 |
छु राज्य दक्षिणी क्षेत्रको एक ठूलो राज्य थियो। लामो समयसम्म त्यसले धेरै स-साना राज्यहरुलाई जितेर आफूमा गाभेको थियो। तर ईसा पूर्व 516 मा छु चाउ वाङ सम्राट राजसिंहासनमा बसेपछि राज्यमा भ्रष्टाचारको अवस्था देखा पर्यो र आफ्नो आसपासका थाङ राज्य र छाई राज्यसित बेमेल भएका कारण छु राज्यको राष्ट्रिय शक्ति क्रमशः कमजोर हुंदैगयो। ईसा पूर्व 512मा वु राज्यका सम्राट ह ल्वीले छु राज्यको अधीनमा परेको स्यु राज्य र टुङ वु राज्यलाई अघि पछि गरी सखाप पारेपछि मौका छोपेर छु राज्यमाथि ठूलो पैमानामा हमला गर्नखोजेका थिए।
सुन उको विचारमा वु राज्यभन्दा छु राज्यको भू-भाग विशाल र जनसंख्या पनि वु राज्यको भन्दा बढी छ। वु राज्यको राष्ट्रिय शक्ति कमजोर देखा परे तापनि त्यसको सैनिक शक्ति अझ शसक्त भएको थियो। वु राज्यले केही वर्षसम्म लगातार युद्ध गर्नेगरेका कारण धेरै सैनिक शक्ति खर्च भएको हुँदा राम्रो मौका आउन पर्खनुपर्छ। वु राज्यका सेनालाई तीन भागमा विभाजित गरेर छु राज्यका सेनालाई पालो-पालो गरी बिथोल्नु पर्ने प्रस्ताव सुन उले पनि राखेका थिए।
वु राज्यका सम्राटले सुन उको प्रस्ताव स्वीकारेका थिए। वु राज्यका सेनाले छु राज्यमाथि प्रहार गर्न बेला-बेलामा एक सानो टुकडी पठाउने गरेको थियो । उता छु राज्यका सम्राटले शत्रुको सेनाको वास्तविक अवस्था बारे जानकारी नगरिकनै शत्रुको सामना गर्न सधैं नै प्रशस्त सैनिकहरु पठाउने गरेका थिए। तर छु राज्यका सेनाले आइलागेपछि वु राज्यको सेना पछि हट्दैगयो। छु राज्यको सेनाले सिमानाबाट हट्दै जाँदा वु राज्यको दोस्रो टुकडीले छु राज्यको सिमानामा आक्रमण गर्न थाल्यो। वु राज्यले यसरी एकपछि अर्को पटक आक्रमण गर्ने तरिका मार्फत छ वर्षसम्म छु राज्यमाथि आक्रमण जारी राखी त्यसको शक्ति कमजोर पार्ने काम गरेको थियो । यसले गर्दा छु राज्यको सेना निकै थाक्नुका साथै राज्यको जन-धन पनि प्रशस्त मात्रामा नष्ट भएको थियो र परिणामस्वरुप राज्य दुर्बल अवस्थामा पुगेको थियो।
ईसा पूर्व 506मा वु राज्यका सेनाले छु राज्यमाथि हमला गर्ने मौका परिपक्व भएको विचार गरेको थियो। तर त्यस बेला छु राज्यको सेना वु राज्यभन्दा केही गुना बढी भएकाले तिव्र गतिले युद्ध गर्ने वु राज्यका सेनापति सुन उको विचार थियो। उनले हजारौं बलवान र दक्ष सिपाहींहरुलाई छानेर तिव्र गतिले मार्च गर्ने उपाय अंगालेर गोप्य रुपमा छु राज्यमाथि जाइलागे।
