उत्तर-पूर्वी चीनको शन् याङमा रहेको कु कुं दरबार चीनमा अहिलेसम्म संरक्षित अवस्थामा रहेका दरबारहरुमध्ये त्यसको परिधि र संरक्षएको अवस्थालाई हेर्दा त्यो पैचिंगको कु कुं दरबारपछि दोस्रो स्थानमा परेको छ। तर पैचिंगको विश्वविख्यात कु कुं दरबारभन्दा शन् याङको कु कुं दरबार फरक के कारणले छ भने यसको निर्माण मंचु जातिका राजाको रेखदेखमा गरिएको हो। त्यसको विशेष इतिहास र गहन जातीय विशेषताले मानिसहरुलाई आकर्षित गरेको छ।

          शन् याङको कु कुं दरबार चीनको उत्तर-पूर्वी क्षेत्रको ल्याओ निङ प्रान्तको सदर मुकाम सन् याङ शहरको पूरानो भागमा रहेको छ। त्यो दरबार चीनको छिङ राजवंश（1616 - 1911）को शुरुको राजदरबार थियो। यसको विशिष्ट इतिहास थियो। 17 औं शताब्दीको शुरुमा चीनको उत्तर-पूर्वी क्षेत्रको फिरन्ते जाति अर्थात मंचु जातिले हौ चिन् नामको शासन-सत्ताको स्थापना गरेको थियो। यसका सम्राट नूरहाचले शन् याङलाई राजधानी घोषित गरेर त्यहाँ राजदरबारको निर्माण गरेका थिए। नूरहाचका धर्म-पुत्र व्हांग थाइ चीले राजसिंहासनमा बसेपछि हौ चिनको नाम परिवर्तन गरेर（ छिंग ）राखेका थिए र उक्त कु कुं दरबारको निर्माण पूरा गरेका थिए। छिंग वंशको प्रारम्भिक अवधिका दुइजना सम्राट व्हांग थाइ ची र फु लिनले शन् यांगको कु कुं दरबारबाट शासन-व्यवस्था सञ्चालन गरेका थिए। पछि गएर छिंग वंशले मध्य चीनको मिंग वं‍शलाई पराजित गरी चीनमा केन्द्रीय प्राधिकारयुक्त नयाँ सरकारको स्थापना गरी त्यसपछि पैचिंगलाई राजधानी घोषित गरेको थियो। त्यस बेलादेखि छिंग वंशका सम्राट पैचिंगको कु कुं दरबारमा बस्नथालेका थिए। यसरी शन् यांग छिंग वंशको पूर्व-राजधानी भयो र त्यहाँ अवस्थित कु कुं दरबारलाई（पूर्व-राजधानीको दरबार）भनिएको हो।

   

　　साठी हजार वर्गमिटर क्षेत्रफल भएको शन् यांगको कु कुं दरबारमा सत्तरीवटाभन्दा बढी भवन र तीन सयभन्दा बढी कोठाहरु छन। चीनको परम्परागत राजदरबारको तुलनामा शन् यांगको कु कुं दरबारमा फिरन्ते जातिको प्रभाव देखिएको छ। यस भवनलाई मध्य, पूर्व र पश्चिम गरी तीन भागमा विभाजित गरिएको छ। तीमध्ये पूर्वी भागको विशेषता झन् स्पष्ट देखिएको छ। पूर्वी भागको मुख्य भवन होः ता चन् तिआन्। यो ता चन् तिआन् भन्ने महल छिंग वंशका सम्राटका लागि काम गर्ने र महासँस्कार पूरा गर्ने थलो थियो। यो ता चन् तिआन् भन्ने महलका पछाडिपट्टि कुञ्ज आकारका दशवटा साना महलको निर्माण गरिएको थियो। ती साना महलहरु जोडी-जोडी भएर मुखा-मुख हुँदै उत्तरबाट दक्षिणतिर कर्‍याङकुरुङ उडे जस्तै गरी रहेका छन। यो नै श वांग थिङ कुञ्ज हो। श वाङ थिङ दशजना प्रमुख भारादारहरुको कार्य-थलो थियो। निर्माण वस्तुको दुष्टिबाट हेर्दा ता चन् तिआन् वास्तवमै एक कुञ्ज हो। यो ठूलो हुनुका साथै यसमा राम्रोसँग सजावट गरिएका कारण यसलाई दरबार भनिएको हो। ता चन् तिआन् र श वाङ थिङको निर्माण शैली हेर्दा फिरन्ते जातिको अवधिको नक्कल गरेर बनाइएको भनिएको छ। ती एघारवटा कुञ्जलाई एघारवटा पालको रुपमा लिन सकिन्छ। यताउति सार्नसकिने पालको रुपमा परिवर्तन गरेर स्थीर पारिएका कुञ्जका रुपमा बनाइएका दरबार वा महललाई हेर्दा फिरन्ते जातिको सँस्कृतिको विकास क्रम बारे अनुमान गर्नसकिन्छ।

