चीनको पश्चिमी हान राज-वंश (इसा पूर्व 206 देखि इसा पूर्व 220सम्म)का पहिला राजा ल्यौ पाङ्ग हुन। ल्यौ पाङ्ग चीनको इतिहासमा सर्वसाधारणहरुमध्येबाट राजा बनेका दुइजना राजाहरुमध्येका एक पनि हुन।

         ल्यौ पाङ्गका बुबा कृषक थिए। ल्यौ पाङ्ग छीनका एकजना स्थानीय पदाधिकारी थिए। उनको मिजास राम्रो र मन उदार थियो। ल्यौ पाङ्गले अपराधीलाई रिहा गरेकाले बाध्य भएर उनी आफै भागेर "माङ" पहाड र "ताङ" पहाडतिर लागे। "छनशङ र ऊ क्वान"को कृषक विद्रोही फौजका बारेमा सुनेपछि इसा पूर्व 209मा ल्यौ पाङ्गले आफ्नो जन्मथलोमा पनि विद्रोह शुरु गरे। त्यसपछि उनले सेनाको नेतृत्व गरी छीनको राजधानी "स्यानयाङ" पुगेर छीन राज-वंशको शासनको अन्त्य गरे। ल्यौ पाङ्गले "स्यानयाङ"मा छीन राज-वंशको कठोर कानूनलाई रद्द गरी "क्वान चुङ" (वर्तमान चीनको शान्सी प्रान्तमा पर्ने वे नदीतिर)का सर्वसाधारणहरुलाई तीनवटा वचन दिए। ती तीनवटा वचनवद्धता यस प्रकार छन: मानिसको हत्या गर्नेलाई मृत्यु दण्डको सजाय दिनुपर्छ। मानिसलाई क्षति पुर्‍याउने वा मानिसको सामान चोर्नेलाई दण्ड दिनुपर्छ। ल्यौ पाङ्गले यस्ता नियम बनाएकाले उनि सर्वसाधारणहरु माझ एकदमै लोकप्रिय थिए।

         त्यसपछि ल्यौ पाङ्गको फौज र स्याङ युको नेतृत्वमा रहेको अर्को छीनको शासन विरोधी शक्तिसँग चार वर्षसम्मको युद्ध भयो। यस युद्धलाई चीनको इतिहासमा "छु हान युद्ध" भनिन्छ। इसा पूर्व 202मा ल्यौ पाङ्गको नेतृत्वमा तीन लाखको संख्यामा रहेको फौजले स्याङ युको सेनालाई घेरामा पार्‍यो। स्याङ युले आत्म हत्या गरे र ल्यौ पाङ्ग विजयी भए। इसा पूर्व202मा शानतुङमा राज्यारोहण गरी त्यस देशको नाम पनि परिवर्तन गरी हान राखे।

          ल्यौ पाङ्गले योग्य मानिसहरुको उपयोग राम्रोसँग गरेकाले संकटका बेलामा राज्यलाई खतराबाट जोगाउन सफल भए। "हान चुङ" (वर्तामान चीनको शानसी प्रान्तमा पर्ने हान चुङदेखि पूर्वतिर) पुगेपछि ल्यौ पाङ्गको फौजबाट कहिलेकाहीं सिपाहीहरु भाग्नेगर्थे। त्यस बेला एकजना हानसीन नामक प्रमुख भागेको थियो। ल्यौ पाङ्गको एकजना पदाधिकारी स्याउह हानसीनलाई समात्नका लागि उसको पछि दौडिए। हानसीनलाई फर्काएपछि स्याउहले हानसीनलाई ल्यौ पाङ्गसमक्ष प्रस्तुत गरे। हानसीन एकजना तल्लो तहको पदाधिकारी भए तापनि ल्यौ पाङ्गले उसलाई जनरल पदमा नियुक्त गरे। पछि हानसीनले ल्यौ पाङ्गलाई सहयोग गरी पश्चिमी हानको स्थापना गर्न ठूलो योगदान गरे।

          ल्यौ पाङ्गले पश्चिमी हानको स्थापनाका लागि युद्ध गर्दाको सबैभन्दा विस्मयकारी तथा खतरनाक कुरा भनेको "हुँमन यान" भोज हो। त्यस बेला स्याङ युको शक्ति ल्यौ पाङ्गको भन्दा बढी थियो। स्याङ युको ल्यौ पाङ्गलाई नष्ट पारेर आफैं राज्यारोहण गर्ने विचार थियो। ल्यौ पाङ्गले स्याङ युको यस्तो विचार थाहा पाएपछि आफ्ना सल्लाहकार चाङ ल्याङसँग स्याङ यु रहेको ठाँउ हुँमनतिर गए। स्याङ युका सल्लाहकार फान चङले मौका पारेर ल्यौ पाङ्गलाई मार्ने सुझाव दिए। भोज खाँदाखाँदै स्याङ युका जनरल स्याङ चुआङले तरबार नाच देखाउने नाममा ल्यौ पाङ्गलाई मार्ने मौका खोजे। ल्यौ पाङ्गका सल्लाहकार चाङ ल्याङले यो कुरा थाहा पाएपछि ल्यौ पाङ्गको अंग-रक्षकलाई ल्यौ पाङ्गको सुरक्षा राम्रोसँग गर्न आदेश दिए। एक छिनपछि सौचालय जाने निहुँमा ल्यौ पाङ्ग सानो बाटोबाट आफ्नो सेनातिर गए। त्यसपछि सल्लाहकार चाङ ल्याङले स्याङ युसँग विदा भएर कोसेली समेत दिएर ल्यौ पाङ्ग गइसकेको कुरा बताए। यो चीनको इतिहासमा प्रसिद्ध घटना "हुँमन यान" भोज हो। ल्यौ पाङ्ग भागेपछि फेरि शक्ति जुटाई अन्त्यमा स्याङ युलाई हराएर पश्चिमी हान राज-वंशको स्थापना गरे।

