सोलुखुम्बुमा चौँरीपालन गर्नेको सङ्ख्या बर्सेनि घट्न थालेको छ। पछिल्लो समय चरिचरनको अभाव, गोठालो नपाइने समस्या, जङ्गली जनावरको आतङ्क, युवाको चासो नहुनु आदि समस्याले चौँरीपालक पाउनै मुस्किल भएको गोरखापत्र अनलाइनले लेखेको छ।
जिल्लाको लिखुपिकेमा रहेका केही चौँरीपालकलाई समस्या नै समस्या रहेको छ। चौँरी पाल्नका लागि घना जङ्गल लेकतिर बस्नुपर्छ। त्यहाँ न छिमेकी न घर, त्यसैले खानपान व्यवस्थापन गर्नै मुस्किल हुने गरेको चौँरीपालन गर्ने व्यवसायीहरू बताउँछन्। सोलुखुम्बुको पिके क्षेत्र आसपासमा चौँरी व्यवसायीलाई एक पाथी पिठो पिस्नका लागि कम्तीमा तीन दिन खर्चनुपर्ने बाध्यता छ। नजिकमा मिल नहुँदा एक पटक पिठो पिस्न उनीहरू तीनदेखि चार दिन खर्चन बाध्य भएका हुन्।
चौँरी व्यवसायी साम्देन शेर्पा भन्नुहुन्छ 'बाटो अप्ठ्यारो अनि उकालो ओरालो छ, पिठो पिस्नका लागि पिकेदेखि गोली आउनुपर्छ। मुस्किलले दस बाह्र पाथी मकैको पिठो बोकेर चौँरी गोठमा फर्कंदा तीन दिन बित्छ। '
साम्देन शेर्पा एक दशकदेखि सोलुखुम्बुको पिके क्षेत्रमा चौँरी व्यवसायमा संलग्न हुनुहुन्छ। भकान्जे, छिरिङखर्कका स्थायी बासिन्दा साम्देन हिउँ परेको बेला दुई÷चार पाथी पिठोका लागि हप्ता दिन भन्दा बढी समय बिताएको बताउनुहुन्छ। 'हिउँमा हिँड्न सकिन्न, चिप्लो उस्तै त्यसैले गोली आएर पिठो पिसेर फर्कन कम्तीमा एक हप्ता लाग्छ। '
गोलीमा रहेको मिलले समेत कहिलेकाहीँ सेवा नदिँदा उनीहरूलाई रामेछापको ठाडो खोला पुग्नुको विकल्प छैन। गोलीमा मिल नचल्दा ठाडो खोला पुग्नुपर्छ, त्यतिखेर सामान्य अवस्थामा नै एक हप्ता लाग्ने गरेको साम्देनले बताउनुभयो। उहाँ पटक पटक पिठोकै लागि ठाडो खोला पुग्नुभएको बताउनुभयो।
३५ वटा चौँरीका मालिक साम्देन शेर्पा पिके क्षेत्रमा निरन्तर मात्रामा घट्दो चौँरीपालन व्यवसायप्रति भने दुःखी देखिनुहुन्छ। 'पहिले पहिले छ÷सात सय चौँरी पिके क्षेत्रमा हुन्थ्यो अहिले तीन सय चौँरी पुग्न पनि मुस्किल छ। ' राम्रो कमाई नहुने, सधैँ जङ्गलको बास बस्नुपर्ने साथै चिसोको कारण समस्या हुने भएकाले चौँरीपालन व्यवसाय घटेको हुनसक्ने साम्देनको अनुमान छ। चौँरी व्यवसायीले चौँरीका उत्पादन पिके क्षेत्रको गोठबाट नै बिक्री गर्ने गरेका छन्।
