विशाल चीनको इतिहास पनि निकै लामो
छ। त्यसै कारण विवाह सम्बन्धमा
चिनियाँहरुको परम्परा पनि फरक-फरक
हुनुका साथै त्यसमा ठूलो परिवर्तन
पनि हुँदैआएको देखिन्छ। तर विवाह
समारोहमा भव्य, हार्दिक र मंगलमय
वातावरणको सिर्जना गर्नुपर्ने
चलनमा भने कहिल्यै पनि परिवर्तन
भएको छैन।
प्राचीनकालमा चीनमा विवाहका क्रममा छवटा
समारोहको आयोजना गर्नुपर्थ्यो। ती
छवटा समारोहहरुमा कोसेली सहित
केटीको घरमा गएर केटी माग्ने,अर्को
पटक कोसेली दिएपछि केटि दिने
निर्णय गर्ने र विवाह गर्ने आदि
समावेश छन। पहिले-पहिले केटाले
कुनै केटीलाई मन पराएको खण्डमा
त्यस केटीको घरका जिम्मेवार
मानिससँग सम्पर्क राख्नका लागि
लमीलाई पठाउँथ्यो। त्यस बेला
केटाले लमीलाई केही कोसेली
दिनुपर्ने मात्र नभई उक्त
लमीमार्फत केटीको घरमा पनि कोसेली
पठाउनुपर्थ्यो। पहिलो पटक लमीले
केटा र केटीका नाम र उमेरसहितका
कागजको आदान-प्रदान गर्नेगर्थे।
दुबै पक्ष मोटामोटी रुपमा सहमत
भएको खण्डमा केटा पक्षका मानिसलाई
केटी पक्षका मानिससाग भेट
गराइन्थ्यो। विवाहका लागि उपयुक्त
साइत निकालेपछि केटी पक्षको
आर्थिक अवस्था,केटीको सुन्दरता र
मिजास आदि कुरा बारे अरु जानकारी
हासिल गर्नका लागि केटाकी आमाले
केटीको घर जानुपर्थ्यो। तथापि
केटीका आमा-बाबुले आफ्ना भावी
ज्वाइँसँग भेट्न आउनेगरेको
बारम्बार देख्नपाइन्थ्यो। तर
प्राचीनकालमा केटी स्वयम् केटासँग
भेट्न पाउँदैनथे। तर आज आएर त्यसको
ठीक उल्टो धेरैजसो केटीहरु आ-आफ्ना
बाबु वा आमाका साथमा केटा पक्षको
घरको अवस्था बारे जान्नका लागि
केटाको घर जाने गर्छन्। पैचिङ्ग
नगरको कछाड क्षेत्रमा पर्ने केही
गाउँहरुमा केटाको घरमा तयार
पारिएको भोज खान स्वीकृती जनाएको
खण्डमा केटासँग विवाहको स्वीकृती
जनाएको मानिन्छ।
विवाह सम्बन्धी निर्णय प्रक्रिया
सबैभन्दा महत्वपूर्ण कुरा हो। त्यो
लोक-जातिमा चलिआएको चलन भए पनि
त्यसले कानूनी मान्यता प्राप्त
गर्नसक्थ्यो। विवाह सम्बन्धी
निर्णय प्रक्रियामा धेरैजसो केटा
पक्षले केटी पक्षलाई कोसेली दिने
चलन छ। चीनको दक्षिणी भेगमा पर्ने
वन चाउ क्षेत्रका बासिन्दाहरु
दुइवटा औंठीलाई गोलाकार मान्दथे र
उनिहरुको विश्वासअनुसार त्यो
गोलाकार कहिल्यै पनि परिवर्तित
हुँदैनथ्यो। यसको अर्थ एक पटक
भइसकेको विवाह कहिल्यै पनि बदर
हुन सक्दैन भन्ने हो। परम्परागत
चलन अनुसार विवाह सम्बन्धी समारोह
भैसकेपछि बीचमा विवाहको कुरमा
परिवर्तन हुन सक्दैनथ्यो र विवाह
सम्बन्धी कुराबारे अरुसँग छलफल
गर्न छूट दिइदैनथ्यो। विवाहको
निर्णय प्रक्रियालाई कानूनी
प्रक्रियाका रुपमा लिइन्थ्यो। लामो
प्रक्रिया पूरा गरेपछि दुबै पक्षले
