CRI
मो च ईसापूर्व पाँचौं
शताब्दीतिरका एक चर्चित
व्यक्तित्व हुन। त्यस बेलाको
चीन, सरदारहरुले शासन चलाउने
धेरै स-साना राज्यबाट बनेको देश
थियो। ती राज्यहरुमध्ये छु
राज्य एक ठूलो राज्य थियो भने
सोङ राज्य एउटा सानो राज्य थियो।
त्यति बेला एकजना नामी कारिगर कोङ शु पानले छु राज्यका
लागि सजिलैसँग माथि चढ्नसक्ने
नयाँ डिजाइनको सिंढी बनाइदिएका
थिए। खासगरी सुरक्षाका लागि
शहरका वरिपरि बनाइराखिएका
पर्खालमाथि चढेर जाइलाग्न खोज्दा
यस्तो सिंढीलाई तात्कालीन
अवस्थामा एक रणनीतिक महत्वको
जंगी साधन भने पनि हुन्छ। यस्तो
सिंढी पाएपछि त्यसको उपयोगिताको
जाँच गर्न भनेर छु राज्यले सोङ
राज्यमाथि धावा बोल्ने तयारी
गर्नथाल्यो।
यो खबर सुन्नासाथ मो च नयाँ युद्ध हुन नदिने उद्देश्यले
फटाफट दश दिन दश रात हिंडेर
कारिगर कोङ शु पानसित कुरा गर्न
छु राज्यको राजधानी पुगे। उनले
निज कारिगरसँग भेटेपछि "उत्तरतिरको
एकजना मानिसले मलाई दुःख दियो।
म तपाईंको सहयोग लिएर उसलाई
मारिदिन चाहन्छु" भने। कारिगर
कोङले यस युक्तिको मतलब नबुझिकन
कुरा सुनेर बेखुशी लागे तापनि
कुनै जवाफ दिएनन। मो चले फेरि
भने--"यस हत्यामा तपाईंको
योगदानको कदर स्वरुप म तपाईंलाई
धेरै पैसा दिनसक्छु।" कारिगरले
"म नैतिक पक्षमा लागेकाले पैसाका
लागि हत्याको काम गर्दिनँ" भने।
मो चले त्यसपछि मात्र भने-- "छु
राज्य ठूलो देश हो। त्यसको
जनसंख्या धेरै नभए तापनि त्यसको
भू-भाग विशाल छ। तैपनि यसले
दुर्बल र सानो देश सोङ राज्यमाथि
आक्रमण गर्नखोज्दैछ। यो त
अन्यायपूर्ण युद्ध हो। तपाईंले
मुखमा त हत्याको काम नगर्ने कुरा
गर्नुभयो। तर युद्ध शुरु भएको
खण्डमा तपाईंको नयाँ साधनका
कारण कति हो कति निर्दोष
सर्वसाधारणहरुको ज्यान जानसक्ला।
यो साधन र तपाईंको आफ्नै हातले
हत्या गर्नु बीच के फरक छ र!"
