|
|
|
||
मेलम्ची खानेपानी आयोजनाको २६ किमि सुरुङ निर्माण आज मंगलबार पूरा भएको छ। आयोजनाले काम सुरु गरेको ७ वर्षमा २६ किमि सुरुङ 'ब्रेक थ्रु' भएको कान्तिपुर अनलाइनले लेखेको छ।
तीन भागमा विभाजन गरी सुरुङ खन्दै आएको आयोजनाले सोमबार राति ग्यालथुङ–सिन्धु खण्ड ब्रेक थ्रु हुने जानकारी दिएको हो। सुरुङको ढलानको काम अबको ४ महिनामा पूरा हुने र लगत्तै राजधानीवासीले मेलम्चीको पानी खान पाउने जानकारी आयोजनाका अधिकारीले दिएका छन्। मेलम्चीबाट राजधानीमा दैनिक १७ करोड लिटर पानी ल्याउन अडिटसहित २७.५ किमि सुरुङ निर्माण सम्पन्न भएको हो।
तत्कालीन अन्तरिम सरकारका प्रधानमन्त्री कृष्णप्रसाद भट्टराईले २०४७ सालमा चुनाव प्रचारका क्रममा मेलम्चीको पानी राजधानी ल्याउने उद्घोष गर्नु भएको थियो। उहाँ २०५६ मा दोस्रो पटक प्रधानमन्त्री हुँदा मेलम्ची खानेपानी आयोजना निर्माण सुरु भएको हो। भट्टराईको निधन भएको ७ वर्षपछि बल्ल सुरुङ खन्ने काम सकिने भएको हो। सुन्दरीजल–सिन्धु र ग्यालथुम–अम्बाथान खण्ड यसअघि नै पूरा भइसकेको छ।
निर्माण सुरु गरेको ७ वर्षमा सुरुङ खन्ने काम पूरा हुन लागेको आयोजनाका निर्देशक रामचन्द्र देवकोटाले बताउनुभयो। उहाँले त्यसको औपचारिक घोषणा २९ गते मेलम्चीमै गरिने जानकारी दिनुभयो। 'सुरुङ खन्ने काम प्राविधिक रूपमा पूरा भयो,' उहाँले भन्नुभयो, 'बाँकी ८ मिटर सुरुङ सम्भवत: मंगलबारसम्ममा छिचोलिन्छ।' अबको ४ महिनाभित्र उपत्यकामा पानी ल्याउने दाबी उहाँले गर्नुभयो। 'मुख्य काम सुरुङ खन्ने हो, त्यो सकियो, ढलान पनि सुरु गरिसकेका छौं,' देवकोटाले भन्नुभयो, 'ठेकेदारले तीव्र काम गरे उपत्यकामा पानी पुग्न धेरै ढिलो हुँदैन। ग्यालथुम–सिन्धु खण्डमा कमजोर चट्टान भएकाले सुरुङ खन्न ढिलाइ भएको उहाँले बताउनुभयो।
'कमजोर चट्टान हुँदा सुरुङमा विस्फोट गर्न समस्या आएको थियो,' उहाँले भन्नुभयो, 'विस्फोटक पदार्थ प्रयोग गर्दा त्यसले कति क्षेत्र ओगट्छ भन्ने अनुमान गर्न गाह्रो भयो, त्यसले सुरुङ खन्ने काम सुस्त भएको हो।' सुन्दरीजलदेखि सिन्धुसम्म करिब ९ किमि सुरुङ खन्ने काम डेढ वर्षअघि नै पूरा भइसकेको थियो। अम्बाथान–ग्यालथुम ९ किमि सुरुङ पनि दस महिनाअघि नै सकिएको थियो। अम्बाथानमा हेडवर्कको निर्माण पनि तीव्र गतिमा भइरहेको देवकोटाले जनाउनुभयो।
