फन्ट डाउनलोड
सि.आर.आइको संक्षिप्त परिचयनेपाली सेवाको संक्षिप्त परिचयसम्पर्कका लागि

मेरो चिनियाँ कथा दयाराम दाहाल

(GMT+08:00) 2013-10-08 10:59:42

            हरेक मानिसको एउटा सपना,एउटा उद्देश्य अनि एउटा बिचार र बाटो त हुन्छ नै। सन् 2008 अघिसम्म चीन एउटा मेरो मनको सपना थियो। एउटा संयोग जुर्‍यो अनि त्यसलाई पछ्याउदै सन् 2008 मा म चीन पुगेँ एउटा भाषा शिक्षकको हैसियतले नै भनौँ। हुन त धेरै अघिदेखि सी आर आई नेपाली विभागमा धेरै नेपालीहरू भाषाविज्ञको हैसियतले त्यहाँ पुग्नुभएकै थियो। त्यसै मेसोमा म पनि त्यहाँ पुगेँ।

            चीनका ल्हासा र छङ्तु हुँदै दिनभरको यात्राबाट म पैचिङ पुग्दासम्म मैले अलिकति चयन अलिकति आराम अनि अलिकति मनोशान्तिको अनुभव एकैदिनमा गर्न सक्षम बनेँ।‌ औपचारिक रुपमा मैले कामको मेसो मिलाएँ।तर कामको सेरोफेरोकै क्रममा मेरो मनमा एउटा बिचार र कल्पना आयो। चिनियाँहरू धेरै मेहनती र साथीत्वको भावना बोकेका हुँदा रहेछन्। नेपालीमा एउटा भनाइ छ नि मिले पछि ज्यान पनि दिन तयार हुनुपर्छ भन्ने। हो त्यस्तै कुरा रहेछ चिनियाँलाई साथी बनाउन सकियो भने त राम्रा साथीको हैसियतले उनीहरू त सबैथोक पनि दिन सक्दारहेछन्।

            यसै सिलसिलामा मैले निजी तथा कार्यालयीय हिसाबले चीनका धेरै ठाउँ घुमेँ।चीन पुगेको केही महिनामा नै च्याङ सुको ह्वा शि छुन जाने साइत जुरेको थियो।त्यहाँको कृषि पद्धति नै त्यस गाउँको नमुना बनेको थियो।143 किलो तौलको फर्सी होस् वा एउटै बोटमा तीनखाले फल फलेको होस् वा टनेलभित्र माछापालन गरेको अनि पश्चिमाहरू पनि त्यहाँ काम खोज्न आएको कुरा नै किन नहोस् मेरा लागि ती सबै कुरा नयाँ र अचम्मलाग्दा बनेका थिए।अनि वर्षेनी जस्तै गरेर बाटो परेको बाहना मिलेकोले क्वाङ चौ क्षेत्र प्रशस्तै घुमेँ।त्यहाँबाट अमरावती शहर शनचन पनि पुग्न भ्याएँ।साथी बनाएँ।धेरैपटक थेनचिन शहर घुमेँ।शाङहाइ एक्स्पोको मेसोमा त्यहाँको शहर पनि निकै घुमेँ।

             पैचिङमा रहँदा मैले मध्य चीनका धेरै साथी बनाएको थिएँ।उहाँहरूले मलाई बारम्बार घुम्न आउने हैन भनेर कराएको सुनेर पनि होला म सन् 2012 मा मध्य चीनको उ हान इ छाङ सिङ सान तथा नान याङ क्षेत्र जाने निधो गरेर करिब एक महिनाको बिदा मिलाएर त्यसतर्फ लागेँ सामान्य रेल चढेर।करिब 15 घण्टाको रेल यात्रा गरेर पैचिङबाट म इ छाङ क्षेत्र पुगेँ।अब त्यहाँबाट मैले अझै करिब 300 किलोमिटर पश्चिम पहाड छिचोल्नु परेको थियो।त्यहाँबाट केही साथी मलेर एउटा कार बुकिङ गर्‍यौँ।कार यात्रामा तीनजना महिला थिए।उनीहरू पनि सिङ सान जाने रहेछन्।कार गुड्नुभन्दा अघि नै उनीहरूले चिनियाँ भाषा आउँछ भनेर सोधे।मैले पनि सरासर जवाफ दिएँ चिनियाँमा।उनीहरू यति प्रभावित भए कि तुरुन्तै मेरा साथी बने।

