CRI
जन गणतन्त्र चीनको संविधान ̋ मा
जन गणतन्त्र चीनको सर्वाधिकार
जनतामा निहित भएको कुरा उल्लेख
गरिएको छ । जनताले राज्य-सत्ताको
संचालन गर्ने अंग चाहिं
राष्ट्रिय जन-कांग्रेस तथा
विभिन्न तहका स्थानीय
जन-कांग्रेसहरु हुन् ।
जन-कांग्रेसको व्यवस्था जन
गणतन्त्र चीनको मूलभूत राजनैतिक
व्यवस्था हो । राष्ट्रिय
जन-कांग्रेस तथा विभिन्न तहका
स्थानीय जन-कांग्रेसको मनोनयन
प्रजातान्त्रिक निर्वाचनका
माध्यमबाट गरिन्छ , तिनीहरु
जनताप्रति उत्तरदायी हुन्छन् र
तिनको जनताद्वारा अनुगमन गरिन्छ
। देशको प्रशासन-कार्यालय ,
फैसला-कार्यालय र
न्यायाधिवक्ता-कार्यालयको गठन
जन-कांग्रेसबाट गरिन्छ । तिनीहरु
जन-कांग्रेसप्रति उत्तरदायी
हुन्छन् र तिनको अनुगमन
जन-कांग्रेसव्दारा गरिन्छ ।
केन्द्रीय तथा स्थानीय स्तरका
सरकारी अंगको कामकाज एवम्
हक-अधिकारको विभाजन केन्द्रको
एकीकृत नेतृत्वको अधीनमा रहेर
विभिन्न स्थानको तत्परता एवम्
सक्रियताको पूर्ण रुपमा परिचालन
गर्ने सिद्धान्त बमोजिम हुने
गर्दछ । जन गणतन्त्र चीन एकीकृत
बहूजातीय देश हो । विभिन्न थरीका
अल्पसंख्यक जातिहरुले बसोबास
गरिरहेका ठाउँहरुमा क्षेत्रीय
स्वशासन व्यवस्था लागू हुने
गर्दछ र ती स्वशासित ठाउँ सबै
नै जन गणतन्त्र चीनका अविभाज्य
अंग हुन् ।
जन गणतन्त्र चीनको राष्ट्रिय जन-कांग्रेस
राज्य-सत्ताको सर्वोच्च निकाय
हो । चीनमा संसदको एक सदनात्मक
व्यवस्था छ । त्यसको गठन
विभिन्न प्रान्त , स्वायत्त
प्रदेश तथा केन्द्रशासित शहरहरु
र जन मुक्ति सेनाव्दारा मनोनित
प्रतिनिधिहरुबाट गरिन्छ ।
राष्ट्रिय जन-कांग्रेसको
कार्यावधि 5/5 वर्षको हुन्छ र
हरेक वर्ष एक पटक सम्मेलन
आयोजित हुने गर्दछ । सो सम्मेलन
राष्ट्रिय जन-कांग्रेसको स्थायी
समितिले बोलाउने गर्दछ ।
राष्ट्रिय जन-कांग्रेसको स्थायी
समितिले आवश्यक ठानेको खण्डमा
अथवा राष्ट्रिय जन-कांग्रेसका 5
खण्डको 1 खण्डभन्दा बढी
प्रतिनिधिहरुले प्रस्ताव
गर्नुभएको खण्डमा आवश्यक परेको
बेलामा राष्ट्रिय जन-कांग्रेसको
सम्मेलन बोलाउन सकिन्छ ।
राष्ट्रिय जन-कांग्रेसले निम्न
हक-अधिकारको प्रयोग गर्न पाउँछ
:
संविधानको संशोधन गर्ने ;
संविधानको कार्यान्वयनमाथि
निगरानी गर्ने ; फौजदारी ,
दिवानी एवम् सरकारी अंग तथा
अन्य विषय सम्बन्धी मौलिक
ऐन-कानूनको तर्जुमा र संशोधन
गर्ने ; राष्ट्रिय जन-
कांग्रेसको स्थायी समितिको
अनुचित निर्णयलाई फेरबदल वा
बरखास्त गर्ने अधिकार ।
राष्ट्रिय अर्थतन्त्र एवम्
सामाजिक विकास सम्बन्धी योजना
तथा सो योजनाको कार्यान्वयन
सम्बन्धी प्रतिवेदनमाथि लेखाजोखा
गर्ने र तिनलाई अनुमोदन गर्ने ;
सरकारको बजेट तथा सो बजेटको
कार्यान्वयन सम्बन्धी
प्रतिवेदनमाथि लेखाजोखा गर्ने र
तिनलाई अनुमोदन गर्ने ।
राष्ट्रिय जन-कांग्रेसको स्थायी समितिका
अध्यक्ष , उपाध्यक्षहरु ,
महासचिव तथा सदस्यहरुको मनोनयन
गर्ने ; जन गणतन्त्र चीनका
अध्यक्ष तथा उपाध्यक्षहरुको
मनोनयन गर्ने ; जन गणतन्त्र
चीनका अध्यक्षको सिफारिश बमोजिम
राज्य परिषद्का प्रधानमन्त्रीको
पदका लागि अनुकूल व्यक्तिलाई
अनुमोदन गर्ने ; राज्य परिषद्का
प्रधानमन्त्रीको सिफारिश बमोजिम
राज्य परिषद्का
उप-प्रधानमन्त्रीहरु , त्यसका
सदस्यहरु , विभिन्न मन्त्रालयका
मन्त्रीहरु , विभिन्न आयोगका
प्रमुखहरु , लेखानिरिक्षक तथा
महासचिवको पदका लागि अनुकूल
व्यक्तिलाई अनुमोदन गर्ने ;
केन्द्रीय सैन्य आयोगका
अध्यक्षको मनोनयन गर्ने ;
केन्द्रीय सैन्य आयोगका
अध्यक्षको सिफारिश बमोजिम सो
आयोगका अन्य सदस्यहरु निश्चित
गर्नका लागि अनुकूल व्यक्तिलाई
नियुक्त गर्ने ; सर्वोच्च जन
अदालतका प्रमुखको मनोनयन गर्ने
र सर्वोच्च जन-न्यायाधिवक्तालयका
प्रमुखको मनोनयन गर्ने अनि
उपरोक्त व्यक्तिलाई बरखास्त
गर्ने आदि अधिकार पनि यसले
उपयोग गर्दछ ।
प्रान्त , स्वायत्त प्रदेश तथा
केन्द्रशासित शहरको स्थापनाको
अनुमोदन गर्ने र विशेष
प्रशासनिक क्षेत्रको स्थापना
एवम् त्यसको व्यवस्था सम्बन्धी
निर्णय गर्ने ; युद्ध र शान्ति
सम्बन्धी विषयको निर्णय गर्ने ।
सर्वोच्च राजसत्तासम्पन्न अंगले उपयोग
गर्नुपर्ने अन्य हक-अधिकारहरु
राष्ट्रिय जन-कांग्रेसको अधिकार
क्षेत्रभित्र पर्दछन् ।
राष्ट्रिय जन-कांग्रेसको
सम्मेलन हरेक वर्षको पहिलो
त्रैमासिक अवधिमा आयोजित हुने
गर्दछ ।
|