सुन पिन प्राचीन चीनको "युद्धरत् राज्य"कालका प्रसिद्ध युद्धशास्त्री थिए। उनी तथा फाङ च्युआन दुबैले एउटै गुरुसित जंगी-शास्त्र सिकेका थिए र पछि दुबैले सँगसँगै वै राज्यका लागि सेवा गर्नथाले। सुन पिनको योग्यतादेखि ईर्ष्या गर्ने फाङ च्युआनले सुन पिनलाई दुख दिनका लागि अनेक दाउपेच रचे जसको फलस्वरुप सुन पिनलाई घुँडाको हाड काट्ने सजाय समेत दिइयो। पछि सुन पिन छि राज्यका महारथी थेन चिको गोप्य सहयोगमा छि राज्य पलायन भए। "वै राज्यलाई घेरामा पारी चाओ राज्य बचाउने कथा"मा सुन पिन तथा फाङ च्युआनका बीचमा भएको एक लडाईंको वर्णन गरिएको छ।

          ईसापूर्व चौथो शताब्दीमा चीन "युद्धरत राज्य"कालमा थियो। सरदारहरुले शासन चलाउने अनेकौं राज्यहरुमध्ये वै राज्यले सबैभन्दा पहिले राजनीतिक तथा सैनिक सुधार गरेका कारण विस्तारै-विस्तारै शक्तिशाली भएपछि अरु केही स-साना राज्यहरुलाई आफूमा समाहित गरेको थियो। त्यस बेलाको कस्तो स्थिति थियो भने राष्ट्रिय शक्तिको दृष्टिबाट वै राज्यसित दाँजी हेर्दा पूर्वपट्टिको छि राज्य तथा पश्चिमपट्टिको छिन राज्य बराबर थिए अनि अरु दुइवटा साना छिमेकी देश चाओ राज्य तथा वई राज्य दुर्बल थिए।

          ईसापूर्व 368 मा चाओ राज्यले छि राज्यको समर्थन पाएर फौज पठाएर वै राज्यको अधीनमा रहेको वई राज्यमाथि आक्रमण गरेको थियो। वै राज्यका राजा वै ह्वै वाङको आदेश बमोजिम महारथी फाङ च्युआनले लगभग एक लाख सैनिक लिएर चाओ राज्यको राजधानी हान तानलाई घेराबन्दी गरेका थिए। चाओ राज्यले विवश भई छि राज्यसित गुहार मागेको थियो।

           छि राज्यका मन्त्री चौ चिले यसो गरेमा आफ्नो देशको शक्ति शिथिल होला कि भनेर चाओ राज्यको विन्तीलाई अस्वीकार गर्ने अडान लिए भने अर्का मन्त्री त्वान छेन क्वानले वै राज्यद्बारा चाओ राज्यलाई पराजित गरिएमा त्यसको शक्ति झन बलियो हुने हुँदा छि राज्यका लागि खतरा हुनसक्ने तर्क दिंदै चाओ राज्यलाई सहयोग गर्नुपर्ने धारणा व्यक्त गरे।

          राजा छि वै वाङले त्वान छेन क्वानको सुझाव स्वीकार गरी चाओ राज्यलाई जोगाउन महारथी थेन चि तथा सल्लाहकार सुन पिनको नेतृत्वमा असी हजार सैनिक खटाए।

           निज सल्लाहकार सुन पिनको बाहाँजोरी सम्बन्धी योग्यता बारे एउटा घोडा-दौडको कथा चीनमा प्रचलित छ।

           छि राज्यको कुलीन वर्गका माझ घोडा-दौडको खेल खूब लोकप्रिय थियो। महारथी थेन चिले धेरै पल्ट ठूलो रकम राखेर राजा तथा राजकुमारहरुसित घोडा-दौडमा बाजी थाप्ने गरेका थिए। तर त्यसमा उनले जित्नुभन्दा बढी हार खाए। सुन पिनले भित्रभित्रैबाट अवलोकन गर्दा के कुरा बुझे भने दुबै पक्षका घोडा उस्तै-उस्तै छन् र घोडालाई क, ख, ग तीन दर्जामा विभाजित गरी दौडाउने नियम पनि छ। यसरी सुन पिनले "अर्को खेल भएमा बढीभन्दा बढी रकम थाप्नुहोस्, हजूर अवश्य जित्नुहुन्छ" भनेर थेन चिलाई विश्वास दिलाए।

          अर्को घोडदौडको खेल आयो। सुन पिनले थेन चिलाई भने--"राजाका क, ख, ग दर्जाका तीनवटा घोडासित खेल्न हजूरले क्रमशः आफ्ना ग, क, ख दर्जाका घोडा पठाउनुहोस्।" फलतः तीन फेरको खेल सकिएपछि थेन चिले एकका विरुद्ध दुइले विजय हासिल गरे। यसबाट सुन पिनको नाउँ पनि एकै चोटि चारैतिर फैलियो।

           एकपल्ट राजा छि वै वाङले सैनिक मामिलाका सम्बन्धमा चर्चा गर्दा सुन पिनलाई सोधे--"दुइ पक्षका सेना मुखामुख हुने स्थितिमा ती दुबै पक्षको मोर्चा बलियो भएको र कसैले पनि कसैमाथि आक्रमण गर्न नचाहेको अवस्थामा के गर्नु बेस हुन्छ?"

