पूर्वी नेपालका किसानहरू घाटा बेहोर्दै चिराइतो तिब्बत पुर्याउने गरेका छन्। उच्च पहाडी जंगलमा पहिला आफैं उम्रने चिराइतो अहिले किसानले खेती लगाउन थालेका छन्। अज्ञानताका कारण पहिला कलिलैमा उखेल्दा बिउ नष्ट भएपछि किसानले भस्मे फडानी र खनजोत गरेर खेती लगाउन थालेका हुन्। ओलाङचुङगोलाका व्यापारी दावा चुङदाले भन्नुभयो, 'गत वर्षको तुलनामा 10 देखि 16 हजार रुपैयाँ कममा बिक्री गर्नुपर्यो। सबैभन्दा बढी 28 र कम 22 हजारमा बिक्री गर्नुपर्यो।
मान्छे र चौरीलाई बोकाएर लानुपर्ने, गोदाम गर्ने ठाउँ पर्याप्त नहुनेजस्ता समस्याले किसानले पाउने मूल्य भने अत्यन्तै न्यून हुने स्वयं व्यापारीहरू बताउँछन्। उनीहरूले नलगे फेरि गाउँमै सड्ने खतरा रहन्छ। मोटरबाटोको पहुँच नभएकाले लिंखिमको थिवादेखि बोकाएर लानुपर्छ। तापेथोकदेखि ओलाङचुङगोलासम्मको भाडा प्रतिकिलो 14 रुपैयाँ छ। बोक्न अप्ठेरो र बीचमा बास बस्ने ठाउँ नभएकाले मजदुरको समस्या पनि त्यत्तिकै रहेको छ। तापेथोक हेल्लोकका रत्न राईका अनुसार किसानले 10 देखि 14 हजारसम्म प्रतिमनले मूल्य पाउने गरेका छन्। औषधि बनाउन प्रयोग गरिने चिराइतोको मूल्य सरकारले निर्धारण गरेको छैन। न त बजारको व्यवस्था नै गरेको छ।
पहिला झापाको विर्तामोड हुँदै भारत जान्थ्यो। त्यो बेला किसानले पाउने अधिकतम मूल्य 12 देखि 14 हजारसम्म थियो। सदरमुकामका तत्कालीन व्यापारी भीम मिश्र राम्रो मूल्य नआउने, बाटाभरि चेकजाँच हुने, कतिपय ठाउँमा वनका कर्मचारीले माल झार्न लगाउनेजस्ता समस्याले आफूले त्यसको व्यापारै छोडेको बताउँछन्।
