 |
|
|
 |
|
||||||||
 |
||
|
||
|
||
|
||
|
||
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
|
परम्परागत तिब्बती चिकित्सा पद्धतिको उत्थानमा भएका प्रयासका बारेमा सम्बन्धित विशेषज्ञले जानकारी गराए। खासगरी आयुर्वेदिक चिकित्सा पद्धतिको विकासका लागि हिमाली क्षेत्रका जडिबुटी तिब्बतका छिमेकी मुलुक नेपाल र भारतका साथै अन्य अरबी मुलुकबाट पनि प्राप्त भएका अनुसन्धान तथा परस्पर सहयोगका स्वास्थ्यगत विषयहरु तिब्बती औषधीको प्रवर्द्धनमा सहायक भएका छन्।
त्यस अस्पतालमा देखिएको एक विशेषता भनेको शरीरलाई औषधीको मनतातो झोलमा डुबाएर उपचार गर्नु हो। विभिन्न जडिबुटीलाई एक विशाल भाँडोमा हालेर पकाइन्छ र विरामीलाई त्यहाँ डुबाइन्छ त्यसो गर्दा छाला र हाडका माध्यमबाट रोगको निदान हुन्छ। यो आश्चर्यजनक उपचार पद्धतिलाई हटस्प्रिङ्गसँग पनि तुलना गर्न सकिन्छ। जस्तो - प्राकृतिक रुपमा जडिबुटी मिसिएर जमीनबाट आएको पानीमा स्नान गर्नु।
अनुसन्धानालयमा परम्परागत औषधीको विकास क्रमका सिलसिलामा अध्ययन गरिएका पुस्तक सामग्रीहरु सम्बन्धित विवरणहरु समेटिएको पुस्तकालय निकै आकर्षक र व्यवस्थित तरीकाले स्थापना गरिएको छ। विभिन्न भवनहरु रहेका चिकित्सालयमा लामा तथा सर्वसाधारणले उपचार सेवा लिने गरेका छन्।
सम्बन्धित चिकित्सा विशेषज्ञले दिएको जानकारी अनुसार विभिन्न औषधी प्रशोधनका पद्धतिहरु, औषधि निर्माणका क्रममा प्रयोग हुने मेशिन सामग्रीहरु, उपचार गर्नका लागि आएका विरामीहरुको परिक्षण तरीका आदिबारे सुन्ने र देख्ने अवसरपछि करीब 3 घण्टा लामो जीप यात्रा निरन्तर भयो।
हामीले ह्वाङ्गनानचौको बाटो समात्दै गर्दा आकाश धमिलो देखिंदै गएको थियो र दिन विस्तारै ढल्किंदै गएको थियो। आकाशमा काला, सेता तथा चाँदी रङ्गका बादलहरुको दोहोरी चल्दै थियो। बीच बीचमा कतै कतै साना साना गाउँहरु देखापर्थे, गाउँलेहरु आ-आफ्ना गाइवस्तु डोर्याएर गन्तव्यतर्फ लम्किरहेका हुन्थे, पसलहरुमा मानिसहरु सामानका लागि मोलमोलाइ गरिरहेका देखिन्थे, जसै गाउँ र साना साना बजारहरु पार हुन्थे नदी किनारहरु, पत्थर चट्टाहरु तथा पहाडका सामाज्यहरु देखापर्थे। त्यो त्यही नदीको एक शाखा थियो जहाँको मुहान सम्म पुग्नु हाम्रो आगामी गन्तव्य थियो अर्थात् पहेंलो नदी। बाटोमा विकास देख्न सकिन्थ्यो र निर्माणाधीन विकासे संचरनाहरु। अग्ला अग्ला पक्की खाँबाहरु उभ्याइएका हुन्थे र पहिल्यै निर्माण गरिएका पुलका आधाभाग जडान