चिनियाँ पात्रो अनुसार, जुलाई
सात तारिखका दिन चिनियाँ
परम्परागत“छिइ छिआओ चाड”पर्दछ।
किम्बदन्ती अनुसार, यसै दिन आकाशमा
रहेका अल्टैर र भेगा तारा नामका
ताराहरु एक-अर्कासँग भेटिने
दिन हो।
आदिमकालमा आकाशमा रत्ती पनि बादल हुँदैनथ्यो
र निकै नीलो हुन्थ्यो। दिनदिनै
यस्तो दृष्य देखेर इन्द्रलाई
दिक्क लाग्यो। अनि त्यसपछि उनले
“केही कपडा बुनेर आकाशलाई केही
लुगा बनाएर लगाउदेउ”भनेर आफ्नी
सातवटी छोरीलाई आदेश दिए। ती
सातवटी छोरीले बुनिसकेका कपडाहरुको
रंग खैरो नभई सेतो मात्र भएकाले
उनलाई अझै पनि त्यो रङ्ग मन परेन।
ती सातवटी दिदी-बहिनीहरुमध्ये
कान्छी सबैभन्दा चलाक थिइन्। उनले
बगैंचामा फुलिरहेको एक किसिमको
सात रंगयुक्त फूल देखिन। यसैले
उनले यस्तै किसिमका धेरै फूल
टिपेर तिनका रंगबाट कपडा बुन्ने
धागो रङ्गाइन। उनको यस प्रयासको
परिणामस्वरुप रंगीविरंगी कपडा
बुनियो। यस्तो कपडा देखेर उनका
दिदीहरुले खुशीसाथ उनको हात
समातेर उनको कुशलताको धेरै प्रशंसा
गरे। यत्ति मात्र होइन, ती
दिदी-बहिनीहरुले साधारण दिनमा
“आकाश”लाई सेतो लुगा र पानी पर्दा
खैरो लुगा लगाइदिने अनि विहानीपख
र साँझमा रङ्गीचङ्गी लुगा लगाइदिने
निर्णय गरे। यो कुरा थाहा पाएपछि
इन्द्रलाई निकै खुशी लाग्यो। अनि
त्यसपछि उनले कान्छी छोरीलाई“च
न्यूई”अर्थात बुनाइमा कुशल केटीको
पदवी दिए।
च न्यूई दिनदिनै कपडा बुन्ने गर्थिन्।
थकाइ लागेपछि उनी सधैं आकाशबाट
तलतिर हेरेर लोक जगतका दृष्यलाई
नियाल्ने गर्थिन। उनले एक दिन
त्यहाँ एउटा केटालाई देखिन। त्यस
केटाले दिनदिनै एक्लै खेतिपाती
गर्थ्यो,आराम गर्दा पनि उ
गोरुसङ्ग मात्र कुराकानी गर्थ्यो
। हेर्दा-हेर्दै च नियूको मनमा
उसप्रति मायालु भाव जाग्यो। त्यो
केटो न्यौ लाङ्ग अर्थात् गोठालो
थियो।
एक दिन गोरुले न्यौ लाङ्गलाई भनेको
थियो:महोदय,“भोलि सातौं महिनाको
सात तारिखको दिन हो।“ भोलि भगवानका
सातवटी छोरीहरु हाम्रो लोक-जगतमा
आई नुहाउने कार्यक्रम छ। यदि
हजुरले च न्यूईको लुगा लुकाउन
सकेमा उनी हजुरकी श्रीमती
बन्नेभएकी छिन। गोरुको कुरा सुनेर
केटालाई निकै खुशी लाग्यो र उनले
त्यसै गर्ने निर्णय गर्यो।
सातौं महिनाको सात तारिखका दिन त्यो
केटो नदी किनारमा रहेको नरकटका
घारीमा लुकेर बस्यो। केही समयपछि
आकाशमा सातवटा रङ्गीचङ्गी बादल
निस्के। अहो!हरेक बादलमाथि एउटी
देवी बसिरहेकी छन। एक छिनपछि ती
केटीहरुले आ-आफ्नो लुगा फुकाएर
स्वच्छ पानीमा हाम्फाले। त्यसपछि
त्यस केटाले ती लुगाहरु बोकेर
फर्क्यो। हतार-पतारमा दौड्दा आएको
नरकटको आवाजले ती सातवटी केटीलाई
सशंकित पारेको थियो। ती केटीहरु
पानीबाट निस्के र छवटी
दिदी-बहिनीहरुले आ-आफ्ना लुगा
