फन्ट डाउनलोड
सि.आर.आइको संक्षिप्त परिचयनेपाली सेवाको संक्षिप्त परिचयसम्पर्कका लागि

भुटान-चीन तोङलाङ (दोक्लम) विवादमा नेपाल तटस्थ बस्नुपर्ने विज्ञको सुझाव

(GMT+08:00) 2017-08-22 14:05:31
भुटान र चीनको सीमा दोक्लमका विषयमा नेपाल तटस्थ बस्नुपर्ने सुरक्षा तथा कूटनीतिक क्षेत्रका विज्ञहरूले औंल्याएका छन्। बोल्नै परे साना मुलुकको हित हेरेर आफ्नो धारणा बाहिर ल्याउनुपर्ने सुझाव उनीहरूको छ।

भुटान–चीन द्विपक्षीय मामिलामा भारतको प्रवेशले चीन–भारत आमनेसामाने भएको र यो अवस्थाले यस क्षेत्रकै भूराजनीतिमा परिवर्तन ल्याउन सक्ने विज्ञहरूको आँकलन छ। भारतले चीनलाई खुसी राख्दै आफूनिकट ल्याउने प्रयास विफल भएपछि यस्तो अवस्था आएको अनुमान उनीहरूको छ।

यतिबेला अमेरिकासँग भारतको सम्बन्ध उकासिँदो छ। नेपाल इन्स्टिच्युट फर स्टाटेजिक स्टडिज (निस) ले आयोजना गरेको 'दोक्लम तनाव र नेपाल' विषयक राउन्ड टेबलमा विज्ञहरूले यस्तो धारणा अघि सारेका हुन्। कान्तिपुरका अनुसार नयाँ शक्ति चीन र उदाउँदो शक्ति भारतबीच दुईपक्षीय तनावको विषयलाई लिएर विश्वभर बहस र छलफल भइरहे पनि आन्तरिक रूपमा अन्तर्क्रिया नभएको अवस्थामा निसले यस्तो प्रयास थालेको हो।

परराष्ट्र क्षेत्रमा अध्ययन गरिरहेका व्यक्ति, सुरक्षा निकायका सेवानिवृत्त, भूराजनीतिमा लेख्ने सञ्चारकर्मीसमेतको उपस्थितिमा भएको उक्त राउन्ड टेबलमा नेपालले लिएको तटस्थतामा तलमाथि हुनु नहुने सुझाव सहभागीले दिए। प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाको भारत भ्रमणका क्रममा समेत यसबारे ध्यान दिइनुपर्ने सहभागीले सुझाए।

सरकारको थिंक ट्यांक परराष्ट्र मामिला अध्ययन प्रतिष्ठान (आईएफए) की उपमहानिर्देशक इन्द्र अधिकारीले सरकारले लिएको नीति 'तटस्थता' लाई चीनले प्रशंसा गर्दा भारतका विद्वान्हरूले 'चीनको चाहना' भनिरहेकाले यसमा अविश्वास सिर्जना भएको बताउनुभयो।

'तटस्थता निकै महत्त्वपूर्ण हो हाम्रा लागि तर त्यसमा हामीले दुवैको साथ र विश्वास आर्जन गर्न सक्नुपर्छ,' उहाँले विश्वासको कमी औंल्याउँदै छिमेकीको साथ लिएर अघि बढ्न सुझाउनुभयो।

नेपाल–भारत–चीन त्रिपक्षीय सम्बन्धका अध्येता भाष्कर कोइरालाले पनि नेपाल र भारतका विषयमा कुरा उठ्दा नेपाल निकै सचेत भएर अघि बढ्नुपर्ने सुझाउनुभयो।

पूर्वएआईजी रविराज थापाले नेपाललाई अफगानिस्तानको अवस्थामा धकेल्न खोजिएको भन्दै यसमा सचेत भएर छिमेकीसँगको सहकार्यमा ध्यान दिनुपर्ने बताउनुभयो। पूर्वसचिव द्वारिकानाथ ढुंगेलले नेपालले हतार गरेर तटस्थता नीति लिएको बताउनुभयो।

पूर्वसहायक रथि डा. प्रेमसिंह बस्न्यातले नेपालको त्रिपक्षीय सम्बन्धलाई विश्लेषण गर्दै भन्नुभयो, 'चीनसँग हाम्रो लाटोकोसेरोको सम्बन्ध हो, भारतसँग माछा र बकुल्लाको।'

जानकारी तथा लेखहरु