         ल्यौ पाङ्गले राज्यारोहण गरेपछि उत्पादनको पुनः शुरुवात तथा उत्पादनको विकासका लागि श्रृंखलाबद्ध कदम चालेका थिए। धेरै बर्षसम्म युद्ध भएपछि त्यहाँको जनसंख्या ठूलो संख्यामा घटेको थियो। ल्यौ पाङ्गले देशका सबै अपराधीहरुलाई आममाफी दिए र दास-दासीहरुलाई मुक्त गरे। उनले सिपाहीहरुलाई आ-आफ्ना घर फर्कन आदेश दिए। यसका साथै उनले देशका लागि श्रम गर्नुपर्ने नियमलाई रद्द गरेर छीन राज-वंशकालमा सिपाहीले गरेको योगदान अनुसार सरकारले उनीहरुलाई जमीन र घर दिने चलनलाई निरन्तरता दिए। एकीकृत केन्द्रीय शासन-व्यवस्थालाई बलियो पार्नका लागि उनले उनीदेखि फरक पारीवारिक नाम भएका स-साना सम्राटहरुलाई खारेज गरेर एउटै पारीवारिक नाम भएका नौजना सम्राट बनाए। यसका साथै उनले "क्यान तुङ"(वर्तमान चीनमा हान कु कुआनदेखि पूर्वतिर)मा पर्ने छवटा बलिया राज्य तथा जम्मा गरी एक लाखभन्दा बढी धनीहरुलाई "क्वान चुङ"(वर्तमान चीनको शानसी प्रान्तमा पर्ने वे नदी) तिर बसोबास गर्न पठाए।

          छीनको शासन अन्त्य भएपछि उत्तरी चीनमा भएका अल्पसंख्यक जातिहरुको शासन "स्यौं नु" (त्यस बेला चीनमा मंगोलियाली शासनको नाम) मौका छोपेर दक्षिणतिर भागे। हान राज-वंशको शुरुमा "स्यौं नु"ले लगातार हानको सिमामाथि आक्रमण गरे। इसा पूर्व 200 मा ल्यौ पाङ्गले सेनाको नेतृत्व गरी "स्यौं नु" सँग संघर्ष गरे। "पाइदङ"(वर्तमान चीनमा वल्लो शानसीमा पर्ने ता थुङदेखि उत्तर-पूर्वीतिर)मा "स्यौं नु"का तीन लाख घोड-चढी सिपाहीद्बारा ल्यौ पाङ्गको सेनालाई सात दिनसम्म घेराबन्दी गरे। घेराबाट निस्कन सफल भएपछि ल्यौ पाङ्गले द्बिपक्षीय सम्बन्धलाई लचिलो पार्न बाध्य भएर "स्यौं नु"सँग वैवाहिक सम्बन्ध कायम गर्ने नीति तय गरेर हान र "स्यौं नु" को सिमा क्षेत्रमा बजार खोले।

         युवावस्थाका ल्यौ पाङ्ग समाजको रीतिमा नबाँधिने गरी अनियन्त्रित भएका थिए। त्यस बेला उनी विद्बानहरुलाई हेला गर्थे। राज्यारोहण गरेपछि उनले आफैंले सशस्त्र शक्तिद्बारा देशको स्थापना गरेको भन्ठाने। किताब पढेर काम नलाग्ने विचार उनमा थियो। उनका पदाधिकारी लु कुले सोधेः "सशस्त्र शक्तिद्बारा देशको स्थापना भयो भने देशको शासन-व्यवस्था पनि सशस्त्र शक्तिद्बारा गर्नसकिन्छ कि?" उनको कुरा सुनेपछि ल्यौ पाङ्गले छीन राज-वंशको अन्त्य हुनुको कारण बारेमा पुस्तक लेख्न आदेश दिए। इसा पूर्व 190मा ल्यौ पाङ्गले "यीङबु" विद्रोहीसँग संघर्ष गर्दा घाइते भए र त्यसपछि रोग लागेर उनको मृत्यु भयो।