण्डलले ट्रयाक एण्ड फिल्ड, पौडी जस्ता प्रतियोगितामा पनि धेरै उपलब्धि हासिल गरेको छ। चीन खेलको ठूलो मुलुकबाट वैज्ञानिक अभ्यासमार्फत खेलको शक्तिशाली मुलुकतर्फ लम्किरहेको छ।

प्रतिस्पर्धात्मक खेलकूद शक्तिशाली भए तापनि सर्वसाधारणको स्वास्थ्य राम्रो बन्ने होइन। तर प्रतिस्पर्धात्मक खेलकूदको जीवन्त विकासबाट सर्वसाधारणमाझको खेलकूदको विकास गति, गुणस्तर र प्रभावलाई अघि बढाउन सकिन्छ। टोकियो खेलकूद समारोहमा भारत्तोलनतर्फ पुरूष ८१ केजीको प्रतियोगितामा चिनियाँ खेलाडी स्यु स्याउच्युनले च्याम्पियनसिप प्राप्त गरेपछि शारीरिक व्यायाममा ध्यान दिने चिनियाँ तथा विदेशीहरूमाझ उनी लोकप्रिय बन्न थालेका छन् र स्यु जस्तै टप खेलाडीको प्रोत्साहनमा बढीभन्दा बढी चिनियाँ सर्वसाधारणहरू खेलकूदमार्फत् स्वस्थ बन्ने लहरमा समावेश हुन थालेका छन्।

दशकौँदेखिको ‘जनताको शारीरिक गुणलाई बढाउने’ नारा मात्र होइन। सन् २०१४ मा चीनको राज्य परिषदमा खेलकूद उद्योगको छिटो विकास गर्दै सर्वसाधारणको फिटनेसलाई राष्ट्रिय रणनीतिको स्तरमा उकास्ने आग्रह पनि गरिएको थियो। सन् २०२० मा सर्वसाधारणको वरिपरिको कसरत गर्ने प्रबन्धको कमजोरीलाई हटाउँदै सर्वसाधारणमाझ खेलकूद कार्यक्रमको विस्तार गर्ने योजना पनि राज्य परिषदले थालेको छ। सन् २०२१ को अगष्टमा राज्य परिषदबाट प्रकाशित ‘सम्पूर्ण जनताको कसरत योजना (२०२१-२०२५)’ बमोजिम, सन् २०२५ सम्म चीनमा खेलकूद र कसरतमा नियमित रूपमा भाग लिनेहरूको अनुपात ३८.५ प्रतिशत पुग्ने अनुमान छ। सन् २०२० को अन्तसम्म चीनमा खेलकूद मैदानको कूल क्षेत्रफल ३.१ अरब वर्गमिटर पुगेको छ र प्रतिव्यक्तिले प्रयोग गर्न पाउने खेलकूद मैदानको क्षेत्रफल २.२ वर्गमिटर पुगेको छ।

वास्तवमा, खेलकूद चिनियाँको दैनिक जीवनमा घुलमिल भइसकेको छ र जनताको स्वस्थ तथा सुखमय जीवनको एक महत्वपूर्ण भाग बनिसकेको छ।