गरिसकिएका, कही कहीं आधा पुल मात्रै स्थापित गर्न लागिएका, कतै कतै सुरुङ्ग र बाटोलाई पुलले जोड्दै गरेका दृष्यहरु आँखामा पर्थे अर्थात् विकासले कसरी चीनका प्रत्येक भूगागलाई लपेटेको छ भन्ने कुराको आभाष यहाँ पनि हुन्थ्यो। त्यो साँझको गोधुली दृष्य, तल तल ढल्किँदै गैरहेको कालो बादल र नजिकिंदै गरेको हाम्रो दूरीका वीचमा मानिस, बजार र वस्तुस्थितिहरुको गति बढ्दै गएको थियो मानिसका पाइलाहरु केही तीव्र बन्दै गएका थिए। 
सेप्टेम्बर 23 तारिख मङ्गलबार 19 जनाको पत्रकारहरुको टोलीमध्ये एउटा समूह छिङ्गहाइ प्रान्तको ह्वाङ्गनानचौ प्रिफेक्चर पुग्दा थोङ्ग रेन् काउन्टीस्थित रकुङ्ग जातीय साँस्कृतिक भवन, परम्परागत तिब्बती पोशाक, कलासामग्रीआदि हामीलाई पर्खिरहेका थिए। रकुङ्ग जातीय साँस्कृतिक भवनमा गरीब तथा जेहेन्दार छात्रछात्राका लागि निःशूल्क थाङ्गा कला परम्परागत नृत्य सिकाइने रहेछ। सरलीकृत हान भाषाका साथै साँस्कृतिक कला सिकाइन्छ त्यहाँ। सन् 2010 मा सो विद्यालय भवन स्थापना भएयता 100 भन्दा बढी विद्यार्थीहरुले थाङ्का कला सिकिरहेका छन्। विद्यार्थीहरुले पाँच वर्षसम्मका लागि खानपान आवास आदि निःशूल्क अध्ययन गर्ने मौका पाएका छन्।
सो भवनको सभा कक्षमा अनेकन् बौद्ध साँस्कृतिक तिब्बती थाङ्काहरु पनि राखिएको छ। तीमध्ये केही थाङ्का नेपालबाट ल्याएर संकलन गरिएको सो भवनका संचालकले जानकारी दिए। नेपाली र तिब्बती थाङ्का कलामा सामान्य भिन्नता भएतापनि अधिकांशतः स्वरुप भने मिल्दोजुल्दो देखिन्छ।
मुकुण्डो सङ्ग्रहालय जहाँ नेपालमा गाईजात्राका बेलामा प्रयोग गरिने तथा ठमेल पाटन जस्ता पर्यटकीय क्षेत्रमा पाइने खालका मुकुण्डोहरु त्यहाँ राखिएको छ। प्राचीन धार्मिक संस्कृतिको झल्को दिने ती मुकुण्डोका अलावा त्यहाँ हिन्दु देवी र बुद्धका सिङ्गो मूर्ति पनि कुँदिएको छ।
द टिबेटन स्पिरिट गार्मेन्ट कम्पनी जहाँका परम्परागत पोशाक उत्पादनले पैचिङ्गसम्मको फड्को मार्दै गएको थियो। तिब्बती परम्परागत पोशाक निर्माणका लागि कपडाहरु नेपाल र इटालीबाट आयात गरिएको हो।
ह्वाङ्गनानचौपछि हाम्रो यात्रा ह्वाङ्ग ह अर्थात् पहेंलो नदीको उद्गम थलोतर्फ मोडियो। मातो भन्ने स्थानबाट करीब दुई घण्टाको दुरीमा सवारी यात्रा गरेपछि यसको मुलद्वारसम्म पुग्न सकिन्छ।
