CRI
सहयोग गर्ने र पृथक हुने अनि
अधिकारका लागि खोसाखोस गर्ने र
एकले अर्कामाथि आक्रमण गर्ने
चीनको प्राचीनकालीन इतिहासमा
दुर्बल पक्षले पनि शक्तिशालीलाई
पराजित गर्ने, बुद्धिद्बारा
बहादुरलाई पराजित गर्ने धेरै
सैनिक कथाहरु प्रचलित थिए।
ईसा पूर्व 221मा चीनको इतिहासमा पहिलो एकीकृत
सामन्ती राज्य अर्थात छिन
राज्यको स्थापना भयो । छिन
राज्यका शासकले जनहित विरोधी
कार्बाही गर्दै क्रूरतापूर्वक
जनताको शोषण गरेकाले जीवनयापनको
कठीन अवस्थामा परेका जनताले
बारंबार विद्रोह गर्ने गरेका
थिए। धेरै विद्रोही पंक्तिमा
दुइवटा विद्रोही सेना बलियो
हुदैआएका थिए। छु राज्यका जनरल
सिआङ युले एक विद्रोही सेनाको
नेतृत्व गरेका थिए भने छिन्
राज्यका एकजना तल्लो तहका
नोकरशाही लिउ पाङले अर्को
विद्रोही सेनाको नेतृत्व गरेका
थिए ।
अभिमान र कडा स्वभाव भएको सिआङ यु युद्ध-कुशल र
साहसी भएका कारण उनको नाम
टाढा-टाढासम्म फैलिएको थियो।
स्वभाव छट्टु भएका लिउ पाङले
दक्ष व्यक्तिको उपयोगका भरमा
क्षमता देखाएका थिए। सिआङ यु र
लिउ पाङले छिन राज्यका विरुद्ध
गठबन्धन गरेर आपसी सहयोग
गर्दैआएका थिए र यसरी उनीहरुको
शक्ति विस्तार हुदैआएको
देखिन्थ्यो। जसले छिन राज्यको
राजधानी सिआन् याङमाथि कब्जा
जमाउँछ त्यो नै सम्राट बन्ने
निधो सिआङ यु र लिउ पाङले गरे।
ईसा पूर्व 207मा सिआङ युले च्यु लु भन्ने ठाउँमा
छिन् राज्यका सेनाको मुख्य
टुकडीलाई पराजित गरेका थिए ।
त्यसै बेला लिउ पाङले सेनाको
नेतृत्व गरी छिन राज्यको राजधानी
सिआन् याङमाथि कब्जा जमाएका थिए।
लिउ पाङले सल्लाहकारको
सुझाउअनुरुप आफ्ना सैनिकलाई
सिआन् याङ नजीकैको बाँधनेर
तैनाथ गरेका थिए, यसैले
राजधानीमा सिआन् याङमा प्रवेश
भएन। लिउ पाङले छिन राज्यको
राजदरबार र मुद्रा भण्डारमाथि
नाकाबन्दी गरी सिआन् याङका
जन-साधारणलाई सान्त्वना दिएका
थिए। लिउ पाङले मानिसहरुप्रति
सहिष्णुता देखाएको र सेनामा कडा
अनुशासनको नीति अवलम्वन गरेका
कारण जन-साधारणलाई निकै खुशी
लागेको थियो। यसैले
जन-साधारणहरुले लिउ पाङ छिन्
राज्यका सम्राट बनुन भन्ने इच्छा
गरेका थिए।
लिउ पाङले पहिले नै सिआन् याङमा प्रवेश गरिसकेको
कुरा सिआङ युले थाहा पाएका थिए
। धेरै रिसाएरका सिआङ युले चार
लाख सैनिकलाई सिआन् याङ नजीकैको
हुंग मन भन्ने ठाउँमा तैनाथ
गराएका थिए। हुंग मन भनेको
अहिलेको शान् सि अर्थात पल्लो
शान्सीको लिन् थुङको पूर्वतिर
पर्ने ठाउँ हो। हुंग मनमा सेना
तैनाथ भएपछि सिआङ युले सिआन्
याङलाई लिउ पाङका हातबाट खोसेर
लिने तयारी गरेका थिए । सिआङ
युका सल्लाहकार फान् चङले लिउ
पाङलाई एकैसाथ सखाप पार्न सिआङ
युलाई सम्झायो । उसले
भन्योः“पहिले लिउ पाङ पैसाको
लोभ र आइमाईको लालसा गर्ने एकजना
व्यक्ति थियो। अहिले उनले सिआन्
याङमा प्रवेश भएपछि जन-साधारणको
एक कौडी पनि नलिएको र सुन्दरी
आइमाईको लालसा पनि नगरेकाले यसमा
त्यसको कुआंकाक्षा रहेको
देखिन्छ। हामीले उ त्यति
शक्तिशाली भैनसकेको बेलामा
उसलाई मारिदिनुपर्छ ।”
यो खबर लिउ पाङको कानमा पर्यो। लिउ पाङका सल्लाहकार चाङ
लिआङले के विचार गरेका थिए भने
हाल लिउ पाङको सैनिक शक्ति एक
लाख मात्र छ र यो सेना त्यति
शक्तिशाली नभएकाले सिआङ युसित
प्रत्यक्ष रुपमा लडाईं
गर्नुहुँदैन। चाङ लिआङले आफना
मित्र सिआङ युका काका सिआङ
पोलाई लिउ पाङको पक्षमा उभिन
भनेर सिआङ युलाई सम्झाउन अनुरोध
