CRI
यो चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय
रेडियोको नेपाली सेवा हो।
श्रोताहरु, हाल चीनमा जम्मा 34
वटा प्रान्त स्तरीय प्रशासनिक
क्षेत्र छन्। यसमा 23 वटा
प्रान्त, 5 वटा स्वायत्त शासन
प्रदेश, 4 वटा केन्द्र शासित
शहर र 2 वटा विशेष प्रशासनिक
क्षेत्र छन्।
0यी 4 वटा केन्द्र शासित शहर यस
प्रकार छन:
पैचिङ्ग
पैचिङ्ग जन गणतन्त्र चीनको
राजधानी हो। छोटकरीमा यसलाई
चिङ्क भनिन्छ। पैचिङ्ग चीनको
व्हा पै मैदानको उत्तर-पश्चिमी
भागमा पर्दछ। शुरुमा यसलाई
च्येन भनिन्थ्यो। ईशा पूर्व
770—470 सम्मको अवधिलाई चीनको
इतिहासमा वसन्त र शरद काल
भनिन्थ्यो। इशा पूर्व 470 - 221
चीनको इतिहासमा साना-तिना राज्य
बीच अनगिन्ती युद्धको युग हो।
त्यस कालमा पैचिङ्गलाई येन तु
राजधानी भनिन्थ्यो। त्यसपछि लिआ
वंशकालमा पैचिङ्गलाई सहायक
राजधानी अथवा येन चिन राजधानी
भनिन्थ्यो। पैचिङ्ग चिन वंश,
युआन वंश, मिन, छिन वंशकालमा र
सन् 1911 मा स्थापित गणतन्त्र
चीनको आरम्भमा पनि राजधानी बनेको
थियो। पैचिङ्गलाई अघि पछि गरी
चोन तु, ता तु , पै फिङ्ग र
पैचिङ्ग जस्ता नाम राखिएका थिए।
सन् 1928 देखि मात्र यसलाई
पैचिङ्ग शहर भन्न थालियो।
पैचिङ्ग शहरलाई हाल जम्मा 16 वटा
क्षेत्र र 2 वटा जिल्लामा
विभाजित गरिएको छ। यो केन्द्र
शासित शहर हो। पैचिङ्ग शहरको
कुल क्षेत्रफल 16 हजार 8 सय
वर्ग किलोमिटर छ। सन् 2002को
जनगणनाअनुसार पैचिङ्गको जनसंख्या
एक करोड तेह्र लाख त्रिसट्ठी
हजार पुगेको छ। यो चीनको
राजनीतिक केन्द्र, साँस्कृतिक,
वैज्ञानिक, शैक्षिक र यातायात
केन्द्र पनि हो। पैचिङ्ग देश र
विदेशमा एकदमै प्रसिद्ब
पर्यटकीय स्थल पनि हो। पैचिङ्गमा
खास गरी लामो पर्खाल, पेरिस
म्युजियम, आकाशको पूजा-आजा गर्ने
मन्दिर, मिन वंशका 13 जना
सम्राटका समाधि, ग्रीष्म
प्रासाद र शिआन शान पार्क आदि
ठाउँहरु समावेश छन्।
शाङ्गहाई शहर
शाङ्गहाईलाई छोटकरीमा हू भनिन्छ।
यो पूर्वी चीनको समुद्र तटवर्ति
शहर हो । प्राचीन कालमा
शाङ्गहाई एउटा समुद्र छेउमा
रहेको मत्स्य गाउँ मात्र थियो।
इशा पूर्व 770 - 470 को अवधिमा
शाङ्गहाई वु राज्यको अधिनमा थियो।
इशा पूर्व 475 - 221 को अवधिमा
यो शहर छु राज्यका कुमार छुन शन
च्युनको अधीनमा रहेको थियो। अनि
शुन वंशमा त्यसलाई बस्तिको रुपमा
शाङ्गहाईको नाम राख्न थालिएको
थियो। सन् 1927 देखि
शाङ्गहाईलाई शहरको रुपमा
पुकार्नथालिएको थियो। शाङ्गहाई
चीनका चारवटा केन्द्र शासित
शहरहरुमध्येका एक हो।
शाङ्गहाईलाई 18 वटा क्षेत्र र
एउटा जिल्लामा विभिजित गरिएको
छ। यसको क्षेत्रफल 5 हजार 8 सय
वर्ग किलोमिटर छ। सन् 2002 को
तथ्याङ्कअनुसार त्यहाँको
जनसंख्या एक करोड तेत्तिस लाख
सत्चालिस हजार छ। शाङ्गहाई चीनको