विश्वको पाँचौ सबैभन्दा ठूलो तथा चीनको दोश्रो ठूलो नदी ह्वाङ्ग ह अर्थात् पहेंलो नदीको उद्गम उचाइ 4 हजार 600 मिटर भन्दा माथि रहेको छ। निरन्तर परिरहने हिमपात र जमेको हिउँका साथै अन्य सहायक नदीहरु चा छ्वी, युकु चुङ्ग लिए छ्वी, खारछ्वी लगायत नदीको समिश्रणबाट विशाल पहेलो नदीको विकास हुन्छ। पहेलो नदीका अन्य श्रोतमा पर्याप्त वनस्पति तालहरु र खोलाहरु पनि हुन्। पहेलो नदीको माथिल्लो भाग तीखो धारमा र पछिल्लो भाग तीव्र गतिमा बग्दछ।
पहेलो नदीको उद्गमस्थलसम्मै सवारी साधन गुड्ने बाटो छ भने अन्य पर्यटकीय दृष्यका लागि आवश्यक व्यवस्था पनि मिलाइएको छ जसबाट अनुकूल मौसममा पर्यटकहरु त्यहाँ पुग्ने गर्दछन्।
पहेंलो नदीपछि अनेकन खोलानाला अग्ला अग्ला पहाड, अजङ्गका पुल तथा भीर पार गर्दै हामीले भूकम्पग्रस्त युशु क्षेत्रको पुनर्निर्माण हेर्ने लक्ष्य समात्यौं। सन् 2010 को अप्रिल 14 तारिखका दिन गएको 6.9 रेक्टर स्केलको भूकम्पबाट क्षतिग्रस्त भएको छिङ्हाइ युशु क्षेत्रको वस्तीले हाल पुनर्जीवन पाएको छ। झण्डै 2 हजार 7 सय जनाको ज्यान जाने गरी विहान गएको सो भूकम्पमा र् मा, शाङ्ग ला स्यू लगायत गाउँ ध्वस्त भएकामा अहिले पूर्णतया नयाँ आवासले सजिएको छ। विहान पौने आठ बजेतिर गएको सो भूकम्पमा बाह्रौ शताब्दिको थ्राङ्कू गुम्बाका साथै धेरै भिक्षुहरुले ज्यान गुमाएका थिए।
पुनर्निर्माण गरिएको सो क्षेत्रमा पक्की भवन र व्यवस्थित आवास क्षेत्र स्थापना गरिएको छ। साथै भूकम्पले क्षतिग्रस्त भएको एक भवनलाई स्मृतिका रुपमा संरक्षण गरिएको छ।
नजीकै एउटा विशाल चर्किएको घडी पनि स्थापना गरिएको छ जसले भूकम्प गएको समयलाई इङ्गित गरेको छ। अनि युशुमै तिब्बती बौद्ध धर्मावलम्वीहरुले श्रद्धा गर्ने मानिश नामक बौद्ध धार्मिक स्थल जहाँ अनेकन् ढुङ्गाहरु थुपारिएको छ जसमा ओम माने पेम्बे हूँ लगायत विभिन्न तिब्बति भाषाका मन्त्रहरु कुँदिएको हुन्छ। सो बौद्ध स्थलमा यसप्रकारका धार्मिक कुराहरु कुँदिएका ढुँगा अर्पण गर्नाले मनोकांक्षा पूरा हुने विश्वास गरिन्छ।
ती ढुङ्गाहरुमा विभिन्न आकार र रङ्गका बुद्धका आकृतिहरु कुँदिएको छ भने बौद्ध मन्दिर वरिपरि श्रद्धालुहरुले प्रदक्षिणा गर्दै श्रद्धा प्रकट गर्दछन्। गुम्बाका वरिपरि रातो सेतो नीलो हरियो लगायतका रङ्गहरुले लेपिएका पत्थरको ताँतीले श्रद्धालु / पर्यटकहरुलाई आकर्षित गरेको छ।
युशु प्रिफेक्चरमा यार्सागुम्बा बजार पनि छ। छिङ्गहाइका विभिन्न पहाडबाट संकलन गरेर ल्याइएका यार्सागुम्बु यस बजारमा बेचविखन हुने गर्दछ। शारीरिक रुपमा रोगप्रतिरोधात्मक शक्तिको विकास गर्ने यस यार्सागुम्बु किन्ने र बेच्नेहरुको प्रायशः भीडभाड लागिरहेको हुन्छ।
