फन्ट डाउनलोड
सि.आर.आइको संक्षिप्त परिचयनेपाली सेवाको संक्षिप्त परिचयसम्पर्कका लागि

बाढीपहिरोका कारण नेपालको आर्थिक वृद्धि खुम्चने संकेत

(GMT+08:00) 2017-08-25 15:46:59

अघिल्लो साताको बाढीपहिरोका कारण नेपालको आर्थिक वृद्धिको लक्ष्य पूरा नहुनसक्ने अवस्था सिर्जना भएको छ। बाढीपहिरोका कारण भएको क्षतिको एकिन विवरण सार्वजनिक भइनसके पनि आर्थिक वृद्धि खुम्चनसक्ने जानकारहरूले बताएको कारोबार अनलाइनले लेखेको छ।

नेपाल राष्ट्र बैंकले यसको प्रारम्भिक संकेत गरे पनि अन्य सरकारी निकायहरूले यससम्बन्धमा आधिकारिक धारणा भने सार्वजनिक गरिसकेका छैनन्। चालू आवको सुरुवातसँगै मनसुनी वर्षा, भूक्षय भूक्षय तथा तराईमा आएको बाढी र डुबानले ठूलो धनजनको क्षति भएकाले आर्थिक वृद्धिदर नै खुम्चिने संकेत देखिएको हो। सरकारले चालू आव (2074/75) मा 7.2 प्रतिशत आर्थिक वृद्धिदर हासिल गर्ने महत्वकांक्षी लक्ष्य लिएको छ।

यसैलाई आधार मानेर चालू आर्थिक वर्षको समष्टिगत अर्थतन्त्र उल्लेख गर्दै नेपाल राष्ट्र बैंकले हालैको बाढी र डुबानले 1 खर्ब रूपैयाँभन्दा बढीको नोक्सानी भएको बताएको छ। "मनसुनकै कारण सरकारले प्रक्षेपण गरेको आर्थिक वृद्धिको लक्ष्य खुम्चने संकेत गरेको छ," केन्द्रीय बैंकले भनेको छ।

सरकारको आधिकारिक एकीकृत तथ्यांक तयार भइनसके पनि हालसम्म कृषि, सिँचाइ, पशुपालनलगायतका क्षेत्रमा पुगेको क्षति नै 50 अर्ब नजिक भइसकेको उल्लेख छ। मूलतः नेपालको अर्थतन्त्रमा धानको उत्पादनले प्रत्यक्ष प्रभाव पर्ने र यसपटकको मनसुनले धानबालीमासमेत क्षति पु¥याएकाले असर बढ्ने अनुमान गरिएको छ। तर, कतिपयले भने डुबान क्षेत्रमा धान उत्पादन अझै बढ्नसक्ने अनुमान पनि गरेका छन्।

सरकारले गत आर्थिक वर्षमा 7 प्रतिशत हाराहारीमा आर्थिक वृद्धि हासिल गरेको थियो। अनुकूल मौसमी वर्षा, ऊर्जा आपूर्तिमा भएको सुधार र आपूर्ति व्यवस्थामा सामान्यीकरण हुँदा अघिल्लो वर्षको न्यून आधारबाट आर्थिक वृद्धिदर उच्च रहँदा गत वर्ष आर्थिक वृद्धिदर उच्च भएको अर्थविद् डा. विश्व पौडेल बताउनुहुन्छ।

उहाँ भन्नुहुन्छ, "गत वर्षको आधारमा यस वर्ष आर्थिक वृद्धि हासिल गर्न निकै कठिन छ र आर्थिक वृद्धिको लक्ष्य पनि अलि बढी महत्वकांक्षी भयो कि भन्ने पनि छ," उहाँले चालू आर्थिक वर्षको सुरुवातसँगै मनसुन भूक्षयका कारणले आर्थिक वृद्धिमा चुनौति थपिएको बताउनुभयो।

गत आर्थिक वर्षमा हासिल भएको 7.5 प्रतिशतको आर्थिक वृद्धिदर आव 050/051 देखिपछिको उच्चत्तम भएको राष्ट्रबैकको ठहर छ। यद्यपि, केन्द्रीय तथ्यांक विभागले भने गत वर्ष 6.9 प्रतिशत वृद्धिदर हासिल भएको जनाएको छ।

यसवर्ष बाढीपहिरो तथा डुवानले मानवीय, पशुपंक्षी, पूर्वाधार तथा उर्वर भूमिमा ठूलो क्षति पु¥याउँदा अर्थतन्त्रको उत्पादन क्षमतामै प्रतिकूल प्रभाव पार्ने जोखिम देखिएको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ।

बाढीले वर्षे धानको उत्पादनमा पार्ने प्रभाव तत्काल आकलन गर्नु अपरिपक्व हुने राष्ट्र बैंकको निश्कर्ष छ। आगामी दिनको मनसुनी वर्षाको अवस्था, राष्ट्रिय गौरवका आयोजनाहरूको कार्यान्वयन र भूकम्पले क्षति पु¥याएका राष्ट्रिय धरोहरको पुनर्निर्माणले आर्थिक वृद्धिको परिदृष्य निर्धारण गर्ने राष्ट्र बैंकको ठहर छ।

अर्थविद् केशव अचार्य चालू आर्थिक वर्षको सुरुवातसँगै अर्थतन्त्रमा ठूलो धक्का पुगेकाले वृद्धिदर हासिल गर्न कठिन हुने बताउनुहुन्छ। "तराई क्षेत्रमा ठूलो मात्रामा बालीनाली सखाप भएको छ, यसको असर अर्थतन्त्रमा प्रत्यक्ष परेको छ," आचार्य भन्नुहुन्छ, "दीर्घकालीन समाधानका कुराहरू नखोजिने हो भने यसले सरकारले प्रक्षेपण गरेको आर्थिक वृद्धि खुम्चनसक्छ।"

बाढीले सिँचाइ पूर्वाधारमा 12 अर्ब, धानबालीमा 4 अर्ब र पशुपंक्षी क्षेत्रमा 10 अर्ब रूपैयाँको क्षति पुगेको प्रारम्भिक अनुमान छ। बाढी पहिरोले उपभोक्ता पनि मूल्यवृद्धिको मारमा पर्नसक्ने देखिएको छ। राष्ट्र बैंकको तथ्यांकअनुसार वित्तीय घर्षणमा पछिल्लो समयमा उल्लेख्य सुधार भएको छ। निक्षेप तथा कर्जाको वृद्धिबीच रहेको अन्तराल खुम्चिएको छ।

सुविधाजनक स्थितिमा रहेको मौद्रिक तरलताले वित्तीय अवस्था सहज बनाएको र बजार ब्याजदर बढ्ने क्रम रोकिएको बैंकको भनाइ छ। अर्थविद आचार्य भन्नुहुन्छ, "अहिले जुन अन्योल सिर्जना भएको छ, हामीले लिएको अर्थिक वृद्धिदरको प्रक्षेपणलाई बचाईराख्न र वृद्धि खुम्चिन नदिन समयमै ध्यान दिनु जरुरी छ।"

जानकारी तथा लेखहरु