विवाह समारोहको आयोजना गर्थे।
विवाह समारोह एउटै सबैभन्दा
भव्य,हार्दिक र जटिल कार्यक्रम
हुन्थ्यो।
विवाहको स्वागत समारोहका दिन
धेरैजसो दुलहीले मंगल सूचक रातो
पोशाक लगाउँथे। आज आएर केही
दुलहीले पश्चिमी मुलुकका
दुलहीहरुले लगाउनेगरेको लामो सेतो
जामा लगाएको देख्नपाइन्छ।
परम्परागत चलन अनुसार, दुलहीले
आफ्ना पिताको घर छोडेर दुलाहाको
घर जाने बेलामा रुनु पर्थ्यो
जसबाट माइती घर नछोड्ने भावना
व्यक्त गरियोस। दुलही दुलाहाको घर
पुगेपछि स्वागत समारोह शुरु हुन्छ।
केही ठाउँमा यसै बेला दुलहीले
आँगनमा राखिएको अस्थायी अग्नि
भाँडोलाई नाघेर जानुपर्ने चलन पनि
छ। यसको अर्थ यसै आगोमा सबै
नराम्रा कुराहरुलाई जलाएर दुलाहा
र दुलहीको आगामी जीवन सुखमय
हुनसकोस भन्ने हो। दुलही
कोठाभित्र पसेपछि गर्नुपर्ने
प्रक्रिया एकपछि अर्को गरी क्रमिक
रुपमा गर्नुपर्छ। सबैभन्दा पहिले
पूजा-आजा गर्ने कार्यक्रम छ।
कार्यक्रमअनुसार, सर्वप्रथम आकाश
र धर्तीको पूजा गर्नुपर्छ। त्यसपछि
आमा-बाबुको पूजा गर्ने र अन्त्यमा
दुलही र दुलाहाले एक-अर्काको पूजा
गर्ने गरिन्छ। पूजा-आजाको
कार्यक्रम सकिएपछि दुलाहा र
दुलहीले आ-आफ्ना पाखुरालाई काँजे
पारेर रक्सी खाने चलन छ। नयाँ
कोठामा दुलाहा र दुलहीले
एकले-अर्काको कपाल काटी जीवनभरि
एक-अर्काप्रति वफादार रहने
वचनबद्धताका साथ महत्वपूर्ण
चीज-बीज सुरक्षित राख्ने चलन छ।
यस स्वागत समारोहको चरम विन्दु
नाता-कुटुम्ब,इष्ट-मित्र र
विभिन्न पक्षबाट आएका साथी एवम्
छिमेकी पाहुनाहरुलाई भोज खुवाउनु
हो। त्यसलाई“खुशीयाली भोज”पनि
भनिन्छ। त्यसैले मानिसहरु उक्त
स्वागत समारोहमा संलग्न हुने
क्रियालाई“खुशीको रक्सी
खाने”भन्दछन्। लोक जातिमा विवाह
स्वागत समारोहको आयोजना गर्दा,
विशेष गरी त्यसको परिमाणमाथि एकदमै
ध्यान दिने चलन छ। परिमाण ठूलो वा
सानो भएको कुराबाट दुलाहा र
दुलहीका घरका मानिसहरुले त्यसमाथि
देखाएको ध्यानाकर्षणको परिमाण
प्रदर्शित गरिएको मानिन्छ। भोजका
क्रममा दुलही स्वयम् आफैले सबै
पाहुनाहरुलाई तरकारी र रक्सी
खुवाउनु पर्दछ। दुलाहा-दुलहीको
कोठालाई“तुङ्ग फाङ्ग”अर्थात् खुशी
लाग्दो कोठा भनिन्छ। “तुङ्ग
फाङ्ग”विवाह स्वागत समारोहको
सबैभन्दा अन्तिम भाग हो। त्यसका
सहभागीहरुमा धेरैजसो विवाह नभएका
युवा-युवतीहरु हुन्छन। त्यस बेला
उनीहरुले दुलाहा-दुलहीलाई लाज
लाग्ने गाह्रा-गाह्रा प्रश्नहरु
सोध्ने वा उनीहरुलाई खुशी पार्ने
वा साँकृतिक कार्यक्रमहरु देखाउन
लगाउने आदि विविध तरिकामार्फत
विवाह स्वागत समारोहमा हार्दिक
वातावरणको सिर्जना गर्दछन्। यसको
उद्देष्य दुलाहा र दुलहीलाई
जीवनभरि उक्त कुरा कहिल्यै पनि
बिर्सननसक्ने बनाउनु हो।