 |
स छुआन प्रान्तको क्वाँग हान शहरमा रहेको सान सिंग तुई भग्नावशेष प्राचीन शु राज्य (सन पाँच हजारदेखि तीन हजारसम्म)को भग्नावशेष हो। सन 1929 को वसन्त याममा त्यहाँका एकजना किसानले बारीमा खन-जोत गर्दा आफ्नो खेतमा एउटा सुन्दर जेड फेला पारेका थिए। त्यसमा देखाइएको शु राज्यको गाढा विशेषताले विश्वको ध्यानाकर्षित गर्नुका साथै त्यहाँ तीन हजार वर्षसम्म सुसुप्त अवस्थामा रहेको सान सिंग तुई सभ्यताको खोजी गर्न प्रेरित गरेको थियो। त्यस स्थानको उत्खनन गर्ने क्रममा सन 1986 मा पूरातत्वविदहरुले त्यहाँ दुइवटा विशाल पूजा-स्थल फेला पारे। ती दुइवटा स्थलहरुमा सुरक्षित अवस्थामा रहेका एक हजारभन्दा बढी अमूल्य पूरातात्विक वस्तुहरुले सारा विश्वलाई आश्चर्यचकित तुल्याएका छन। ती पूरातात्विक वस्तुहरु फेला पर्दैजाने क्रममा मानिसहरु विभिन्न प्रकारका प्रश्नहरु गर्न पनि वाध्य भएका छन।
सान सिंग तुई भग्नावशेषमा काँसका प्रशस्त मकुण्डाहरु पाइएका छन। यसअघि चीनको मध्य भागमा पर्ने ह नान प्रान्तमा उत्खननका क्रममा काँसबाट बनाइएका धेरै सुन्दर वस्तुहरु फेला परेका थिए, तर काँसबाट बनाइएका मकुन्डाहरु पहिले कतै फेला परेका थिएनन। सान सिंग तुई भग्नावशेषमा फेला पारिएका अधिकांश मकुण्डाहरुमा मोटो आँखिभौं, ठूला आँखा, अग्लो नाक र ठूलो खाने मुख भएको पाइएको छ। ती काँस्य मकुण्डाहरुका हरेक कानमा एउटा सानो प्वाल छ। ती मकुण्डाहरुको आकृति वर्तमान मानिसको तुलनामा धेरै फरक छ। त्यसैले ती मकुण्डाहरुले कसको प्रतिनिधित्व गरेको भन्ने कुरा बारे पूरातत्वविदहरु अझै अस्पष्टै छन।
सान सिंग तुई भग्नावशेषमा मानसिको एउटा दुब्लो र अग्लो काँस्य-मूर्ति पनि पाइएको थियो। त्यसको मुख ती काँस्य-मकुण्डाहरुको जस्तै देखिन्छ। त्यस मूर्तिको उचाइ 1.7 मिटर जति छ। यो मूर्ति हालसम्मको विश्वको सबैभन्दा अग्लो काँस्य-मूर्ति हो। त्यस मूर्तिको एउटा हात माथि उठेको छ भने अर्को हातले कुनै वस्तु लिइरहेको जस्तै देखिन्थ्यो। तर त्यसलाई उत्खनन गर्दा त्यसको हातमा कुनै पनि वस्तु थिएन। यस्तो अग्लो मूर्तिलाई उभ्याउँदा त्यसको हातमा गरुंगो वस्तु भएमा त्यो ढल्नसक्ने अनुमान विशेषज्ञहरुले गरेका छन। त्यसैले सो मूर्ति कुनै ज्योतिष वा देवताको भएको हुनसक्ने अनुमान विशेषज्ञहरुले गरेका छन।
मकुण्डो र मूर्तिका अतिरिक्त सान सिंग तुई भग्नावशेषमा सुनको लठ्ठी, काँसको रुख र हात्तीको दाँत आदि पनि फेला पारिएको छ। सो स्वर्ण लठ्ठीको लम्बाई एक दशमलब चार दुइ(1.42) मिटर छ भने त्यसमा मुखामुख गरेका दुइटा चरा, एक-अर्कातिर पिठ्युँ फर्काएका दुइटा माछा आदि सुन्दर तथा अनौठा चित्र कुँदिएको छ। ती माछा र चराको टाउको तथा गर्धनमा हाँसिरहेको मानिसको मुख देखिन्छ। ती काँस्य-रुखको उचाइ चार मिटर छ। त्यसमा नौवटा हाँगा छन। हरेक हाँगामा एउटा चरो बसेको छ। सम्बन्धित अध्ययनको नतिजा अनुसार, ती सामान्य चरा होइनन, बरु सूर्यको प्रतिनिधित्व गर्ने देव-पंक्षी हुन।
विशेषज्ञहरुले सान सिंग तुई भग्नावशेषको अध्ययन गरी त्यसमा उत्खनन गरिएका काँस्य-वस्तुहरुमा प्राचीन शु राज्यको साँस्कृतिक विशेषता निहित रहनुका साथै पश्चिम एशिया तथा अन्य ठाउँको साँस्कृतिक विशेषता पनि रहेको विचार व्यक्त गरेका छन। ती काँस्य-मूर्ति र स्वर्ण-लठ्ठी आदि वस्तुहरु विश्व प्रसिद्ध मायाको सभ्यताको नजिक रहेको अनुमान गरिएको छ। विभिन्न ठाउँको विशेषतालाई समेटिएका यस्तो काँस्य-सँस्कृति र चीनको मध्य भागको काँस्य-सँस्कृति बीच धेरै फरक छ। यसका अतिरिक्त, सान सिंग तुई भग्नावशेषमा उत्खनन गरिएका हात्तीका दाँतबाट बनाइएका सत्तरीवटाभन्दा बढी वस्तुहरुलाई हेर्दा पहिलेको प्राचीन शु राज्य तथा त्यसका छिमेकी राज्यहरु र त्यसभन्दा पनि टाढाका ठाउँहरु बीच व्यापारिक आदान-प्रदान भएको कुराको अनुमान गर्नसकिन्छ। त्यहाँ उत्खनन गरिएका चिनियाँ माटोद्बारा बनाइएका कपहरु र यूरोपमा उत्खनन गरिएका त्यसै बेलाका कपहरु बीच समानता छ। त्यसैले सान सिंग तुईमा उत्खनन गरिएका काँस्य-वस्तुहरुमा पश्चिम एशिया, निकट-पूर्व र यूरोप आदि क्षेत्रहरुको साँस्कृतिक प्रभावमा परेको हुनुपर्छ। सान सिंग तुई भग्नावशेषमा उत्खनन गरिएका पूरातात्त्विक वस्तुहरुले चीनको पूरातात्विक इतिहासको क्षेत्रमा अभावको पूर्ति गरेका छन।
|
|||||||||||||
