इसा पूर्व पहिलो शताब्दीमा चीनमा हान राज-वंश सत्तामा थियो। सुन उ यसै राज-वंशकालका मानिस थिए। त्यस बेला चीनको मध्य भागअवस्थित हान राज्य तथा उत्तर-पश्चिमी भागमा रहेको अल्पसंख्यक जाति "स्यौं नु"( वर्तमान चीनमा बस्ने मंगोलियाली जाति)को शासन बीचको सम्बन्धमा समय-समयमा विवादको स्थिति देखिन्थ्यो। इसा पूर्व एक सयमा "स्यौं नु" सत्ताका नयाँ "छ्यान यु" (मंगोलियाली जातिका सर्वोच्च शासक)ले राज्यारोहण गरे। हान राज-वंशका राजाले आफ्नो मित्रता देखाउन सु उको नेतृत्वमा एक सय सदस्यीय दल पठाए। यस दलले धेरै धन सम्पत्ति लिएर "स्यौं नु"( वर्तमान चीनको मंगोलिया) तिर गयो। तर कुरा के भयो भने, सु उले आफ्नो कार्य पूरा गरेर आफ्नो देश फर्कनलागेका बेला, "स्यौं नु"मा गृह-संघर्ष भयो। "स्यौं नु"ले सु उ आदि मानिसहरुलाई थुने, उनले हान राज्यका शासकलाई धोखा दिइ "छ्यान यु"(मंगोलियालीका सर्वोच्च शासक)का लागि काम गर्न सु उलाई आग्रह गरे।
शुरुमा "छ्यान यु" (मंगोलियाली जातिका सर्वोच्च शासक) ले केही पदाधिकारीलाई पठाएर धेरै आम्दानी र उच्च पद सु उलाई दिने आदि वचनवद्धता व्यक्त गरे। सु उले ती सबै प्रस्ताव कडाइका साथ अस्विकार गरे। यस्तो मानिस काम लाग्दैन भनेर "स्यौं नु"ले सु उलाई कडा दण्ड दिए। त्यस बेला हिउँद ऋतु थियो र ठूलो हिउँ परिरहेको थियो। "छ्यान यु"ले सु उलाई एउटा खुला भूमिगत बन्दी गृहमा राखेर उनका लागि खाना र पानीको आपूर्ति बन्द गरिदिए। यसले गरेमा सु उको विचार परिवर्तित हुनसक्ने आशा "स्यौं नु"ले गरेका थिए। दिन बित्दैगए। सु उले भूमिगत बन्दी गृहमा निकै पींडा सहे। तिर्खा लाग्यो भने उनी केही हिउँ खान्थे भने भोक लाग्यो भने लगाएको भेडाको छालाको लुगा नै चपाउँथे। धेरै दिनपछि "छ्यान यु" मर्नलागिरहेका सु उ समक्ष आए। सु उले हार खाने सम्भावना थिएन। त्यसैले "छ्यान यु"ले वाध्य भएर सु उलाई रिहा गरे।
जस्तोसुकै कडा अथवा नरम उपायको उपयोग गरे तापनि सु उले हार खाने संभावना नदेखेपछि "छ्यान यु"ले सु उनको आदार गर्नथाले, उनलाई मार्न सकेनन। तर सु उलाई उनको देश फिर्ता पठाउन पनि मन नलागेकोमा "छ्यान यु"ले सु उलाई साइबेरीयास्थित बैकाल तालतिर पठाए र त्यहीं उनलाई भेडा-बाख्रा चराउन लगाए। त्यसतर्फ जानुअघि "छ्यान यु"ले सु उसँग भने: "तपाईं हार मान्नुहुन्न भने म तपाईंलाई भेडा-बाख्रा चराउन लगाउँछु। जहिले भाले भेडाले बच्चा जन्माउला, त्यति बेला तपाईं आफ्नो देश फर्कन पाउनुहोला।"
आफ्नो साथीसँग बिदा लिएपछि सु उ निर्जन बैकाल ताल क्षेत्र पुगे। आफ्नै क्षमताको भरमा त्यहाँबाट भाग्न सकिंदैनथ्यो। सु उको साथमा हान राज-वंशका दूतको चिन्ह— दूतको लट्ठी एवम् केही भेडा-बाख्रा थिए। सु उ हरेक दिन दूतको लट्ठी लिएर भेडा-बाख्रा चराउन जान्थे। एक दिन म आफ्नो देश फर्कनसक्छु भन्ने विश्वास उनमा जाग्यो। यसरी धेरै वर्ष बिते। सु उको दूतको लट्ठीमा जडिएका सिंगार-पटार सबै झरे। सु उको कपाल तथा जुँगा पनि फूले।
बैकाल ताल क्षेत्रमा सु उले जम्मा उन्नाइस वर्षसम्म भेडा-बाख्रा चराए। दशौं वर्षपछि "छ्यान यु" को स्वर्गबास भयो। त्यसपछि "छ्यान यु"को छोराले राज्यारोहण गरे। नयाँ "छ्यान यु"ले हान राज-वंशको शासन-सत्तासँग मैत्रीपूर्ण नीति अंगाले। हान राज-वंशका राजाले तुरुन्तै दूत पठाई सु उलाई घर लगे।
सु उले राजधानीमा हार्दिक स्वागत पाए। सरकारी पदाधिकारी होस् वा सर्वसाधारण, उनीहरु सबैले त्यस बहादुरप्रति आफ्नो सम्मान प्रदर्शित गरे।
दुइ हजार वर्ष बितिसके तापनि सु उ चिनियाँहरुको मनमा नैतिक नमूनाका रुपमा रहिरहेका छन र उनको भावना चिनियाँहरुको मनमा साँस्कृतिक निधि बनिसकेको छ।
|