एउटा वालक दुइ वर्षको उमेरमै
टुहुरो बन्यो र तीन वर्षको उमेरमा
चारैतिर युद्ध गर्नथाल्यो अनि सात
वर्षको उमेरमा विश्व प्रसिद्ध
बहादुर बन्यो। यो नै चीनको नामी
महाकाव्य “च्याँकर”को विषय-वस्तु
हो।
इसा पूर्व पन्ध्रौंदेखि सत्रौं
शताव्दीको पहिलो अवधिमा चीनको
मंगोलियाली जातिको बसोबास भएको
क्षेत्रलाई वै ला थ भनिन्थ्यो। वै
ला थ भनेको मंगोलियाली जातिको एउटा
जातीय क्षेत्रको नाम हो। त्यसको
अर्थ वन-जंगल क्षेत्र हो। सो
क्षेत्र चीनको सिन च्यांगको
अल्ताइ पहाड क्षेत्रमा पर्दछ।
सो महाकाव्यका मुख्य पात्र श्री
च्याँकर हुनुहुन्छ। श्री च्याँकर
दुइ वर्षको हुँदा मांग कु स नामको
एकजना क्रुर मानिसले उहाँको
घर-बारीमाथि कव्जा जमाई उहाँका
आमा-बाबुलाई मारिदिएको थियो। यसरी
श्री च्याँकर टुहुरा बन्नुभयो।
आफ्ना आमा-बाबुलाई मार्ने त्यस
दुष्टसँग बदला लिनका लागि तीन
वर्षको उमेरदेखि उनले चारैतिर
युद्ध गर्न शुरु गरे। सात वर्षको
उमेरमा उनले महान कार्य पूरा गरे
र पाउ मु बा नामको क्षेत्रका
मानिसहरुले उनलाई आफ्ना सम्राट
बनाएका थिए। श्री च्याँकरले आफ्ना
पैंतीसजना जनरल तथा आठ हजार
सैनिकहरुको नेतृत्व गरी पाउ मु
बाको संरक्षण गर्नुभयो। यसबाट
उहाँको नाम चारैतिर फैलियो। श्री
च्याँकरले आफ्नो विशेष क्षमताको
प्रयोग गरी एउटा स्वर्ग जस्तो
मुलुकको स्थापना गर्नुभयो।
त्यहाँका जनता कहिल्यै पनि बूढा
हुँदैनथे, बरु सधैं पच्चीस वर्षका
जस्ता रहिरहन्थे। उहाँको मुलुकमा
वर्षैभरि हरियाली हुनुका साथै
जताततै हाँसो र खुशीको आवाज
सुनिन्थ्यो।
“च्याँकर” मा लेखिएको छः पाउ मु
बा क्षेत्रमा हिउँद ऋतु र जाडो
मौसम छैन भने वर्षभरि नै वसन्त
ऋतुमा जस्तै घाम लाग्छ। त्यहाँ
दु:ख र मृत्यु भन्ने कुरा छैन भने
सबै जनता सधैं युवक नै रहन्छन।
त्यहाँ कोही पनि गरिब र विपन्न
छैन भने धनी र समृद्ध मात्र छन।
त्यहाँ युद्ध र खतरा छैन भने सुख
र आनन्द मात्र छ।
लामो महाकाव्य “च्याँकर” मा
व्यक्तिको सिर्जना क्षेत्रमा ठूलो
उपलव्धि हासिल भएको छ। यसमा
बुद्धिमान र बहादुर च्याँकरले
आफ्ना जनताका तर्फबाट ठूलो आदर र
सम्मान पाउनुभएको र आफ्ना जनताको
सुरक्षा र समृद्धिका लागि उहाँले
पनि अथक प्रयास गर्नुभएको कुरा
उल्लेख गरिएको छ। यसका अतिरिक्त,
अर्का एकजना बहादुर हुँकुर बारे
सो महाकाव्यमा लेखिएको छ: उहाँसँग
एक मंगोलियालीमा हुनुपर्ने
उनानब्बेवटा गुण छन साथै उहाँमा
घाँसे मैदानका बहादुरमा हुनुपर्ने
सबै उत्तम गुण देख्न पाइन्छ।
“च्याँकर” मा अल्ताइ पहाडी
क्षेत्रको अनौठो दृश्य र वै ला थ
नामको जातीय क्षेत्रको
प्राचीनकालको वातावरण आदि विषयहरु
बारे पनि लेखिएको छ। यसको कला
शैलीमा स्पष्ट जातीय विशेषता
देखिन्छ। अन्य महाकाव्यहरु जस्तै
“च्याँकर” मा भाषाको प्रयोगमा पनि
आफ्नो जातिको विशेषता देखिन्छ। सो
महाकाव्यमा मंगोलियाली जातिका
प्राचीन लोक गीत र उखानहरुको
प्रयोग ठूलो मात्रामा गरिएको छ।
सो महाकाव्यमा श्री च्याँकरले
उनान्पचासवटी केटीहरुलाई अस्वीकार
गरी अन्त्यमा सोह्र वर्षकी कुमारी
अकेसाबुरासँग विवाह गर्नुभएको
कथाबारे मुख्य रुपमा उल्लेख गरिएको
छ।
“च्याँकर” चीनको मंगोलियाली जातिको
प्राचीन साहित्यका सर्वोच्च
निधिहरुमध्येको एक हो। यसबाट
त्यसपछिको साहित्त्यिक सिर्जनाका
लागि निकै ठूलो प्रभाव परेको छ।
चीन सरकारद्बारा यस महाकाव्यलाई
मुख्यतः संरक्षण गरिएका
साँस्कृतिक परियोजनाहरुको सूचीमा
राखिएको छ।