फन्ट डाउनलोड
सि.आर.आइको संक्षिप्त परिचयनेपाली सेवाको संक्षिप्त परिचयसम्पर्कका लागि

15 वर्षे बृहत् गुरुयोजना बनाउँदै पशुपति कोष

(GMT+08:00) 2017-02-17 13:43:35

पशुपति क्षेत्र विकास कोषले पाशुपत क्षेत्रको बृहत्तर विकासका लागि पन्ध्रबर्से बृहत् गुरुयोजना बनाउने भएको छ। कोषले राष्ट्रिय एवं अन्तर्राष्ट्रिय विज्ञहरूबाट बृहत् गुरुयोजना बनाउने र राष्ट्रिय एवं अन्तर्राष्ट्रिय ठेक्कामार्फत काम गर्ने योजना बनाउन लागेको अन्नपूर्णपोष्ट पत्रिकाले लेखेको छ।

कोषले बृहत् गुरुयोजना बनाउन पशुपतिनाथ क्षेत्रको इतिहास, पुरातत्व एवं सम्पदा विषयमा मुकुन्द अर्याल, निना मिर्निङ, रोबिन कनिङहम, कोषराज आचार्य, दिनेशराज पन्त, शुक्रसागर श्रेष्ठलाई कार्यपत्र बनाउने जिम्मा दिएको छ। प्राकृतिक धरातल र भवन निर्माणसम्बन्धी कार्यपत्र नेइल्स गुट्सचोउ, मूर्ति पन्त, सुदर्शनराज तिवारी, राजन दाहाल, इयान सिम्प्सन र उदयराज शर्माले तयार गर्नुहुनेछ।

मानवशास्त्र अन्तर्गतका समुदाय, रीतिरिवाज र चाडपर्वबारे चेतनाथ गौतम, गोविन्द टण्डन, एक्सेल मिखाइल्स, रूद्र मिश्र र राजेन्द्र सुवालले कार्यपत्र तयार पारिरहनु भएको छ। यस्तै सम्पदा र योजनाअन्तर्गत विश्वसम्पदा एवं तिनको योजना तथा संरक्षणबारे किशोर थापा, वीरेश साह, राजनसिंह साह, रविरत्न तुलाधर, भेषनारायण दाहाल, भीम नेपाल, केई वाइज र भरत मरासिनीले कार्यपत्र तयार पार्नुहुनेछ।

उल्लिखित सबै कार्यपत्र तयार पारी आगामी असारभित्र कार्यशालामा प्रस्तुत गरी विद्वान्‌बाटै टिप्पणी गरेर अन्तिम रूप दिइने कोषका सदस्यसचिव डा. गोविन्द टण्डनले जानकारी दिनुभयो। पशुपति स्मारक क्षेत्रलाई सन् 1979 मा काठमाडौं उपत्यका विश्व सम्पदा स्थलका रूपमा युनेस्कोले सूचीकृत गरेको थियो। उक्त क्षेत्रलाई संरक्षित स्मारक क्षेत्रका रूपमा 2055 सालमा राजपत्रमा दर्ता गरिएको थियो। सोहीअनुरूप 2044 सालमा कोषका उद्देश्य प्राप्त गर्न अवधारणात्मक गुरुयोजना बनेको हो।

दुई सय 64 हेक्टर क्षेत्रफलमा फैलिएको पाशुपत क्षेत्रमा 2051 मा पनि गुरुयोजना बनाइयो। तर यी दुवै कार्यान्वयनमा आएनन्। 2058 सालमा बनाइएको 10 बर्से गुरुयोजना 2068 सालसम्म कार्यान्वयनमा थियो। तर यो पनि पूर्ण रूपमा कार्यान्वयनमा आउन सकेन। विश्वसम्पदामा सूचीकृत पाशुपत क्षेत्र अझ संवेदनशील एवं बढी महत्ववको हुँदै गएकाले बृहत् गुरुयोजना ल्याउन लागिएको सदस्यसचिव टण्डनले जानकारी दिनुभयो। पाशुपत क्षेत्रलाई यहाँका मूर्त एवं अमूर्त सम्पदाको जीवन्त स्थलका रूपमा विकास गर्ने र विश्वका एक अर्बभन्दा बढी हिन्दु धर्मावलम्बीको पावन तीर्थस्थल बनाउने उद्देश्य लिइएको उहाँको भनाइ छ।

सोही उद्देश्यअनुरूप कोषले बिहीबार आयोजना गरेको बृहत् गुरुयोजनाको उद्घाटनमा संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्यानमन्त्री जीवनबहादुर शाहीले बृहत् गुरुयोजनाले कम्तीमा एक सय वर्षको विकास र सम्भावनालाई आँकलन गर्न सक्नुपर्नेमा जोड दिनुभयो। 'यसरी पाशुपत क्षेत्रको विकास गर्ने हो भने धार्मिक पर्यटनको विकाससँगै राष्ट्रिय अर्थतन्त्रमा समेत ठूलो टेवा पुग्नेछ', उहाँले भन्नुभयो। विनागुरुयोजना सरकार वा दाताले बजेट विनियोजन गर्न नसक्ने भएकाले बृहत् गुरुयोजनाको आवश्यकता महसुस गरिएको कोषका कोषाध्यक्ष तारानाथ सुवेदीले बताउनुभयो।

विश्वकै आदिज्योतिर्लिंगका रूपमा मानिएको पशुपतिनाथ मन्दिर परिसरमा करिब पाँच सय सम्पदा रहेकाले बृहत् गुरुयोजना अपरिहार्य रहेको कोषका कार्यकारी निर्देशक रमेश उप्रेतीले जानकारी दिनुभयो। 'पाशुपत क्षेत्रका नदी, जंगल, उद्यान, खुला ठाउँ, आदिजस्ता प्राकृतिक सम्पदाहरूलाई पनि सुरक्षित र संरक्षित तुल्याएर गुरुयोजना लागू गर्नुपर्छ।'

जानकारी तथा लेखहरु