कारिगर कोङले उचित जवाफ दिन नसकी सोङ राज्यमाथि जाइलाग्ने
योजना छु राज्यका राजाकै निर्णय
रहेको बहाना प्रस्तुत गरेकोले
मो च तथा कोङ शु पान दुबैजना
राजासित भेट्न गए। राजासित भेट
भएपछि मो चले शुरुमा युद्धको
प्रसंग नउठाइकन "एउटा कुराको
खुल्दुली मेटाउनका लागि म हजूरको
हुकुम सुन्न पाऊँ कि?" भन्ने
विन्ती गरे। राजाले एउटा प्रश्न
सोधेपछि मो चले प्रसंगलाई अगाडि
बढाउँदै भने--"अहिले कुनै
मानिसले आफ्नो शानदार बग्गीलाई
छोडेर छिमेकीको थोत्रो बग्गी
चोर्न खोजिरहेको छ, अनि आफ्ना
राम्रा-राम्रा लुत्ता-कपडा
छोडेर छिमेकीको च्यातिएर
धूजा-धूजा भएको वस्त्र चोर्न
खोजिरहेको छ। यो कस्तो खालको
मान्छे रहेछ हँ?" राजाले पनि
कुराको भित्री अर्थ नबुझिकनै
झट्ट भनिहाले-- "यस मान्छेको
चोर्ने रोग छ।" मो चले यसै
मौकाको फाइदा उठाई तुरुन्तै भने--"छु
राज्यको भू-भाग फराकिलो छ, तर
सोङ राज्य भने केवल एउटा सानो
देश हो। मानौं त्यो एउटा शानदार
बग्गी हो र यो एउटा थोत्रो बग्गी
हो। छु राज्यमा उपजहरुले
भरिपूर्ण ढुकुटी छ, तर सोङ
राज्यमा भने उत्पादनको अभाव छ।
मानौं त्यो त राम्रो लुगा-कपडा
हो र यो भने जीर्ण वस्त्र हो।
त्यसैले मलाई लाग्दछ, छु राज्यले
सोङ राज्यमाथि हमला गर्नखोज्नु
र त्यही चोर्ने रोग भएको
मान्छेको काम बीच केही फरक
देखिंदैन।" छु राज्यका राजाले
झ्वाट्ट उचित जवाफ दिन नसके
तापनि "तिमीले ठिक कुरा गरे
तापनि कोङ शु पानले मेरो लागि
नयाँ सिँढी तयार गरिसकेकाले मैले
पक्कै पनि सोङ राज्यमाथि केही
गर्नुपर्छ" भन्ने कुरा
उद्दण्डताका भने। मो चले सानो
श्वरमा कुरा थप्दै भने-- "त्यो
सिंढी कल्पना गरेको जस्तो
क्षमतावान रहेनछ। होइन भने म
कोङ शु पानसित नमूनाका रुपमा
नक्कल गरेर बाहाँजोरी गर्न तयार
छु।" छु राज्यका राजाले यतापट्टि
पर्खाल तथा रखवारीका लागि उपयोगी
हुने सम्बन्धित साधन र उतापट्टि
त्यो नयाँ खालको सिंढी तथा
हमलाका लागि उपयोगी हुने अन्य
साधन लगायत आवश्यक सामग्री
ठिकठाक पारेर मिलाइदिए। कोङ शु
पानले नक्कल गरिकन सोङ राज्यको
पर्खालमाथि हमला गर्नथाले जसको
परिणामस्वरुप उनले अनेक पल्ट मो
चले सफलताका साथ त्यसको
प्रतिकार गरेर देखाए। कोङ शु
पानले हमला गर्न उपयोगी हुने सबै
साधन सिध्याइसके तापनि मो चको
सुरक्षा गर्ने उपाय थुप्रै छ।
कोङ शु पानले आफ्नो हारबाट नचेतिकन चलाई धम्की दिए-
"तिमीमाथि कसरी विजय प्राप्त
गर्ने भन्ने कुरा मलाई राम्ररी
थाहा छ। तर म भन्दिनँ।" मो चले
ठाडै जवाफ दिए-- "मलाई पनि
तिम्रो सामना कसरी गर्ने भन्ने
कुरा राम्ररी थाहा छ। म पनि
भन्न चाहन्न।" छु राज्यका राजाले
यसभित्रको कारण बारे जिज्ञासा
राख्दा मो चले कुरा स्पष्ट पारे--
"कोङ शु पानको दुराशय मेरो
ज्यान लिनु नै हो। मलाई मारेपछि
छु राज्यको आक्रमणको सामना
गर्नसक्ने सोङ राज्यको अरु कोही
पनि छैन भन्ने उनको ठहर छ। तर
मैले आफ्नो जुक्ति मेरा
शिष्यलाई सिकाउने काम गरिसकें।
मलाई मारेर पनि सोङ राज्यको
शहरको द्बारलाई फोरेर पस्नु
असम्भव कुरा हो।"
छु राज्यका राजाले आफ्नो योजना सफल नहुने अवस्था
सिर्जना भैसकेको थाहा पाएपछि
विवश भएर "अब मैले सोङ राज्यमाथि
हमला नगर्ने निर्णय गरिसकें" भने।
हो, यसरी मो चले आफ्नो चतुरता र
साहसका आधारमा सोङ राज्यलाई
संभावित आपत्तिबाट जोगाए।
|