लगाएर आकाशतिर उडेर गए। तर विचरी
कान्छी बहिनी मात्र लुगा
नभेट्टाएका कारण असमञ्जसमा परेर
नदी किनारमै उभिइरहिन्। यत्तिकैमा
त्यो केटो आयो र केटीलाई भन्यो:
बहिनी, यदी तपाईं मसँग विहे गर्न
सहमत हुनुहुन्छ भने म तपाईंका लुगा
तपाईंलाई दिनेछु। केटीले आफूलाई
मन परेको केटालाई देख्नेबित्तिकै
लाजले टाउको निहुर्याएर मौन
स्वीकृति जनाइन।
सोही दिन राति न्यौ लाङ्ग र च न्युईले
गोरुको तत्वावधानमा विवाह गरे।
त्यसपछिका दुइ वर्षमा च न्युईले
दुइजना छोरा-छोरीलाई जन्म दिइन।
उनिहरुमध्ये लोग्नेले खातीपाती
गर्ने र स्वास्नीले कपडा बुन्ने
काम गर्थे। यसरी उनीहरुले सुखमय
जीवन बिताइरहेका थिए।
थाहै नपाइकन सात वर्ष बितिसकेछ।
स्वर्गमा एक दिन लोक जगतमा सात
वर्ष बराबर हुन्छ रे। हरेक सात
दिनमा इन्द्रले एक पटक आफ्ना
छोरीहरुलाई बोलाउने व्यवस्था थियो।
तर यस पटक उनले बुनाइ केटी अर्थात्
च न्युईलाई भेट्न पाएनन। कान्छी
छोरीले लोक जगतको एकजना केटासँग
विहे गरेको कुरा थाहा पाएपछि
उनलाई एकदमै रिस उठ्यो। सातौं
महिनाको सात तारिखको यसै दिन च
न्युईलाई पक्राउ गर्नका लागि उनले
सैनिक अधिकारी पठाए। सैनिकहरुले
पत्नीलाई समातेर लगेपछि न्यौ
लाङ्गलाई अति दुःख लाग्यो। उसले
छिटोभन्दा छिटो खर्पनमा
छोरा-छोरीलाई राखेर पत्नीलाई
पछ्यायो। यसै बेला गोरुले आफ्नो
एउटा सिङ्ग झिकेर त्यसबाट एउटा
उडन-खट्यौली बनायो। अनि त्यस
उडन-खट्यौली ले न्यौ लाङ्ग र उनका
छोरा-छोरीलाई बोकेर आकाशतिर उड्यो।
विचरा छोरा-छोरीहरु“आमा, आमा”भनेर
कराइरहेका थिए। आफ्ना पति र
छोरा-छोरीको श्वर सुनेकी च न्युईले
सैनिकको हातबाट फुत्केर उनीहरुसँग
भेट्ने कोशिश गरिन। यसै बेला
भगवानले एउटा हातले अकस्मात
आकाशलाई काटे। आकाशमा भर्खरै
निस्केको आकाश-गंगा न्यौ लाङ्ग र
च न्युईका बीचमा तेर्सो भएर
बगिरहेको देखिन्छ। ठीक यसै बेला
थुप्रै सगुन्चराहरु (मगपि चरा)(喜鹊)ले
उक्त गंगामाथि एउटा पुल बनाए जसको
अर्थ उनीहरु पुलमाथि भेट्नसकुन
भन्ने थियो। केही उपाय नलागेपछि
वाध्य भएर इन्द्रले हरेक वर्षको
सातौं महिनाको सात तारिखको राति
न्यौ लाङ्ग र च न्युईलाई चराले
बनाएको पुलमाथि एक पटक भेट्नदिन
सहमती जनाए।
त्यसपछि हरेक वर्षको सातौं महिनाको सात
तारिखका दिन ती केटीहरु रङ्गीचङ्गी
धागो र सातवटा सियो लिएर च
न्युईबाट बुनाइको कौशल र बुद्धि
प्राप्तिका लागि माग गर्दछन। त्यति
बेला सजिलैसङ्ग सियोमा धागो
छिराउन सक्ने केटीलाई कुशल केटी
मानिन्छ। किम्बदन्ती अनुसार, सोही
दिन राति केटा-केटीहरु अंगुरको
मचानमुनि बस्ने हो भने न्यौ लाङ्ग
र च न्युईले बोलेको गुप्त कुरा
सुन्नसक्छन भन्ने विश्वास गरिन्छ।