गरे। त्यसपछि लिउ पाङ चाङ ल्याङ
र जनरल फान् व्हैलाई लिएर हुङ
मन् भन्ने ठाउँ पुगे। लिउ पाङले
सिआङ युलाई भने: आफैले त सिआन्
याङको संरक्षण गर्दै सिआङ यु
सम्राट बन्न पर्खिरहेको छ ।
सिआङ युले लिउ पाङको कुरामा
विश्वास गरे र लिउ पाङका
सम्मानमा भोज पनि दिए। फान् चङले
सिआङ युको छेउमा बसेर पटक-पटक
लिउ पाङलाई मारिदिने इशारा सिआङ
युलाई दिए। तर सिआङ युले नदेखेको
जस्तो गरे। फान् चङले जनरल सिआङ
टोङलाई रक्सी राख्ने टेबुल अगाडी
रमाइलोका लागि भनेर तरबार खेल्न
लगाएका थिए र मौका छोपेर लिउ
पाङको हत्या गर्न खोजेका थिए।
त्यस बेला सिआङ युका काका सिआङ
पोले पनि तुरुन्तै तरबार
निकालेर खेल्न थाले र आफ्नो
जीउले लिउ पाङलाई छेकेर उनको
संरक्षण गरे। त्यसैले सिआङ टोङले
सफलता पाउन सकेनन। यो संकटपूर्ण
अवस्था देखेर लिउ पाङका जनरल
फान् व्हैलाई बोलाउन भनेर चाङ
ल्याङ तुरुन्तै बाहिर निस्के।
फान् व्हैले तत्कालै हातमा भाला
र तीखो तरबार लिएर प्रत्यक्ष
रुपमा सैनिक पालभित्र पसेर सिआङ
युमाथि आरोप लगाउंदै भने: लिउ
पाङले सिआन् याङमाथि कब्जा जमाए
तापनि उनले आफैलाई सम्राट घोषित
गरेनन र बाँधमा फर्केर तपाईंको
बाटो हेर्दै थिए। यत्रो योगदान
गरेका यस्ता मानिसलाई पुरस्कार
नदिएर तुच्छ मान्छेको वाहियात
कुरा सुनेर उनलाई मार्न खोजे।
सिआङ युले यो कुरा सुनेपछि उनको
मनमा पछुतोको लहर उठ्यो। त्यस
बेला लिउ पाङ चर्पी जान्छु भनेर
छलप्रपंच गर्दै लाउके लिएर आफ्नो
सैनिक शिविरमा फर्केका थिए।
सल्लाहकार फान् चङले कमजोर
मनस्थितिका साथ सिआङ युले लिउ
पाङलाई छोडेको देखेर निकै
रिसाएका थिए। सल्लाहकार फान्
चङले भनेः “ठूलो दायित्व
निर्वाह गर्नसक्ने सिआङ युको
क्षमता छैन, लौ हेर आगामी दिनमा
लिउ पाङले अवश्य नै आफ्ना हातमा
शासन लिन पाउनेछन। ”
यो नै चीनको इतिहासमा प्रसिद्ध “ हुंग मन् यान”
अर्थात हुंग मनमा भोज दिने
छलप्रपंच हो। त्यस बेला सिआङ
युले आफ्नो शक्ति ठूलो भएको र
त्यसै विचार नगरिकनै लिउ पाङको
कुरामा विश्वास गरेकाले लिउ पाङ
मुक्त भए। पछि गएर सिआङ युले
आफैलाई “सि छु पा वाङ ” अर्थात
सम्राटको नाम दिएका थिए । उनले
लिउ पाङलाई दुर्गम क्षेत्रमा “
हान् वाङ ” अर्थात क्षेत्रीय
रजौटाको प्रमुखको उपाधि दिएर
पठाए। केही समयपछि सिआङ युव्दारा
सेना लिएर अरु रजौटामाथि हमला
गर्न जाँदा लिउ पाङले मौका
छोपेर सिआन् याङमाथि कब्जा
जमाएका थिए। त्यसैले सिआङ यु र
लिउ पाङका बीच चार वर्षसम्म लामो
युद्ध अर्थात “छु हान् युद्ध”
भएको थियो। छु सेनाको संख्या बढी
भएकाले पटक-पटक गरी हान्
सेनालाई पराजित गरिदिए। तर सिआङ
यु एकदमै निष्ठुर व्यक्ति भएकाले
उनको नेतृत्वमा रहेको सेनाले
साधारण मानिसलाई पनि काटमार
गर्दै र आगो लगाउंदै गरेकाले
उसप्रति जनता क्रुद्ध थिए। छु
सेना क्रमशः दुर्बल हुंदैगयो।
तर लिउ पाङले दक्ष व्यक्तिको
प्रयोग गरेका र जनतालाई
सान्त्वना दिएकाले उनी दिनप्रति
दिन शक्तिशाली हुंदैगए र
बल्लतल्ल विजय पाए।
ईसा पूर्व 202मा लिउ पाङले हान् सेनालाई निर्देशन
दिंदै हे सिआ अर्थात अहिलेको आन्
व्है प्रान्तको लिन् पि भन्ने
ठाउँको दक्षिणतीर छु सेनालाई
घेराबन्दी गरेका थिए। सिआङ युले
घेराबन्दीबाट मुक्त भएपछि हन्
सेनाले उनको पिछा गरेकाले बाध्य
भएर आत्म-हत्या गरेका थिए।
त्यसैले लिउ पाङ सम्राट बने र
चीनको इतिहासमा दोस्रो एकीकृत
सामन्ती राजवंश – हान् राजवंशको
स्थापना गरे।
|