तीनवटा अडिटमध्ये सुन्दरीजल–सिन्धु (साढे ९ किमि), सिन्धु–ग्यालथुम (८ किमि) र ग्यालथुम–अम्बाथान (९ किमि) छन्। 'भित्री ढलानदेखि त्यसको संरचना बलियो बनाउनुपर्छ, त्यो काम पनि भइरहेको छ,' उहाँले भन्नुभयो, 'सुरुङ खन्नेबित्तिकै पानी आउँछ भन्ने होइन।' त्यसैगरी ३ स्थानमा सुरुङभित्रको हावा बाहिर निकाल्न भेन्टिलेटर निर्माणका लागि जग्गा मुआब्जा तथा अन्य कानुनी प्रक्रिया पूरा गरिसकिएको उहाँले बताउनुभयो।
आयोजनाका अनुसार सिन्धु, शिवपुरी वन्यजन्तु आरक्ष र ग्यालथुम खण्डमा भेन्टिलेटर निर्माण गरिने छ। आयोजना निर्माणका लागि ८ अर्ब ७४ करोड रुपैयाँ एसियाली विकास बैंकले सहयोग गरे पनि सुरुङका लागि मात्र ५ अर्ब रुपैयाँ खर्च भएको छ। अब दोस्रो चरणमा याङ्ग्री र लार्के खोलाबाट पानी ल्याउने तयारीसमेत भइरहेको उहाँले बताउनुभयो। 'एक वर्षभित्र याङ्ग्री र लार्केमा सुरुङको डीपीआर तयार हुन्छ,' उहाँले भन्नुभयो, 'डीपीआर तयार हुनेबित्तिकै निर्माण अघि बढ्छ।' मेलम्चीबाट याङ्ग्रीबीचको सुरुङको लम्बाइ ९ किमि र याङ्ग्री–लार्केबीचको सुरुङको लम्बाइ करिब २ किमि रहेको आयोजनाले जनाएको छ। याङ्ग्रीसम्म सडकको पहुँच भए पनि लार्केमा पुर्याउन कठिन रहेको उहाँले बताउनुभयो। मेलम्चीदेखि लार्केबीचको सुरुङको लम्बाइ ११ किमि छ।
मेलम्चीबाट आउने दैनिक १७ करोड लिटर पानी ट्यांकीमार्फत उपत्यकाका ३५ लाख बढी जनतालाई समानुपातिक ढंगले वितरण गरिने उहाँले बताउनुभयो। १७ करोड मेलम्ची, १७ करोड याङ्ग्री र १७ करोड लार्के गरी दैनिक ५१ करोड लिटर पानी उपत्यकामा ल्याउने योजना छ। हाल काठमाडौं उपत्यका खानेपानी लिमिटेड (केयूकेएल) ले सुन्दरीजललगायत विभिन्न स्थानबाट ल्याएको पानी वितरण गर्दै आएको छ। केयूकेएलले उपत्यकामा दैनिक ३८ करोड लिटर पानी आवश्यक भए पनि १२ करोड लिटर मात्र आपूर्ति गर्दै आएको छ। बर्खामा भने १७ करोड लिटरसम्म आपूर्ति हुन्छ। खानेपानी समानुपातिक वितरणका लागि ८० हजार धारा जडान भइरहेको खानेपानी आयोजना निर्देशनालयका निर्देशक तिरेशप्रसाद खत्रीले जानकारी दिए। जसमध्ये ४२ हजारभन्दा बढी जडान भइसकेको छ।
महांकालचौर, बाँसबारी, पानीपोखरी, बालाजु, खुमलटार, आरुबारी, कीर्तिपुर, कटुन्जेमा रिजर्भवायर ट्यांकी निर्माण भइरहेको पनि उनले जनाए। सञ्चालनमा रहेका र नयाँ ट्यांकीसहित सबैमा यो आधुनिक प्रणाली जडान हुनेछ। ३१ क्षेत्र र ८ सय ३७ एकाइमा विभाजित उक्त प्रणालीमा जडानको काम भइरहेको उनले जानकारी दिए। पानी वितरणका लागि ६ सय ७० किमि क्षेत्रमा पाइप बिछ्याउने काम पनि अन्तिम चरणमा पुगेको छ।
© China Radio International.CRI. All Rights Reserved. 16A Shijingshan Road, Beijing, China. 100040 |