घुमिफिर, ट्रेकिङ, फोटो शुटिङ तथा डाइभिङ यी सबै माइकल काउका रुचि हुन्। शाङ्गहाईमा काम गर्ने पैचिङबासी माइकलकाउले सन् 1998 पछि विदेशबाट चीन फर्केदेखि विश्वका सबभन्दा राम्रा पाँच सय व्यवसायमा काम गर्दै आएका छन्। प्रतिवर्ष सयौँपटक विमानद्वारा जानेआउने उनी हालसम्म यूरोप, अफ्रिका, अमेरिका, अस्ट्रेलिया तथा एशियाका विभिन्न मुलुक पुगिसकेका छन्। यस बाहेक, परम्परागत संस्कृतिप्रति रुचि राखेका उनले फुर्सदमा विशेष गरी नेपाली थाङ्काको अध्ययन तथा संकलन कार्य गर्दै आएका छन्।
पाँचौं शताब्दीमा पौवा/थाङ्का नेपालमा उत्पन्न भएको ऐतिहासिक तथ्याङ्कले पुष्टि गरेको छ। माइकलकाउ तथा नेपाली थाङ्का बीचको भेट योजनावद्ध रुपमा भएको होइन। लगभग दश वर्षअघि माइकलकाउले नेपालमा ट्रेकिङ गर्दा आफ्नो गाइडको परिवारले थाङ्का कोर्ने गरेको पत्ता लगाए। अन्य पर्यटकहरु जस्तै माइकलकाउले स्मारिका स्वरुप सामान्य थाङ्का किनेर आफ्नी आमा तथा अन्य साथी लगायतका बौद्ध धर्मावलम्वीलाई दिएका थिए। नेपालबाट चीन फर्केपछि थाङ्का संकलन सम्बन्धी एक समाचारले उनको ध्यानलाई आकर्षित गरायोः
"त्यति बेला चीनको मुख्य भूमिमा एकजना प्रसिद्ध थाङ्का गुरुको कृतिलाई संकलन गर्नेहरुले खोजिरहेको सुनेँ। कतिपय मानिसहरुले सोही कृतिलाई पनि हेरेकै थिइनन्। अन्तमा मैले पत्ता लगाएँ कि त्यो प्रसिद्ध थाङ्का गुरु मेरो गाइडका काका हुन्। त्यति बेलादेखि हामी बीचमा प्रगाढ सम्बन्ध स्थापित भयो।"
नेपाली थाङ्का गुरुसँग भेटेपछि माइकल काउले स्मारिका स्वरुप थाङ्का किन्ने कामबाट परिष्कृत नेपाली थाङ्काको संकलन गर्न थाले। आफूसँग सम्बन्ध राखेका पाँच जना थाङ्का गुरुका कृतिहरुको संकलन गर्न माइकल काउले प्रतिवर्ष नियमित रुपमा दुईपटक नेपाल जाने गर्न थाले। थाङ्का गुरुसँगको समयमा माइकल काउले थाङ्का सम्बन्धी ज्ञान सिकेका साथै नक्कली/सक्कली छुट्याउने सिप पनि सिकेका छन्। वास्तवमा थाङ्का बनाउने सम्पूर्ण प्रक्रिया सूक्ष्म छ। थाङ्का कोरिने कपडा बनाउने प्रक्रिया पनि जटिल छ। यसबारे जानकारी दिँदै माइकल काउले भनेः "सर्वप्रथम छालालाई गम जस्तो हुने गरी पकाउनुपर्छ। त्यसपछि सेतो ढुङ्गालाई पाउडरजस्तै पिँधेर तरलमा हालिन्छ। यसरी मिसाइएको तरललाई थाङ्का बनाउने विशेष कपडामा लगाइन्छ। त्यसपछि ढुँगाले त्यो कपडालाई राम्रोसँग फैलाएर सातदिनसम्म राखिन्छ र थाङ्का कोरिने यस क्यानभास बल्ल ठीक हुन्छ। यस्तो काम सामान्यतया थाङ्का गुरुका नातेदार, पत्नी, छोराछोरीले गर्दछन। यस क्यानभासको कडापन, रङ्ग चुस्ने क्षमता लगायतका सबै कुरा थाङ्का गुरुलाई मन पर्ने अवस्थामा हुनुपर्छ।"