सिङ सानका स्थानीय विद्यार्थीहरू

              सिङ सान वा खुसी पहाड हार्दिक स्वागत गर्दछ तपाईँलाई भनेर मेरा आफन्तजस्ता बने।म पनि दङ्ग परेँ।हामीले तीन चार घण्टाको यात्रामा मीठा मीठा गफ गर्‍यौँ।मिलेर खानेकुरा खायौँ।मैले त्यो यात्रा निकै निहालेँ।करिब 25 वटा डाँडा छिचोलेर त्यहाँ पुग्नुपर्ने रहेछ तर हरेक डाँडालाई छेडेर सुरुङ बनाएर बाटो बनाएको रहेछ।मलाई त्यो देख्दा अति अचम्म लागेर आयो।अनि मनमनै मैले चिनियाँ नीति चिनियाँ सक्षम शासक अनि चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी अनि चिनियाँ जनतालाई स्यालूट गरेँ।यात्रा टुङ्गिनै लागेको थियो।कु फू भन्ने स्थानमा मेरा मित्र मलाई लिन आए।म पनि दङ्ग परेँ।अनि उनीहरूले बडो स्वागत सत्कारका साथ मलाई खाना खुवाए।अनि होटलमा बस्नु आवश्यक छैन हाम्रै घरमा बस्ने हो नत्र रिसाउने भनेर हार्दिक भई कुराकानी पनि गरे।त्यसै मेसोमा दुई दिन म उहाँहरूको घरमा नै बसेँ।घरको काममा पनि सहयोग गरेँ।उनीहरू धेरै खुसी भए।मैले सोचेँ कि अब धेरै दुख नदिऊँ होला भनेर एउटा होटलमा गएर बसेँ। मुख्य रुपमा त्यहाँ मैले चीनमा प्रख्यात प्राचीन चार सुन्दरीमध्ये एकजना सुन्दरीको बसोबासो क्षेत्रको अवलोकन भ्रमण गर्ने बिचार राखेको थिएँ।

 

वाङ चाओ चुनको प्राचीन निवास घरमा गाइडको साथमा

          त्यसै गरेर सन् नुङ च्या भन्ने रमणीय क्षेत्रको अवलोकनका साथै त्यहाँका सुन्दर डाँडा र नदीहरूका साथै प्राकृतिक दृश्यावलीका साथमा छाङ च्याङ नदी भनेर चिनिने याङ सी नदीको एउटा भङ्गालोको अवलोकन गर्ने उद्धेश्य राखेको थिएँ।यसै सिलसिलामा मैले एक प्राचीन सुन्दरीलगायत सुन्दर डाँडाहरू हेरेँ।

एक प्राचीन सुन्दरी वाङ चाओ चुन

सिङ सानमा रहेको सफा र सुन्दर नदी तथा पहाड

             मेरो बिचार त्यहाँको रमणीय दृश्य हेर्नु मात्र थिएन।मेरो खास उद्धेश्य भनेको त चिनियाँ ग्रामीण समाजको अवलोकन गर्नु नै थियो।चीनमा रहेका विकट पहाडी गाउँका किसानहरूको अवस्था वास्तवमा कस्तो चाहिँ रहेछ त भन्ने जान्नु पनि थियो।अनि ती ग्रामीण क्षेत्रमा चीन सरकारले जनताको लागि कस्ता सुविधाहरू पुर्‍याएको छ त भनेर हेर्नु पनि त थियो।त्यसैले मैले विकट पहाडी क्षेत्र पनि गएँ।तर नेपालको विकट गाउँ र चीनको विकट गाउँबीच धेरै नै फरक देखियो।चीनको विकट गाउँ प्राकृतिक रुपमा निकै विकट भए पनि सरकारले खानेपानी घरघरमा नै पुर्‍याइदिएको रहेछ अनि बिजुली बत्ती चौबीसै घण्टा झलल बल्ने देखियो।सागसब्जी रोपन,बङ्गुरपालन अनि अन्य तरकारी खेतीमा लागेका रहेछन् त्यहाँका जनता ।त्यो विकट गाउँको नाम नान याङ हो।

            

            याङ सी नदीलाई चिनियाँमा छाङ च्याङ पनि भनिन्छ।छाङ च्याङको एउटा भङ्गालो त्रीघाँटी जलविद्युत परियोजनाको कारणले अर्कैतिर मोडिएको रहेछ।त्यो स्थानको अवलोकन गर्नु पनि मेरो मनको बिचार थियो।त्रीघाँटी जलविद्युतबाट चीन सरकारले 22 हजार 5 सय मेगावाट बिजुली निकालेको रहेछ। त्यसबाट छुट्टिएको एउटा भङ्गालोले ठूलै रुप लिएको थियो रे।चीन सरकारले त्यसलाई मध्यनजर राखेर त्यसले असर गर्ने बस्ती अर्को स्थानमा सारेको रहेछ।त्यहाँका मानिसहरू सुन्तला खेतीमा रमाएका रहेछन्।साथै कुनै कर नतिरी त्यस नदीमा माछा मार्ने अनि डुङ्गा चलाएर आय आर्जन गर्दा रहेछन्।

            मेरा चिनियाँ कथा पचासौँको सङ्ख्यामा रहेका छन्।ती सबै कथाका विषय यो एउटैमा समेटेर साध्य छैन।यस्ता धेरै सत्य कथाहरू म मौका परेमा लेख्दै जानेछु।यो सानो कथाको यो अंश आजलाई यति मात्र। धन्यवाद।

जानकारी तथा लेखहरु
सुझाउ
Webradio
सम्वाद संग्रह