सबैभन्दा ठूलो शहर हो र विश्वको
ठूलो शहर पनि हो। शाङ्गहाई चीनको
सबैभन्दा ठूलो औद्योगिक शहर,
व्यापारिक केन्द्र, मौद्रिक
केन्द्र र वैज्ञानिक-प्राविधिक
आधार क्षेत्र पनि हो।
थिएन चिन
थिएन चिन शहरलाई छोटकरीमा चिन
भनिन्छ। यो शहर चीनको व्हा पै
तराईको उत्तर-पूर्वी क्षेत्रमा
पर्दछ। हाइ ह जस्ता पाँचवटा
नदीका शाखाहरु यहीं ठाउँ भएर पो
हाई समुद्रभित्र पस्दछन्। चिन र
युआन वंशकालमा यसलाई ज कु
भनिन्थ्यो। यसले त्यति बेला नहर
यातायातमा महत्वपूर्ण भूमिका
खेलेको थियो। त्यसपछि त्यहाँ
हाइ चिन नामक बस्ति बसाइएको थियो।
मिन वंशको शुरुवातदेखि यसलाई
थिएन चिन वै भन्न थालियो। छिन
वंशदेखि यसलाई थिएन चिन जिल्ला
भन्न थालियो। सन् 1928 देखि
मात्र यसलाई थिएन चिन शहर भन्न
थालिएको हो। हाल यस शहर
क्षेत्रभित्र 15 वटा क्षेत्र र
3 वटा कछाड जिल्ला छन्। यो पनि
केन्द्र शासित शहर हो। यसको
क्षेत्रफल 11 हजार वर्ग
किलोमिटर भन्दा बढी छ। सन् 2000
को अन्त्यमा गरिएको
जनगणनाअनुसार, यस शहरको जनसंख्या
91लाख 90 हजार 5 सय छ। थिएन चिन
शहर उत्तरी चीनको सबैभन्दा ठूलो
औद्योगिक शहर हो। यो उक्त
क्षेत्रको औद्योगिक र प्राविधिक
आधार पनि हो। त्यहाँ तेल, ग्यास
र समुद्री नूनको निहित श्रोत
निकै पर्याप्त छ। त्यहाँको
औद्योगिक आधार बलियो छ। यो
उत्तरी चीनको सबैभन्दा
महत्वपूर्ण व्यापारिक केन्द्र र
बन्दरगाह शहर पनि हो। थिएन चिनका
पर्यटन स्थलमा निन पार्क, देवी
दरबार, डागुखौ तोप मन्च, चिएन
जिल्लाको तो ल मन्दिर, व्हान
शिया गुआन नामक ठाउँमा परेको
प्राचीनकालको लामो परखाल र
पैचिङ्गदेखि पूर्वी क्षेत्रमा
अवस्थित फान शान पर्वत आदि
रमणीय दृश्यहरु छन्।
छोङ्ग छीङ्ग
छोङ्ग छीङ्ग शहरलाई छोटकरीमा यु
भनिन्छ। छोङ्ग छीङ्ग शहर
दक्षिण-पश्चिमी चीनको पूर्वी
क्षेत्रमा छ। विश्वप्रशिद्ध नदी
याङ्गसी नदीको माथिल्लो भागमा
पर्दछ यो शहर। इशा पूर्व 770 -
221 सम्म यो ठाउँ पा राज्यको
अधीनमा थियो। जापानी
साम्राज्यवादीको चीनमाथिको
आक्रमण कालमा यो कोमिनताङ्ग
सरकारको दोस्रो राजधानी नै थियो।
सन् 1997 मा पहिलेको श छुन
प्रान्तको छोङ्ग छीङ्ग, वान
जिल्ला र फु लिन यी तिनवटा स-साना
नगर र छिएन च्यान क्षेत्रलाई
जोडेर केन्द्र शासित शहरको रुपमा
छोङ्ग छीङ्ग शहरको स्थापना भएको
हो। त्यस शहरभित्र 15 वटा
क्षेत्र, 4 वटा जिल्ला स्तरिय
नगर, 17 वटा जिल्ला र 4 स्वशासन
जिल्ला रहेका छन्। त्यसको
क्षेत्रफल 82 हजार 3 सय वर्ग
किलोमिटर छ। सन् 2002को
जनगणनाअनुसार यस शहरको जनसंख्या
3 करोड 10 लाख 70 हजार छ। छोङ्ग
छीङ्गमा विभिन्न किसिमका
उद्योगहरु छन्। त्यहाँ याङ्गसी
नदीको शान श्या, अर्थात् तीन
घाँटी , पि पा पहाड र चिन युन
पर्वत आदि नामी पर्यटन स्थलहरु
छन्।