           सुन पिनले जवाफ दिए--"एकजना साहसिला र अनुभवी सैन्य-नायक छान्नुहोस्। उनलाई छिटो-छिटो दौड्नसक्ने केही सैनिकहरु लिएर अर्काको वास्तविक शक्ति बुझ्नका लागि अगाडीबाटै शत्रुसित जुध्न पठाउनुहोस्। त्यसमा शत्रुलाई भ्रमजालमा फसाउनका लागि उनले जित्नुहुँदैन, हार खानैपर्छ। यसका साथै केही अति बलिया योद्धाहरुलाई शत्रुको एकापट्टि लुकेर बस्न पठाउनुहोस्। उनीहरुले शत्रुको सामुन्ने पक्षमा गन्जागोल हुनासाथ एकापट्टिबाट हमला गरिहाल्नुपर्छ। यसो गरेमा जित्न नसक्ने कुरै छैन।"

           अब थेन चि तथा सुन पिनले फौज लिएर चाओ राज्यलाई बचाउने गरेको प्रसंगतिर लागौं। सुन पिनले स्थितिको विश्लेषण गरेपछि के ठहर गरे भने वै राज्यको सेना शक्तिशाली रहेछ। यदि त्यससित अगाडीबाट लडेमा छि राज्यका लागि ठूलो क्षति हुनसक्दछ। त्यसैले शत्रुको मुख्य शक्तिलाई छलेर त्यसको कमजोर ठाउँबाट हमला गर्नु उचित हुन्छ। वै राज्यको मुख्य बलियो टुकडी बाहिर गई त्यसको राजधानी ता ल्याङमा रक्षक शक्ति कमजोर देखिएको अवसर पारी त्यसमाथि नै हमला गरेको खण्डमा वै राज्यको सेना बाध्य भई ता ल्याङलाई बचाउन फर्केर जानेछन र चाओ राज्यले स्वतः खतराबाट जोगिएर बस्नपाउने छ।

           सुन पिनले रणनीतिक दृष्टिबाट अनुकूल स्थिति प्राप्त हुनसकोस भन्ने उद्देश्यले शत्रु सेनालाई छि राज्यको फौज दुर्बल रहेको भ्रमपूर्ण संकेत देखाउने निर्णय गरे। उनले जानी-जानी असक्षम सैनिक अधिकारीहरुलाई एउटा टुकडी लिएर सामरिक दृष्टिकोणबाट महत्वपूर्ण मानिने वै राज्यको फिङ लिन बस्तीमाथि जाइलाग्न पठाए। सो टुकडीले अति नराम्रोसँग हार खायो। वै राज्यका महारथी फाङ च्युआनले छि राज्यको फौज एकदम लुरो रहेछ भन्ठानेर चाओ राज्यमाथि आक्रमण गर्न अझ जोड गरे। छि राज्यको फौजले वै राज्यको राजधानी ता ल्याङमाथि हमला गर्लान् भन्ने उनको सोच पटक्कै थिएन।

            यसै सिलसिलामा सुन पिन आफैले मुख्य र बलियो शक्ति लिएर सरासर गई वै राज्यको राजधानी ता ल्याङमाथि हमला गर्नथाले। फाङ च्युआनले यसको खबर पाउनासाथ पर रहेको राजधानीलाई जोगाउन भनी हत्तपत्त चाओ राज्यमाथि आक्रमण गरिरहेको अघिल्लो मोर्चाबाट सेना फिर्ता गरे। सैनिक तथा घोडा अति थकित भई सुन पिनको घेराबन्दीमा समेत पर्न गएपछि वै राज्यको सेनाको नराम्रो अन्त हुनु स्वाभाविकै थियो।

            छि राज्यको फौजले शत्रु सेनाको खास शक्तिलाई छलेर त्यसको कमजोर ठाउँमाथि हमला गरेको र आरामसँग बसेर अति थाकेको शत्रु सेनासित लडाइँ गरेको हुनाले यसबाट चाओ राज्यलाई बचाउनुका साथै वै राज्यको वास्तविक शक्तिलाई पनि शिथिल पारिदियो। चीनको सैनिक मामिला सम्बन्धी इतिहासमा "वै राज्यलाई घेरामा पारी चाओ राज्य बचाउने" यो प्रसिद्ध जंगी जुक्ति सिर्जना गरी पछिका पुस्ताका लागि दूरगामी प्रभाव छाडिएको छ।