CRI
मा थौ छिंग बाजा चीनको अल्पसंख्यक
जाति— मंगोलियाली जातिको तार-बाजा
हो। सो बाजाको टुप्पामा घोडाको
टाउको कुँदिएकाले त्यसलाई मा थौ
छिंग भनिएको हो। मा थौ छिंग बाजाको
इतिहास धेरै लामो छ। तेह्रौं
शताव्दीको शुरुदेखि मंगोलियाली
जातिका जन-साधारणमा त्यस बाजा
लोकप्रिय भैसकेको थियो। त्यसलाई
प्रयोगमा ल्याएका क्षेत्रहरु
भिन्ना-भिन्नै भएकाले त्यस बाजाको
नाउँ, आकार, स्वर र बजाउने तरिका
पनि भिन्ना-भिन्नै छ। भित्री
मंगोलियाको पश्चिमी क्षेत्रमा
त्यस बाजालाई "मो लिन हु उ अर"
भनिन्छ भने भित्री मंगोलियाकै
पूर्वी क्षेत्रमा त्यसलाई "छाओ अर"
भनिन्छ।
मा थौ छिंग बाजाको गुन्जन बाकस चार-कुने खालको छ।
त्यस बाजाको लठ्ठीको टुप्पामा
घोडाको टाउको कुँदिएको हुन्छ। यो
नै मा थौ छिंग बाजाको आधारभूत
मोडेल हो र यसले मा थौ छिंग नाउँ
पाउनुको मुख्य कारण यहीं नै हो।
मा थौ छिंग बाजाको तार एकदमै
अचम्मको छ। त्यसको तार घोडाको
पुच्छरद्बारा बनाइएको हुन्छ।
त्यसको स्वर सुमधूर र मिठो छ। यो
बाजा चिनियाँ र विदेशी बाजामा
एकदमै विशेष खालको बाजा हो।
पहिलेको मा थौ छिंग बाजाको निर्माण मा थौ छिंगका
वादक स्वयम्ले गर्नुपर्थ्यो
अर्थात अरुले त्यो बाजा बजाउन
सक्दैनथे। त्यसको स्वर निकै सानो
भएकाले त्यो मंगोलियाली तम्बू वा
कोठाभित्र बजाउनका लागि उपयुक्त
थियो। युगको विकासका साथसाथै
चिनियाँ बाजा-निर्माताहरुले
परम्परागत मा थौ छिंग बाजामा
सुधार गरेका छन। सुधार गरिएको मा
थौ छिंग बाजाको स्वर निकै ठूलो र
व्यापक खालको छ। सुधारिएपछि त्यसमा
घोडाको पुच्छरद्बारा बनाइएको तारको
सट्टामा नाइलनको डोरी राखेपछि सो
बाजाको स्वर उच्च र ठूलो भएको छ।
सुधार गरिसकिएको मा थौ छिंग बाजा
पूराका पूरै मञ्चमा वा चौकमा
बजाउनका लागि अनुकुल भएको छ।
त्यसलाई तानेर बजाउन सकिने मात्र
नभई तारलाई औंलाले ठोकेर पनि
बजाउन सकिन्छ। त्यो मंगोलियाली
जातिका एक्लै बजाउने मुख्य
बाजाहरुमध्येको एक बनेको छ।
यसका अतिरिक्त, बाजा-निर्माताहरुले मध्यम खालको मा
थौ छिंग र ठूलो खालको मा थौ छिंग
बाजाको उत्पादन पनि गरेका छन।
उक्त दुइवटा बाजामध्ये थौ छिंग
बाजा बजाउने तरिका बेलायती सेलो
बजाउने तरिका जस्तै छ। यसले गर्दा
उच्च, मध्यम र तल्लो स्तरको स्वर
भएका बाजाको दलले चिनियाँ जातीय
आर्केस्ट्रालाई पूर्णता दिलाएको
छ। उल्लेखनीय कुरा के हो भने,
सुधार गरिसकिएको र सिर्जना
गरिसकिएको नयाँ खालको मा थौ छिंग
बाजाको बाहिरको सजावटमा अझै पनि
मंगोलियाली जातिको विशेषता
सुरक्षित छ। बाजाको मुख्य भागमा
जातीय विशेषतायुक्त चित्र, बुट्टा
आदि कोरिएका छन्। बाहिरबाट हेर्दा
त्यो एक किसिमको राम्रो कलात्मक
वस्तु पनि बन्नपुगेको छ।
संगीत:《चारवटा
ऋतु》
|