23 वटा प्रान्तहरु यस
प्रकार छन्: |
प्रान्तको नाम |
छोटकरी |
मुख्यालय |
ह पै |
चि |
श च्या चुआन |
पल्लो शान सी |
चिन |
थाइ युआन |
लिआउ निन |
लिआउ |
शन यान |
चि लिन |
चि |
छाङ्ग छुन |
है लुन च्यान |
है |
हारपिङ्ग |
च्याङ्ग सु |
सु |
नान चिङ्ग |
च च्याङ्ग |
च |
हान चाउ |
आन व्है |
वान |
ह फै |
फु च्ये |
मिन |
फु चाउ |
च्याङ्ग सी |
गान |
नान छाङ्ग |
शान तुङ्ग |
लु |
चि नान |
नान प्रान्त |
यु |
चन चाउ |
हू पै |
अ |
वु हान |
हू नान |
श्यान |
छाङ्ग शा |
क्वाङ्ग तुङ्ग |
युए |
क्वान चाउ |
हाइ नान |
छ्यौं |
हाइ ख्यौ |
श छुआन |
छुआन वा शु |
छन् तु |
ग्वै चाउ |
छिएन वा ग्वै |
ग्वै यान |
युन नान |
तिएन वा युन |
खुन मिङग् |
वल्लो शान सी |
शान वा छिन |
सि आन |
गान शु |
गान वा लुन |
लान चाउ |
छिङ्ग हाइ |
छिङ्ग |
सी निन |
थाइ वान |
थाइ |
थाइ पै |
5 वटा स्वायत्त
प्रदेशहरु: |
भित्री मंगोलिया
स्वायत्त प्रदेश: |
छोटकरी |
मुख्यालय |
भित्री मंगोलिया स्वायत्त
प्रदेश |
भित्री मंगोलिया |
हूहेहोथ |
तिब्बत स्वायत्त प्रदेश |
चुआन |
लाह्सा |
कवाङ्ग सी चुआन जातीय
स्वायत्त प्रदेश |
क्वै |
नान निङ्ग |
निन शिआ व्है जातिय
स्वायत प्रदेश |
निन
|
यन् छुआन |
सिन च्याङ्ग युगूर जातीय
स्वायत्त प्रदेश |
सिन |
उलूमुची |
2 वटा विशेष प्रशासनिक
क्षेत्रहरु: |
विशेष प्रशासनिक
क्षेत्र |
प्रकार |
हङ्ग कङ्ग |
चीनले सन् 1997 को जुलाइ
1 तारिखका दिन
हङ्गकङ्गमाथि आफ्नो
सार्वभौमिक अधिकारको
पुनर्स्थापना गरी त्यसलाई
हङ्ककङ्ग विशेष प्रशासनिक
क्षेत्रका रुपमा स्थापित
गरेको छ। यसलाई छोटकरीमा
कङ्ग भनिन्छ। हङ्गकङ्ग
नान हाई समुद्रको छेउ, चु
च्याङ्ग नदी समुद्रमा
प्रवेश गर्ने ठाउँको
पूर्वी क्षेत्र र क्वाङ्ग
तुङ्ग प्रान्तको शन चन
शहरको शन चन नदीदेखि
दक्षिणी क्षेत्रमा पर्छ।
हङ्गकङ्ग टापू लगायत काउ
लौन, सिन काइ र वरिपरिका
टापूहरु जोडेर हङ्गकङ्ग
बनेको छ। यसको कुल
क्षेत्रफल एक करोड नौ लाख
पचासी हजार एक सय वर्ग
किलोमिटर छ। सन् 2002 को
अन्त्यमा हङ्गकङ्गको
जनसंख्या 68 लाख 15 हजार
आठ सय पुगेको थियो।
त्यसमध्ये स्थायी
बासिन्दाहरुको संख्या 66
लाख 25 हजार तीन सय थियो। |
मकाउ |
चीनले सन् 1999 को
डिसेम्वर 20 तारिखदेखि
मकाउको सार्वभौमिकता आफ्नो
अधिनमा लिएको छ र त्यसलाई
मकाउ विशेष प्रशासनिक
क्षेत्रको नाम दिएको छ।
छोटकरीमा यसलाई आउ भनिन्छ।
यो चु च्याँ नदी समुद्रमा
प्रवेश गर्ने ठाउँको
पश्चिमी किनारामा रहेको
एउटा अर्ध-टापूमा पर्छ।
नजिकैको ताइ जै टापू र लु
व्है टापू पनि मकाउको भाग
हो। यसको कुल क्षेत्रफल 2
लाख 58 हजार वर्ग
किलोमिटर छ।
सन् 2002 को अन्त्यसम्म
मकाउमा बस्ने मानिसको
संख्या 4 लाख 42 हजार
पुगेको छ।
|
|