प्राचीन कालमा चीनको समृद्धिका पाँचवटा अवधि

             चीनको सामन्तवादी समाजको दुइ हजार वर्षभन्दा लामो इतिहासमा समय-समयमा केही समृद्ध अवधिहरु देखापरेका थिए। उदाहरणका लागि, सि हान वंशका वन् चिंग सम्राटको शासनकालदेखि हान वंशको ऊ ती सम्राटको शासनकालसम्म चीन निकै समृद्ध थियो। थांग वंशको थांग थाइ चुंग सम्राटको शासनकालदेखि ऊ च थ्येन सम्राटको शासनकाल पनि चीनको इतिहासमा एउटा समृद्धिको अवधि हो।

              चीनका पाँचवटा समृद्धिका अवधिमा एउटै अवस्था देखिन्थ्यो। ती सबै समृद्ध अवधिहरु त्यसअघिको वंशको पतनपछि नवस्थापित वंश स्थापित हुँदैजाने क्रममा देखापरेका थिए। छिन वंश ध्वस्त भएपछि स्थापित सामन्ती वंश सि हानले एक सय सत्तरी वर्षको विकासपछि समृद्धिको अवधिमा प्रवेश गरेको थियो। स्वी वंशको अन्ततिर निकै गोलमोल भएको थियो। त्यसपछि स्थापित थांग वंशको विकसका क्रममा चीनको समृद्धि देखापरेको थियो। मिंग वंशले त्यसअघिको युआन वंशको शासन सत्तालाई पल्टाएर विभिन्न राज्यहरुलाई एकीकरण गरी आधा शताव्दीसम्मको प्रयासपछि समृद्धिको अवधिमा प्रवेश गरेको थियो। त्यसपछिको छिंग वंशले किसानद्बारा गठित दुइवटा सेनालाई सखाप पारी लगभग बीस वर्षको प्रयासपछि मिंग वंशको पतनको आधारमा आफ्नो वंशको स्थापना गरेको थियो। त्यसपछिको सत्तरी वर्षको विकास प्रयासपछि यो वंश समृद्धिको अवधिमा प्रवेश भएको थियो। अर्को एउटा समृद्धिको अवधि युद्ध राज्य कालमा देखापरेको थियो। त्यस बेलामा विभिन्न सातवटा राज्यहरुमा गोलमालको अवस्था देखापरेपछि छिन वंशद्बारा ती राज्यहरुलाई एकीकरण गरी समृद्धिको अवधिमा प्रवेश गरेको थियो।

         ती पाँचवटा समृद्धिका अवधिहरुको विशेषता एउटै छः देशको एकीकरण, अर्थतन्त्रको समृद्धि, राजनीति स्थीरता, समाजको दिर्घकालीन स्थायीत्व, राष्ट्रिय शक्तिमा वृद्धि र सँस्कृतिको विकास आदि।

           चीनको छुन छ्यौ कालमा पूरानो व्यवस्थामा ह्रास आउनुका साथै नयाँ व्यवस्था देखापर्नलागेको थियो। युद्ध राज्य कालमा प्रवेश भएको शुरुको अवधिमा वै र छु राज्यमा शासन व्यवस्था परिवर्तन भएको थियो। त्यसपछि छिन, हान, छि, र यान आदि राज्यहरु पनि शासन व्यवस्थाको परिवर्तनका कारण सशक्त हुदैआएका थिए। तीमध्ये छिन राज्यको शासन व्यवस्थामा भएको परिवर्तन सबैभन्दा पूर्ण भएकाले छिन राज्य अरु राज्यहरुभन्दा सबैभन्दा सबल भएको थियो। ती राज्यहरुको शासन व्यवस्थामा भएको परिवर्तन फरक प्रकृतिको भए तापनि अन्तमा सामाजिक व्यवस्थाको परिवर्तन पूरा वा आधारभूत रुपमा पूरा हुनुका साथै भूदास व्यवस्थाको सट्टामा सामन्ती व्यवस्थाको स्थापना भएको थियो।

           छिन राज्यले अन्य छवटा राज्यहरुलाई एकीकृत पारेपछि एकीकरण र पृथकता सामाजिक विकासको मूल्यांकन गर्ने सिद्धान्तहरुमध्येको एक बन्यो। तर सबै एकीकरण राम्रो तर पृथकता नराम्रो भन्ने कुरा होइन। कुनै एक वंशको शासनकालको अन्तमा एकदम भ्रष्टाचार देखिने, उत्पादन शक्तिको विकासमा बाधा सिर्जना हुने, जनताको जीवनस्तर निकै खस्किने अवस्थामा राजनैतिक विप्लव आवश्यक हुनु राम्रो कुरा हो। पृथक भएपछि पुनः एकीकरण नै चीनको इतिहासको विकासको सामान्य अवस्था हो। एकीकरणबाट सुरक्षित सामाजिक वातावरण प्रदान गरिनुका साथै सामाजिक उत्पादनको विकास र जनताको जीवनस्तरमा सुधारका लागि पनि यो निकै सहयोगी सावित भएको देखिएको छ। त्यसैले एकीकरण समृद्ध अवधिको एउटा महत्वपूर्ण द्योतक बनेको छ। इशापूर्व 179 देखि 157 सम्म सि हान वंशका उन ती सम्राटको शासन अवधि, इशापूर्व 156 देखि 141 सम्म चिंग ती सम्राटको शासन अवधि र इशापूर्व 140 देखि 87 सम्म ऊ ती सम्राटको शासन अवधिमा चीनको भू-भागको विस्तार गरिएको थियो। ती अवधिमा उत्तरतिर स्यौं नु राज्यसँग आधा शताव्दीसम्म संघर्ष गरी त्यसलाई मरुभूमिको उत्तरतिर हटाउनुका साथै पहिले स्यौं नु राज्यले ओगटेको मरुभूमि क्षेत्रको दक्षिणी भागलाई आफ्नो नक्सामा गाभिएको थियो।

           थांग वंश कालमा देखिएको एकीकरण नै हान वंशपछिको अर्को विस्तार थियो। त्यस अवधिमा चीनको भू-भागको क्षेत्रफल हान वंशको तुलनामा धेरै बढेको थियो।

           हान र थांग वंशमा चीनको अभूतपूर्व एकीकरणको लक्ष्य साकार भएको थियो र ती दुइवटा अवधि नै चीनको भू-भाग विस्तार भएका दुइवटा निकै महत्वपूर्ण ऐतिहासिक अवधि हुन।

            समृद्धिका यी पाँचवटा अवधिमा एकीकरणको आधारमा देशको दीर्घकालीन सुरक्षा र उत्पादनको क्षेत्रमा स्थीर विकास हुनुका साथै खाद्यान्न र राष्ट्रिय भण्डारमा सञ्चय भएको रकममा पनि निकै वृद्धि भएको थियो।