कुनै तयारी नगरेका छु राज्यका सम्राटले यो खबर पाएपछि शत्रुको प्रतिकार गर्ने उद्देश्य राखी सारा राज्यका सैनिकलाई नेतृत्व गर्न भनी जनरल नाङ वा र शन् यी स्यूलाई आदेश दिएका थिए। दुइ पक्ष बीच पाइ च्यु अर्थात अहिलेको हु पै प्रान्तको आन् लु क्षेत्रमा घमासान युद्ध भयो। शन् यी स्यूले नाङ वालाई एक प्रस्ताव राखेका थिएः नाङ वाले छु राज्यका सेनाको मुख्य टुकडीको नेतृत्व गर्दै शत्रुको सामुन्ने युद्ध मोर्चा र किल्ला बनाउने र शन् यी स्यूले केही सैनिकलाई लिएर वु राज्यको सेनाको पछिल्लो मागमा गएपछि वु राज्यको सेनामाथि अगाडी र पछाडीबाट आक्रमण गर्ने। यसले गर्दा एकमुष्टमा वु राज्यका सेनालाई सखाप पार्ने। यो नै छु राज्यका सेनाले वु राज्यको सेनालाई पराजित गर्ने एक राम्रो उपाय हो। नाङ वाले शुरुमा शन् यी स्यूको प्रस्तावलाई स्वीकार गरेका थिए।
तर शन् यी स्यूले सेनाको नेतृत्व गर्दै प्रस्थान गरेपछि नाङ वाले आफ्नो तल्लो तहका जंगी अधिकारीको वाहियात कुरा सुनेर युद्धमा विजय पाएपछि शन् यी स्यूको श्रेयदान आफूभन्दा ठूलो हुने डरले युद्धको पूर्व योजनालाई आफैले परिवर्तन गरी राम्रोसँग तयारी नगरिएको अवस्थामा पहिले नै वु राज्यको सेनामाथि हमला गरे। फलस्वरुप सुन उले उनलाई पराजित गरे। शन् यी स्यूले नाङ वाको मुख्य सेना हार खाएर भागेको थाहा पाएपछि जोगाड गर्नका लागि हतारमा सेना लिएर आए। वु राज्यको सेनाले सुन उको निर्देशनमा शन् यी स्यूको सेनालाई घेराबन्दी गर्यो। त्यो घेराबन्दी तोडेर भाग्न नसकेको अवस्थामा शन् यी स्यूले आफ्नो तल्लो तहका जंगी अधिकारीलाई आफ्नो शिर काटेर छु राज्यका सम्राटलाई युद्धको अवस्था बारे जानकारी दिन आदेश दिएका थिए। छु राज्यका सम्राटले अघिल्लो मोर्चाका सेनाले हार खाएको सुनेर भाइ भारादारहरुको विरोध तथा शहरका सेना र जनताको जीवन मरणको वास्तै नगरी आफ्नो परीवारका सदस्यलाई लिएर लुकिछिपी राजधानीबाट भागे। यो खबर युद्धको अघिल्लो मोर्चामा पुगेपछि छु राज्यको सेना तुरुन्तै लथालिंग भयो। वु राज्यको सेनाले छु राज्यको राजधानीमा प्रवेश भयो। त्यसपछि छु राज्यका भाइ शन् पाओ स्यु भागेर अर्को शक्तिशाली राज्य छिन् पुगे। उनको बुझाइमा छिन् राज्यले वु राज्यमाथि आक्रमण गर्न सेना पठाएको थियो र वु राज्यले छु राज्यबाट आफ्नो सेना हटाएको थियो।
पाइ च्युको युद्धबाट चीनको युद्ध सम्बन्धी इतिहासमा तिव्र गतिले लडाई गरेर सानो संख्याको सेनाले बढी सेनालाई पराजित गरेर नमूना सिर्जना गरिएको छ। युद्धको शुरुमा वु राज्यका तीस हजार सैनिक मात्र थिए। तर छु राज्यका दुइ लाख सैनिक थिए। तर छु राज्यले सैनिकहरुलाई समुचित निर्देशन नगरी गलत निर्णय गरेकाले अन्तमा हार खाएको थियो ।
|
|||||||||||||