धेरै वर्षसम्म नेपाली थाङ्का गुरुसँग समय बिताएकाले आफूले पनि अध्ययन गरेपछि हालआएर माइकल काउ थाङ्काबारे सून्य ज्ञानबाट थाङ्का संकलन गर्ने मास्टर स्तरसम्म पुगिसकेका छन्। तापनि यस क्रममा उतारचढाव पनि रहेको छ। थाङ्का गुरु ध्यान दिएर कृति बनाउन प्रत्याभूति दिन माइकल काउले गुरुहरुको लागि ब्रस, खानीपदार्थका रङ्गहरु, सुनको पाउडर, क्यामरा तथा कम्प्युटर पनि तयार पारेका छन्। सबै तयार भएपछि माइकलले नसोचेको कुरा भयोः "एक जना नेपाली थाङ्का गुरुका कृति मलाई अत्यन्तै मन पर्यो। उनको एक कृति सिध्याएपछि मलाई दिने भनिसके तर एक दिन उनले मलाई नदिने बताए। त्यसमा खासै कारण पनि थिएन। मलाई निकै निराश लाग्यो। तर मैले शान्त भएर केही छैन भने। मैले आफूसँग भने कि ठीकै छ मसँग अरु गुरुका कृतिहरु पनि छन्। मैले चिनेका एक जना साथीले ती गुरुलाई राम्ररी चिन्दा रहेछन्। उनले एक दिन ती गुरुलाई राम्ररी सम्झाए। बल्ल ती गुरुले आफ्नो थाङ्का मलाई दिए। त्यसपछि त उनले आफ्ना थाङ्का मलाई मात्रै दिने सर्त सहितको सम्झौतामा हस्ताक्षर पनि गरे। हस्ताक्षर गर्न लगभग एक वर्ष लाग्यो। यो घटना मेरो मनलाई दुःख र सुख दुवै प्रेरणा दियो। यो नै मेरो भाग्यको खेल हो।"
उक्त घटनापछि माइकल काउको मन अझ खुला तथा शान्त बन्यो। थाङ्का बजारमा भेटिने कृतिहरुको गुणस्तर भिन्नाभिन्नै छ। कोहीसँग थाङ्का सम्बन्धी समस्या पर्यो भने माइकल काउले संकोच नगरी सहयोग दिने गर्दछन्।
केही वर्षदेखि थाङ्का संकलन गर्न थालेका माइकल काउसँग हाल तीन सयवटा नेपाली थाङ्का छन्। माइकल काउले आफ्ना थाङ्कालाई राम्रोसँग बेरेर सल्फ्यूरिक एसिड कागजमा अग्लो ठाँउमा राख्छन। कहिलेकाहीँ उनले थाङ्कालाई निकालेर हेर्ने गर्दछन्। आफूले थाङ्काको सुन्दरताको रसास्वादन लिनुका साथै पैचिङ तथा शाङ्गहाईमा नेपाली थाङ्का प्रदर्शन हल खोलेर हरेक थाङ्कापछाडिको कथालाई सुनाउने विचार पनि माइकल काउले गरिरहेका छन्।
"प्रदर्शनी म एक्लैले गर्ने हो भने यही वर्षमा गर्ने योजना छ। तर आजकल निकै व्यस्त भएकोले यो वर्षको अन्तअघि प्रदर्शन गर्न कोशिश गर्दैछु। म अधिकांश समय शाङ्गहाईमा बस्दछु त्यही भएर सर्वप्रथम शाङ्गहाईमा थाङ्का प्रदर्शन हल खोल्ने विचार गरिरहेको छु। मान्छेको विश्वासलाई प्रचारप्रसार गर्नु राम्रो कुरा हो किनकि यो सकारात्मक उर्जा हो।"
आफूले मासु खान नछोडेकाले बौद्ध धर्मावलम्बी भन्नुहुँदैन भन्ने कुरा माइकल काउले बताए। आफू बुद्ध तथा बौद्ध धर्म नजिकँदै जाने मान्छे मात्र रहेको र एक दिन बौद्ध धर्मावलम्बी बन्ने लक्ष्य राखेका उनले प्रष्ट पारे। उनको मनमा थाङ्का आफू र बौद्ध धर्मसँग सम्पर्क गर्ने पुल भएको छ र थाङ्काको संकलन गर्नु बौद्ध धर्मलाई व्यवहारमा उतार्ने एक किसिमको अभ्यास भएको माइकल माउको ठम्याइ छ।