अनि छिङ्गहाइ भ्रमणको अन्तिम दिन हामीले चीनको उत्तरपश्चिममा पर्ने सबैभन्दा ठूलो ताल छिङ्गहाइ तालको पर्यटन गर्यौं। छिङ्गहाइको अर्थ मंगोलभाषामा नीलो ताल भएजस्तै यो नुनिलो ताल अत्यन्त नीलो रङ्ग र शानदार रुपमा खडा भएको छ। छिङ्गहाइ सदरमुकाम सिनिङ्गदेखि करिब 100 किलोमिटर पश्चिममा पर्ने यो ताल 3 हजार 2 सय मिटरभन्दा माथिको उचाइमा रहेको छ। पैदल यात्रा मार्फत् दुई साताभन्दा बढी दिन लाग्ने यस तालको परिक्रमा गर्नका लागि घोडाहरुको पनि व्यवस्था गरिएको छ। 4 हजार 4 सय 89 वर्ग किलोमिटरको यो तालका साथै पर्यटक आकर्षित गर्न विभिन्न सुविधाहरु पनि थपिएको छ।
नीलो गाढा आकारले पर्यटकलाई तान्न सफल यस तालको गहिराइ 20 मिटरभन्दा बढी छ भने यहाँको पानीमा सोडियम, पोटासियम, म्याग्नेसियम र नूनको सम्मिश्रण छ जुन रसायन इलेक्ट्रोनिक आँखा तथा औषधी उत्पादनका लागि महत्वपूर्ण मानिन्छ। साथै छिङ्गहाइ तालले विशेष प्रकारका माछाको अखडा पनि बनाएको छ। 
समग्रमा के भन्न सकिन्छ भने छिङ्गहाइ प्रान्त अनेकन प्राकृतिक सुन्दर दृष्यहरु, अथाह जडीबुटीका श्रोतहरु, अनगिन्ती जीवजन्तुको आवास तथा जीवनथलोहरु, विशाल नदीका उद्गमहरु, हिउँले ढाकिएका अनगिन्ति साना ठूला पहाडहरु, बौद्ध तथा मुस्लिम समुदायका मानिसहरुको साझा घर हो। त्यति मात्रै नभएर यहाँ अनेकन निश्छल हृदयका मानिसहरु, जटिल भौगोलिक संरचनासँग डटिरहेका साहसी वासिन्दाहरु, पृथ्वीको उचाइमा रहेर आकाशका जुनतारालाई नजीकैबाट नियालीहरुका प्रत्यक्षदर्शीहरु, शीतल हावा र स्वच्छ पर्यावरणका रक्षकहरु रहेको पुण्यभूमि हो। जीवनमा कहिल्यै अफ्ठ्यारासँग नजुधेकाहरु, तुँवालो र प्रदूषित हावाले आक्रान्त भएकाहरु नीलो आकाश देख्न र जुनेली रातलाई नाङ्गो आँखाले नजीकैबाट नियाल्न लालायितहरु त्यहाँ पुग्न सक्छन्। छिङ्गहाइ पवित्र छ, स्वच्छ छ, हार्दिक र मायालु छ, यसको न्यानो काखमा अनेकन् तवरले तृषितहरुले शान्ति पाउनसक्छन्, उसको उदार छातीमा जो कोहीले न्यानोपनको आभाष महासुस गर्न सक्छन्।
आकाशमा उडिरहेका ती के हुन्
बादल हुन् वा चरा हुन्?
मैले एक मधुर गीत गाएँ
के तिमीले त्यो गान सुन्यौ कि?
मैले केही खुशी फैलाएको छु
के तिमीले त्यो खुशी पायौ कि?
The End
|
|||||||||
| © China Radio International.CRI. All Rights Reserved. 16A Shijingshan Road, Beijing, China. 100040 |
|||||||||
