फन्ट डाउनलोड
सि.आर.आइको संक्षिप्त परिचयनेपाली सेवाको संक्षिप्त परिचयसम्पर्कका लागि

शान्सी प्रान्तको यंग शिआन् जील्लाको काष्ठ स्तूप-1

(GMT+08:00) 2020-09-30 10:44:06

चीनका विभिन्न ठाउँमा दशौं हजार वौद्ध स्तूपहरु छन्। चीनमा प्रचलित वौद्ध धर्म भारतवर्षबाट आएको हो। तर चीनका वौद्ध स्तूपहरुको निर्माण शैलीमा चीनको परम्परागत कुञ्च मण्डप र भवन निर्माणको विशेषतालाई समाहित गरिएको छ।

उत्तरी चीनको शान्सी अर्थान वल्लो शान्सी प्रान्तअवस्थित फो कुंग स श च्या था अर्थात वौद्ध विहारमा रहेको शाक्यमुनि स्तूपलाई लोक कथनमा शान्सी यंग शिआन् जिल्लाको काष्ठ स्तूप भनिन्छ। यस स्तूपको निर्माण सन् 1056मा ल्याओ शासनकालमा शुरु भएर पटक-पटक थप निर्माण गर्दै 140 वर्षपछि त्यसको निर्माण र जीर्णोद्धर कार्य पूरा भएको थियो। चार मिटर अग्लो जग भएको त्यस काष्ठ स्तूपको उचाइ लगभग सत्तरी मिटर छ र त्यसको तल्लो भागको व्यास तीस मिटर छ। पूर्ण स्तूपको निर्माण गर्दा तीन हजार क्युविक मिटर लाल सल्लाको काठको प्रयोग गरिएको छ र त्यो काठ लगभग तीन हजार टन छ।

त्यस काष्ठ स्तूपको सं‌रचनामा ईसा पूर्व 206 - सन् 220 सम्मको हान् राज्यकाल तथा सन् 618–907 सम्मको थाङ राज्यकाल सम्मको अवधिका जातीय विशेषतायुक्त तला-तला परेका भवन शैली देख्नपाइन्छ। वैज्ञानिक र सूक्ष्यम तरिकाले डिजाइन गरिएको त्यसको संरचनाको सुमधुरता दर्शिएको छ। आठवटा कुना भएको त्यस काष्ठ स्तूपको बाहिरपट्टि हेर्दा पाँच तला देखिन्छ। तर हरेक तलामा अदृश्य तला पनि राखिएकाले त्यसमा वास्तवमा नौ तला भएको बताइन्छ। हरेक तलाको भित्री र बाहिरी भागमा अड्याउनका लागि काठका एक-एकवटा खम्बा छन। हरेक तलाको बाहिरी भागमा चौबीसवटा काठका खम्बा र भित्रपट्टि आठवटा खम्बा छन। काठे खम्बाहरुका बीचमा तेर्सो पारेर राखिएका अडेस, निदान, थाम आदिव्दारा विभिन्न दिशामा उन्मुख दोहोरो दलिन भएको काठे टेवा बनाइएको छ। यसले स्तूपको हरेक तलामा भित्र खोक्रो र आठ रेखा हुने एक तला बनेको छ। आठ कुना भएको स्तूपको छाना शिखर शैलीको देखिन्छ र त्यसमा वौद्ध धर्मको प्रतीक गजूर पनि राखिएको छ। उल्टो कमण्डलु आकारको कमलासन, त्रयोदश भुवनले स्तूपको उदार र पूज्यनीय विशेषता देखाएको छ भने अग्नि, कलश र मोतीले स्तूपको गम्भिरता र सौम्यता दर्शाएको छ। स्तूपको हरेक तहको कार्नीसमा झुण्डिएका घण्टीहरुबाट हावाको तालमा सुमधुर आवाज निस्किरहेको हुन्छ। त्यस काष्ठ स्तूपबाट खस्रोपनमा सूक्ष्यमता , प्राचीनतामा सौम्यता देखिएको छ ।

जानकारी तथा लेखहरु