स्वै तथा थाङ राजवंश

       सन 581मा स्वै वंशका राजा याङ च्यानले स्वै राजवंशको स्थापना गरे। सन 618 मा राजा याङ क्वाङ मारिएपछि स्वै राजवंशको अन्त्य भयो।

       स्वै राजवंशले चीनको इतिहासमा जम्मा 37 वर्षसम्म शासन गर्‍यो। स्वै राजवंशको शासन छोटो थियो। स्वै राजवंशका राजा याङ च्यानले स्वै राजवंशका सबै राजाहरुमध्ये सबैभन्दा ठूलो योगदान गरेको देखिन्छ। उनको योगदान यस प्रकार छ: एक, अधिकार प्रणालीको स्थापना। उनले पै चौ राजवंशका "छजना अधिकार प्रणाली"लाई रद्द गरी "तीनवटा प्रान्त तथा छवटा मन्त्रालय" भन्ने नयाँ प्रणालीको स्थापना गरे। दोस्रो, नयाँ कानूनको निर्माण। उनको शासन कालमा गरिएको दण्ड व्यवस्था नान पै राजवंशमा लागू गरिएको दण्ड व्यवस्थाभन्दा लचिलो थियो। तेस्रो, अधिकारीलाई छान्ने नयाँ प्रणालीको स्थापना। याङ च्यान बाहेक, राजा याङ क्वाङको शासनकालमा एउटा ठूलो नहरको निर्माण मात्र गरिएको थियो। राजा याङ क्वाङ चीनको इतिहासमा एकदमै क्रुर राजाका नामले प्रसिद्ध छन। उनले जनताबाट ठूलो कर असुलेकाले जनताले अन्तमा उनलाई मारे। बेलादेखि स्वै राजवंशको अन्त्य भयो।

          चीनमा थाङ राजवंशको शासन सन 618देखि 907सम्म रह्यो। चीनको इतिहासमा थाङ राजवंशले जम्मा 289 वर्षसम्म शासन गर्‍यो। थाङ राजवंशलाई अघिल्लो काल तथा पछिल्लो कालमा विभाजित गरिएको छ। यी दुइवटा काल बीच आन स विद्रोहको इतिहास रहेको छ। थाङ राजवंश को अघिल्लो काल यस राजवंश को स्वर्ण अवधि थियो र पछिल्ला काल कमजोर हुदैगएको अवधि हो। थाङ काउ चुले थाङ राजवंशको स्थापना गरे। थाङका राजा ली श मीनले दश वर्षसम्मको प्रयासको फलस्वरुप देशको एकीकरण गरे। ली स मीनले राज्यारोहण गरेपछि थाङ राजवंश चीनको इतिहासमा सबैभन्दा समृद्ध राज्यमा परिणत भएको देखिन्छ। राजनैतिक, आर्थिक तथा साँस्कृतिक क्षेत्रमा तत्कालीन विश्वमा थाङ राज्य निकै अग्रसर थियो। त्यसपछि थाङ राजवंशका राजा थाङ स्यान चौको शासनकाल चीनको इतिहासमा फेरि एउटा निकै राम्रो अवस्था देखापर्‍यो। तर उनको शासन कालमा "आन स विद्रोह" भएकाले थाङ राजवंश कमजोर हुदैजान थाल्यो।

           स्वै तथा थाङ राजवंश कालमा नियम-कानूनको निर्माण क्षेत्रमा धेरै उपलब्धि हासिल गरिएको थियो। जस्तो "तीनटा प्रान्त, छ वटा मन्त्रालय प्रणाली, नयाँ अधिकारी छान्ने प्रणाली तथा दुइ किसिमको कर बुझाउने प्रणाली आदि। ती कानून तथा नियमले पछिका दिनहरुमा ठूलो असर पारेका देखिन्छ। स्वै तथा थाङ राजवंशमा खुला वैदेशिक नीति लागू भएको थियो। थाङ तथा अरु देश बीचको आर्थिक तथा साँस्कृतिक आदान-प्रदानमा लगातार वृद्धि भएको थियो। साहित्य क्षेत्रमा थाङ शैलीका कविता क्षेत्रमा निकै ठूलो उपलब्धि हासिल भएको थियो। थाङ राजवंशको शुरुमा छन च याङ, पछिका ली पाइ, तु फु, पाइ च्यु यी, युआन शन, पछिल्ला कालका ली शाङ यीन, तु मु आदि प्रसिद्ध कविहरु देखा परे। हान यु, वाङ वैले लेख लेख्ने शैलीमा सुधार सम्बन्धी आन्दोलन गरे। यस आन्दोलनले पछिका लागि निकै प्रभाव पारेको छ। यान चन छीङको 书法, यान ली पन, ऊ च ताउ, ली स स्युन, वाङ वैको चित्र, "नी शाङ यु यी उ" भन्ने नाच-गान एवम् धेरै ढुंगे गुफा कला लोकप्रिय छन्। वैज्ञानिक क्षेत्रमा विकासको कुरा गर्दा चीनमा त्यसै बेला छाप्ने प्रविधि तथा विस्फोटक वस्तुको सिर्जना गरिएको थियो।

          थाङ राजवंशको पछिल्ला शासन कालमा राजनीतिक क्षेत्रमा निकै नराम्रो अवस्था देखापर्‍यो। नौ ली नामका दुइवटा पार्टी बीचको संघर्ष, राजदरबारमा नशच्छेदन गरी नपुंसक बनाइएका पुरुषहरुले अधिकार आफ्नो हातमा लिएको घटना, किसानहरुको लगातारको विद्रोह त्यति बेलाका सामान्य घटना थिए। अन्तमा ह्वाङ छयाउ विद्रोह शुरु भयो। विद्रोहीका नेताहरुमध्येका चु वनले थाङ राजवंश समक्ष आत्मसमर्पण गरी पछि थाङ राजवंशका राजा बने। त्यसपछि उ दाइ राजवंश को पहिलो देश- हौ ल्याङ स्थापित भयो।