श्री तुंग को र हुंडार सम्बन्धी कथा

             [सहस्र रात] भन्ने विश्वविख्यात कहानीमा [माझी र राक्षस] को कथा संसारमा निकै प्रचलित रहिआएको छ। त्यस कथाजस्तै चीनमा श्री तुंग को र हुंडारको कथा पनि निकै प्रचलित छ।

            यस कथालाई तेह्रौं शताब्दीमा चीनको मिंग राज्यकालको मा टुंग शि नामका एकजना लेखकको [तुंग थिएन वृतान्त] शिर्षकको किताबमा समावेश गरिएको थियो। कथाको विषय होः तुंग को नामका एकजना बुद्धिजीवि थियो। त्यस मान्छेले किताब पढ्दा निकै मेहनत भए तापनि अध्ययनको उपाय त्यति बेठिक भएको थियो । एक दिनको कुरा थियो, तुंग को काँधमा एउटा झोला बोकेर गधा धपाउंदै नयाँ कार्यभार सम्भाल्नका लागि " टुंग शान् को " भन्ने क्षेत्रतिर जाँदैथियो। अकस्मात एउटा घाइते ब्वाँसो उसको सामु आयो। त्यस ब्याँसाले करुणामय स्वरमा भन्योः "श्रीमान, एकजना शिकारीले मलाई लखेट्दैछ शिकारीले ममाथि तारो हानेर मलाई झण्डै कालको मुखमा पुर्‍याएको। मलाई तपाईंको झोलामा राख्नुहोस् भन्ने मेरो अनुरोध छ र पछि गएर म अवश्य नै तपाईंको गुण सम्झेर तपाईंलाई कृतज्ञता व्यक्त गर्नेछु"। तुंग कोले ब्वाँसो मानिसलाई हानि गर्ने जनावर भएको कुरा राम्रोसँग बुझे तापनि चोट लागेको त्यो ब्वाँसोलाई देखेर उसको मनमा करुणाको भावना पैदा भयो। उसले विचार गरेर भन्यो: " मैले यसो गरेमा शिकारीहरु मसँग रिसाउने छन। तर तेरो अनुरोधमा तलाई जोगाउन म सकेसम्मको जुक्ति निकाल्नेछु।" कुरा गर्दागर्दै तुंग कोले त्यस ब्वाँसोका चारैवटा खुट्टा खुम्च्याएर डोरीले बाँधेर त्यसलाई सकेसम्म सानो पारी किताब राख्ने झोलामा राखिदिए।

          एक छिनपछि ब्वाँसोलाई लखेटिरहेका शिकारी आइपुगे र तुंग कोलाई सोधेः "तिमीले एउटा ब्वाँसो देख्यौ? कता गयो हँ त्यो?" तुंग कोले जवाफ दिए: "मैले ब्वाँसालाई देखिन। यहाँ धेरै चौबाटा छन, त्यो ब्वाँसो अरु बाटाबाट भागेर गएको होला"। शिकारीले तुंग कोको कुरा माने र अघि बढे। किताब राख्ने झोलामा रहेको त्यस ब्वाँसाले शिकारी घोडामा चढेर टाढा पुगेको थाहा पाएर तुंग कोलाई अनुरोध गर्‍योः "तपाईंसँग अनुरोध छ, मलाई छोड्नुहोस् न, म भाग्छु "। दयालु तुं कोले ब्वाँसाको मिठो कुरा सुनेर त्यसलाई छोडिदिए। तर त्यस ब्वाँसाले कराउँदै तुंग कोलाई भन्योः "तपाईंले असल काम गरेर मेरो ज्यान जोगाउनुभयो, अब मलाई भोक लागेको छ, तपाईंले फेरि असल काम गर्नुहोस: म तपाईंलाई खान्छु, अनुमति दिनुहोस। कुरा गर्दागर्दै त्यस ब्वाँसाले नंग्रा निकालेर तुंग कोमाथि जाइलाग्यो।

           तुंग कोले खाली हात ब्याँसासँग लड्नथाले। उनले "बैगुनी, बैगुनी" भन्दैथिए। यत्तिकैमा एकजना किसानले कोदालो बोकेर आउँदैगरेको देखेर तुंग कोले हतारपतार किसानलाई समाते र आफूले ब्वाँसालाई बचाएको र त्यस ब्वाँसाले गुन नमानेको कुरा भन्दै निसाफ गरिदिन किसानलाई अनुरोध पनि गरे। तर त्यस ब्वाँसाले तुंग कोले उसलाई बचाएको कुरा अस्वीकार गर्‍यो। किसानले सोच्दै भनेः "तिमीहरुको कुरा म मान्दै मान्दिन, यो झोला यति सानो भएकाले एउटा ब्वाँसो यसमा कसरी अटाउन सक्छ? फेरी ब्वाँसालाई भित्र हालेर मलाई देखाइदिनुहोस् "। ब्वाँसाले यो कुरा मान्यो र त्यो झोलामा पस्यो। किसानले झोला बाँधिदिए र तुंग कोलाई भनेः "मानिसलाई घात गर्ने जन्तुको स्वभाव तपाईंको गुनले परिवर्तन ल्याउन सकेन। र ब्वाँसालाई दया गर्ने तिमी धेरै मूर्ख" भन्दै कोदालाले हिर्काएर त्यस ब्वाँसालाई मारे।

           तुंग कोले सबै कुरा बुझे। किसानले आफ्नो ज्यान जोगाइदिएकोमा उनले किसानला२ धेरै धन्यवाद दिए। आज आएर "तुंग को र ब्वाँसो" चिनियाँ भाषामा एक स्थायी टुक्का बनिसकेको छ। सत्य-असत्य छुट्याउंन नसकिकनै दया गर्ने मानिसलाई तुंग कोको उपमा दिइन्छ। अनि अरुको सहायता पाएर पनि त्यसको गुन नमान्ने मामिसलाई ब्याँसा जस्तै बैगुनी भनिन्छ।