"छ्येन च्यु हौ कुंग" भन्ने कथा
        कुनै मानिसलाई पहिले वास्ता नगर्नु, पछि उसको सम्मान गर्नु भन्ने कुरालाई अभिव्यक्त गर्नका लागि चिनियाँ भाषामा एउटा उखान छ। त्यो हो: "छ्येन च्यु हौ कुंग"। यस उखानको उत्पत्ति कसरी भयो त?

        इसा पूर्व पाँचौं शताव्दीलाई चीनको इतिहासमा "युद्धकाल"भनिन्छ। त्यस बेला चीनमा धेरै मुलुकहरु थिए। तीमध्ये छिन, येन, चाउ, छि, छु, हान, वै सातवटा मुलुक अलिक सशक्त थिए। वर्तमान चीनको उत्तर-पश्चिमी भागमा पर्ने पल्लो शान सिमा रहेको छिन मुलुकले राजनीति र अर्थतन्त्रका क्षेत्रमा धेरै सुधार गरेका कारण त्यो अरु मुलुकभन्दा शक्तिशाली थियो। त्यसले बेला-बेलामा अरु छवटा मुलुकमाथि आक्रमण गर्नेगरेको थियो। ती अरु छवटा मुलुकहरुमा छिन समर्थक तथा छिन विरोधी दुइवटा पक्ष देखापरेका थिए। छिन समर्थक पक्षले ती छ मुलुकहरुले छिन मुलुकसँग मैत्रीपूर्ण सम्बन्ध स्थापना गर्नुपर्ने, र छिन मुलुकलाई युद्ध भड्काउने मौका दिनुनहुने अडान लिएको थियो। त्यस अडानलाई "ल्येन हंग" भनिन्थ्यो। छिन विरोधी पक्षले ती छ मुलुकहरुले सँगै मिलेर छिन मुलुकको विरोध गर्नुपर्ने अडान लिएको थियो। यस अडानलाई "ह चुंग" भनिन्थ्यो।

        त्यति बेला त्यहाँ धेरै सल्लाहकारहरु थिए। ती सल्लाहकारहरुले विभिन्न मुलुकमा आफ्ना धारणाको प्रचार-प्रसार गरेका थिए। ती धारणाहरुलाई मुलुकका राजाद्वारा स्वीकार गरिएपछि सल्लाहकार प्रख्यात हुनसक्थ्यो र धनी बन्नसक्थो। श्री सु छिन यस्ता एकजना सल्लाहकार हुनुहुन्थ्यो।

        श्री सु छिनले सर्वप्रथम छिन मुलुक गएर उक्त "ल्येन हंग" भन्ने धारणा छिन मुलुकका राजासमक्ष प्रस्तुत गर्नुभयो। उहाँले छवटै मुलुकलाई गाभेर एउटै मुलुक बनाउन छिन मुलुकलाई सुझाउ दिनुभयो। छिन मुलुका राजाले उहाँको धारणालाई अस्वीकार गर्नुभयो। किनभने त्यस बेला छिन मुलुकले चीनको एकीकरण गर्नका लागि पूर्ण तयारी गरिसकेको थिएन। श्री सु छिन आफूसङ्ग भएको पैसा सकिएपछि घर फर्कनुभयो।

         उहाँका आमा-बाबुले उहाँ असन्तुष्ट भएको देखेर उहाँसँग कुराकानी गर्ने विचार गरेनन। उहाँकी श्रीमतीले पनि उहाँलाई देखेको नदेख्यै गरिन। उहाँले आफ्नी भाउजूसँग केही खानदिन अनुरोध गर्नुभयो। उहाँकी भाउजूले पनि उहाँको आलोचना मात्र गरिन। यसो भएपछि श्री सु छिनलाई धेरै दु:ख लाग्यो। त्यसपछि उहाँले मिहिनेतसाथ अध्ययन गर्नथाल्नु भयो। उहाँले दिन-रात पढेर सेनाको प्रयोग गर्ने तरिका बारे अनुसन्धान गर्नुभयो। कहिलेकाहीं उहाँलाई राति अबेरसम्म पनि सुत्न मन लाग्दैनथ्यो। त्यसो भएपछि उहाँले एउटा सियो ल्याउनुभयो। निद्रा लाग्नासाथ उहाँले त्यस सियोले आफ्ना खुट्टामा घोच्ने गर्नुहुन्थ्यो। सियोले घोचेर दुखेपछि उहाँ आफ्नो अध्ययनलाई निरन्तरता दिनुहुन्थ्यो। यस कथाबाट चीनको अर्को उखान "सियोले खुट्टा घोच्नु" उत्पन्न भयो।

         श्री सु छिनले धेरै पटकसम्म ती सातवटा मुलुकहरुको परिस्थितिका बारेमा अनुसन्धान गर्नुभयो। उहाँले "ह चुंग" नामको धारणाका आधारमा छिन मुलुकको सामना गर्नु उपयोगी भएको ठहर लिनुभयो। त्यसैले उहाँले यस बारेमा येन मुलुक, चाउ मुलुकलाई सम्झाउनुभयो। त्यसपछि उहाँले छु मुलुकको नेतृत्वमा ती छवटा मुलुकहरुको गठबन्धन तयार पार्नुभयो। श्री सु छिनले ती छवटा मुलुकको संयुक्त सेनाका प्रमुखको पद आफै सम्हाल्नु भयो। त्यस गठबन्धनका बारेमा थाहा पाएपछि ती छवटा मुलुकहरुमध्येको कुनै एकमाथि पनि आक्रमण गर्ने आँट छिन मुलुकमा थिएन। चीनका पहिला सम्राट छिन शले चीनको एकीकरण गरुञ्जेल पन्ध्र वर्षसम्म त्यस्तो अवस्था जारी रहेको थियो।

         श्री सु छिन छ मुलुकको संयुक्त सेनाका प्रमुख भएको हुनाले छ मुलुकमा उहाँको स्थान निकै उच्च थियो। एक पटक उहाँ आफ्नो जन्मस्थल लो यांग जानुभयो। त्यसभन्दा अघि उहाँले स्थानीय पदाधिकारीहरुलाई सडक सफा गर्ने आदेश दिनुभयो। श्री सु छिनका आमा-बाबुले पनि सडकमा उहाँको स्वागत गरेका थिए। घर फर्केपछि उहाँकी श्रीमतीले उहाँलाई हेर्ने आँट गरिनन। उहाँकी भाउजू पनि उहाँको धेरै सम्मान गर्नथालिन। श्री सु छिनले हाँस्दै सोध्नुभयो: तपाईंको दृष्टिमा घरमा किन यति ठूलो परिवर्तन भएको? उहाँकी भाउजूले जवाफ दिइन: अहिले तपाईं ठूलो मान्छे भएको हुनाले मैले तपाईंसँग पहिलेजस्तो व्यवहार गर्नु हुँदैन। श्री सु छिनले भन्नुभयो: मान्छे विपन्न हुँदा आफ्नै आमा-बाबु पनि उसलाई हेला गर्छन। उ धनी भएपछि आफ्नो परीवारका मानिसहरु पनि उदेखि डराउँछन। यस्तो किन त भन्दा मानिसहरुले पद र सम्पत्तिलाई धेरै महत्व दिनु हो।

         यसै प्रसङ्गका आधारमा अहिले यो उखान "छ्येन च्यु हौ कुंग" अस्तित्वमा आएको हो जसको अर्थ पहिले वास्ता नगर्नु, पछि उसको सम्मान गर्नु हो।