        हन यांगको कु कुं दरबारमा मंचु जातिको रीतिस्थिति बारे निकै बयान गरिएको छ। मध्य भागको भवन छिङ निङ कुं दरबारको मूल ढोका अगाडि लगभग सात मिटर अग्लो एउटा काठको स्तम्भ खडा गरिएको छ। यो काठको स्तम्भलाई सिंगमरमरको आसन बनाएर राखिएको छ र यसको टुप्पोमा एउटा सोली जडान गरिएको छ। राजदरबारमा यस्तो काठको स्तम्भ खडा भएकाले यो शानदार राजदरबारको तुलनामा कत्ति पनि नमिलेको जस्तो अनुभव हुन्छ। तर यो एक असाधारण लिङ्गो हो। यसलाई सो लोन् कान् भनिन्छ। यो नै मंचु जातिले भगवानको पूजा गर्ने परम्परागत（पवित्र लिङ्गो）हो। मंचु जातिको परम्परा अनुसार यस लिङ्गोव्दारा ईश्वरको पूजाआजा गर्दा टुप्पोमा भएको सोलीमा मसिनो पारिएको चामल र मसिनो गरी काटिएको बंगूरको कलेजो आदि पनि राख्नुपर्छ र ती खाने कुराहरु कागलाई खुवाएर ईश्वरको पूजा-आजा गर्नेगरिएको छ। यो रीतिरिवाजको उत्पत्ति एक जन-श्रुतिबाट भएको हो। जन-श्रुति अनुसार, अरु जातिका मानिसहरु छिंग वंशका संस्थापक नूरहाचलाई मार्नका लागि लखेट्दै थिए। नूरहाचले भाग्ने कुनै बाटो नपाएर अन्योलको स्थितिमा परेर एक घाँसे खाल्डोमा लुकेर आफूलाई भाग्यको भरमा छोडेका थिए। त्यसै बेला अकस्मात एक बथान काग उड्दै आए र नूरहाचको शरीरमा बसेर उनलाई छोपिदिए। नूरहाच मृत्युसको मुखबाट निस्के। पछि गएर नूरहाचले चिन् राज्यको स्थापना गरे र सम्राट पनि बने। ती कागले उनको बचाउ गरेकोमा धन्यवाद दिने उद्देश्यले नूरहाचले मंचु जातिका जन-साधारणहरुलाई आ-आफ्नो घरको आँगनमा काठको लिङ्गो ठड्याएर टुप्पोमा सोलि पनि जडान गर्न र त्यसमा मिठा खाने कुरा राखेर कागको पूजा गर्न आदेश दिएका थिए। शन् यांगको कु कुं दरबारमा त्यसै बेलादेखि सो लोन् कान् भन्ने लिङ्गो ठड्याउन थालिएको हो।

        शन् यांगको कु कुं दरबारमा मंचु जातिको सँस्कृति जतातत्तै देख्नपाइन्छ। उदाहरणका लागि मुख्य महलभन्दा सुत्ने कोठा अग्लो छ। मंचु जातिले वन-जंगल र पहाडमा शिकार मार्दा अग्लो स्थान छानेर बास बस्ने जीवन पद्धतिको यो एक प्रतिबिम्ब हो । छिंग राजवंशको शुरुमा त्यसका शासकले मध्य चीनको साँस्कृतिक परम्परालाई ग्रहण गर्नथालेका थिए। त्यसै कारण हान् जातिको सँस्कृतिको प्रभाव शन् याङको कु कुं दरबारमा पनि स्पष्ट रुपमा परेको हो। ता चन् तिआन् महलको निर्माण संरचनालाई उदाहरणका रुपमा लिंदा, त्यस महलको निर्माण गर्दा सुंग वंश（960-1279）ताकाको निर्माण शैलीको प्रयोग गरिएको देखिन्छ। यो शैली हान् जातिको परम्परागत निर्माण शैली हो। आरामको दरबारको नाम राख्दा हान जातिको नामकरणको तरिका बराबर छ। जस्तो क्वान् स्वी कुं दरबार, लिङ ट कुं दरबारको नाम हान् जातिको प्राचीनकालीन प्रसिद्ध ग्रन्थ （कविता संग्रहबाट उत्पन्न भएको हो।

         शन् याङको कु कुंग दरबारको मुख्य भागको निर्माण सन् 1625मा शुरु भएर दश वर्षको समय लागेर निर्माण कार्य पूरा भएको थियो । त्यसपछि छिंग वंशका खाङ सि , युङ चङ , छिआन् लुङ गरी तीन पुस्ताका सम्राटले त्यस दरबारको जीर्णोद्धार र थन निर्माण गर्दै जम्मा 150 वर्षभन्दा लामो समय लागेको थियो । शन् याङको कु कुं दरबारमा हान् , मंचु , मंगोलिया , ह्वै , तिब्बती आदि धेरै जातिको वास्तु कलाको शैली मिसिएको छ । शन् याङको कु कुं दरबार चिनियाँ राष्ट्रको सँस्कृति को जमावट भन्न सकिन्छ ।