नेपालमा स्यानिटाइजर र मास्कको व्यापार चैतयता निकै बढेको छ। विश्व स्वास्थ्य संगठनले कोरोना महामारी नियन्त्रण तथा रोकथाम गर्न मास्क र स्यानिटाइजर प्रयोग गर्नुपर्ने भनेपछि यसको माग बढेको अन्नपूर्ण पोष्ट अनलाइनले लेखेको छ।
नेपाल औषधि उत्पादक संघका अनुसार चैतयता २० करोड रुपैयाँबराबर स्यानिटाइजरको कारोबार भएको अनुमान छ। उत्पादन र कारोबार अनियन्त्रित रूपमा भइरहेकाले संघसँग यकिन तथ्यांक भने नरहेको संघका पूर्वअध्यक्ष दीपक दहालको भनाइ छ। 'सामान्य अवस्थामा वार्षिक ४–५ करोड रुपैयाँ हुने गरेकोमा यसपालि निकै कारोबार भएको देखिन्छ', पूर्वअध्यक्ष दाहालले भन्नुभयो।
केही साबुन उद्योगले आफ्नो उद्देश्य थपेर मास्क र स्यानिटाइजरसमेत उत्पादन गरिरहेका छन्। बजारको मागलाई ध्यानमा राखेर हिमगिरि हाइजिनले मास्क र स्यानिटाइजर दुवैको उत्पादन सुरु गर्यो। बजारको मागभन्दा चार गुणा बढी उत्पादन गर्न सकिने कम्पनीका सञ्चालक महेशकुमार जजुको दाबी छ। वार्षिक उत्पादन १ हजार २ सय मेट्रिक टन छ। उहाँले उद्योगले निर्यातका लागि अनुमति माग गरेको सुनाउनुभयो।
फलामे छड र सिमेन्ट उद्योगमा लगानी गरिरहेको जगदम्बा समूहले मास्कमा लगानी गरेको छ। उसले २० करोड लगानी रहेको एन ९५ र केएन ९५ मास्क उत्पादन गरिरहेको छ। महामारी बढ्दै जाँदा नेपालमा मास्क, स्यानिटाइजरलगायत सामग्रीको आयात बढेको छ। साउनमा मात्रै २४ करोड ९७ लाख ५६ हजार रुपैयाँको यस्ता सामग्री भित्रिएको भन्सार विभागको तथ्यांकले देखाएको छ।
नेपालकै उत्पादन पर्याप्त भए पनि विदेशबाट निर्बाध रूपमा स्यानिटाइजर तथा मास्क भित्रिरहेको व्यवसायी बताउँछन्। गुणस्तरमा ध्यान नदिँदा कमसल सामग्री सस्तो मूल्यमा पाइने भएकाले स्वदेशी उत्पादनले प्रतिस्पर्धा गर्न नसकेको संघका महासचिव विप्लव अधिकारीले बताउनुभयो।
साउनमा ७ करोड ७२ लाख ७० हजार रुपैयाँको फेस मास्क आयात गरिएको विभागले जनाएको छ। तथ्यांकअनुसार साउनमा १६ मुलुकबाट मास्क आयात गरिएको छ। त्यसमा सबैभन्दा धेरै चीनबाट ७ करोड १२ लाख २२ हजार रुपैयाँको ५२ हजार ५ सय ५६ थान मास्क आयात गरिएको छ। यसबाट १ करोड ५१ लाख ४४ हजार रुपैयाँ राजस्व संकलन भएको छ।
भारतबाट ५१ लाख ३२ हजार रुपैयाँका १० लाख ८८ हजार २ सय ८२ थान मास्क ल्याइएको छ। यसबाट १३ लाख १३ हजार रुपैयाँ राजस्व संकलन भएको छ। जेठ १५ देखि असारसम्म ३५ करोड ८० लाख रुपैयाँको फेस मास्क आयात भएको थियो। त्यसपछि साउन मसान्तसम्ममा बढेर ४३ करोड ५२ लाख ७० हजार रुपैयाँ पुगेको छ।
विभिन्न मुलुकबाट साउनमा मात्रै १२ करोड २४ लाख १९ हजार रुपैयाँबराबरको स्यानिटाइजर आयात भएको छ। विभागको तथ्यांकअनुसार सो मूल्यमा २ लाख ८८ हजार ९ सय ३३ किलो स्यानिटाइजर भिœयाइएको हो। साउनमा भारतबाट सबैभन्दा बढी ७ करोड ७५ लाख २८ हजार रुपैयाँबराबरको २ लाख ५ हजार ९ सय ५९ किलो स्यानिटाइजर आयात भएको छ। चीनबाट ३ करोड २ लाख ३४ हजार रुपैयाँबराबरको ६१ हजार ५ सय ३२ किलो स्यानिटाइजर आयात भएको छ।
यसबाहेक जापान, कोरिया, न्युजिल्यान्ड, यूएई र भियतनामबाट पनि स्यानिटाइजर आयात गरिएको छ। जेठ १५ देखि असार मसान्तसम्म २९ करोड ५० लाख रुपैयाँबराबरको स्यानिटाइजर आयात भएको थियो। अन्य डिसइन्फेक्सनका सामग्री साउनमा ५ करोड ६७ हजार रुपैयाँ बराबरको आयात गरिएको छ। चीन, भारत, मलेसिया, थाइल्यान्डलगायत मुलुकबाट यस्ते सामान आयात भएको हो।
