चिनियाँहरुका जातीय महोत्सव 

CRI


     चीनमा अल्पसंख्यक जातिहरुको महोत्सवमा विविध कार्यक्रमको आयोजना गरिन्छ। प्रत्येक जातिका आ-आफ्नै महत्वपूर्ण चाडवाड छन्। जस्तो तिब्बती पात्रो अनुसार तिब्बतीहरुको नव वर्ष, ताई जातिको पानी छ्याप्ने चाड, लि जातिको राँको चाड, बाइ जातिको मार्च महिनाको महोत्सव, चुआङ्ग जातिको गीत महोत्सव, मंगोलियाली जातिको नादामु समारोह आदि आदि। यसमा केही स्थानीय सरकारले यी जातीय महोत्सवको अवधिमा नियमित रुपमा छुट्टि दिन्छन्। जस्तो तिब्बती जातिलाई नव वर्षका अवसरमा विदा दिइन्छ। मुसलमानहरु इद पर्वमा पनि छुट्टि पाउँछन्।

इस्लाम धर्मावलम्वीहरुको इद पर्व
      इद पर्व इस्लाम धर्मको परम्परागत वार्षिक महोत्सव हो। अरबेली भाषामा यसलाई इड पर्व भनिन्छ। इडको माने चाड नै हो। अनि इद पर्वमा पशुलाई मार्ने र बलि चढाउने गरिन्छ। यसैले इद पर्वलाई साधारणतः इद-उल-अदा भनिन्छ। चीनका व्है, युगूर, क्जाक, उचवेकि, टाजिक, टाटार, कुरकच, शाला, तोङ्गश्याङ्ग, बाउ आन जस्ता इस्लामी धर्म मान्ने जातिहरुको साझा महोत्सव हो यो। इस्लामी धर्मको पात्रो अनुसार हरेक वर्षको 12 औं महिनाको 10 गते इद पर्व पर्दछ। इद पर्व आउनु अघि प्रत्येक परिवारले घरमा सरसफाई गर्दै थरि थरिका केकहरु बनाउनु पर्छ। मुसलमानहरुले इद पर्वको विहान सबेरै नुहाएपछि पूजा-आजा गर्नुपर्छ। सफा र राम्रो लुगा लगाएर मस्जिदमा बसेर आहुङ्गले वाचन गरेको द कोरान सुन्नुपर्छ। यस अवसरमा प्रत्येक परिवारले बाख्रो वा खसी, उँट वा गाई-गोरु मारी यी पशुहरुको मासु घ३निष्ट मित्रहरुलाई वितरण गर्छन् र आफ्नो घरमा आएका अतिथिहरुसंगसंगै बिसेर मासु, केक र फलफूल खान्छन्। यिनीहरु आपसमा घनिष्ट रुपमा गफ गर्छन्। चीनको सिन च्याङ्ग स्वायत प्रदेशमा बस्ने युगूर जातिले इद पर्वमा भव्य नाच-गानको आयोजना गर्छन्। क्जाक, कुर्कच, टाजिक, उचवेकि जस्ता जातिहरु इद पर्व विताउँदा मुखले खसी उठाउने, घोडाको दौड र कुश्ति खेल्ने जस्ता कार्यक्रमहरुको आयोजना गर्ने गरिन्छ।
 

(यो तस्वीरमा मुसलमानहरु इद पर्व मनाउने कार्यक्रम देखाइएको छ।)


उपवास छोड्ने महोत्सव( Islam Lesser Bairam)
      उपवास छोड्ने महोत्सव ( Islam Lesser Bairam) अरवेली भाषामा इड. फिटुर भनिन्छ। उपवास छोड्ने महोत्सव चीनका व्है, यूगुर, क्जाक, उचवेकी, टाजिक, टाटार, कुरकच, शारा, तोश्याङ्ग, पाउआन जस्ता अल्पसंख्यक जातिहरुको साझा महोत्सव हो। उपवास छोड्ने महोत्सव इस्लामी धर्मको 10 औं महिनामा पर्छ। हरेक इस्लामी धर्मको 9 औं महिनालाई रामादान महोत्सव भनिन्छ। मासबर्त बस्ने समय कहिलेकाहीं 29 दिन, कहिलेकाहीं 30 दिन हुन्छ। मासबर्त बस्ने अवधिभित्र मुसलमानहरुले सूर्य निस्कनुअघि नै मासबर्त बस्ने छाक खाइसक्नु पर्छ। सूर्य उदाएपछि दिनभरिमा जति भोक लागे पनि पानी समेत खानु हुँदैन। यो अवधिभित्र चुरोट खाने मानिसहरुले चुरोट पनि खानु हुँदैन। यस समयमा लोग्ने र स्वास्नी बीच यौन सम्पर्क पनि गर्नु हुँदैन। मानिसहरुले विविध किसिमका व्यक्तिगत इच्छा र खराव विचारलाई हटाउनु पर्छ र भित्री हृदयदेखि नै आल्लाहलाई मात्र सम्झिनुपर्छ। मासबर्त बस्ने अवधिमा बच्चा, बूढा, विरामी, अशक्त र रजस्वला भएकी महिलाहरुले मासब्रत बस्नु पर्दैन। तर जथाभावी खान पनि निषेध गरिएको छ। खुल्ला स्थानमा खानु र पिउनु विलकुलै हुदैन। रोगी र बाहिर गइरहेका मान्छेहरुले मासबर्तमा बस्नु पर्दैन। तर मासब्रत पछि कुनै अरु समयमा यसको सट्टामा मासबर्त बस्नै पर्छ। यदि मासब्रत पछिको कुनै अरु समयमा मासबर्त नबसेको खण्डमा जरिवानास्वरुप पैसा तिर्नुपर्छ। मासव्रत समाप्त हुने रातमा मस्जिदमा उपवास छोड्ने घण्टी बज्छ। त्यसपछि मानिसहरुले खाना खान सक्छन्। कुरा कहाँसम्म भने बाटोमा हिंडिरहेको मानिसलाई भोक लागेपछि कुनै पनि नचिनेका मानिसको घरमा आउँदा पनि उनले यस परिवारका मालिकको स्वागत पाउनसक्छन्।

      उपवास छोड्ने महोत्सव मनाउने समारोह निकै भव्य हुन्छ। उपवास छोड्ने महोत्सव आउनुअघि नै मानिसहरुले आफ्नो घर र आगनको सर-सफाई गर्नुपर्छ, कपाल काट्नु पर्छ र नुहाउनु पर्छ। जवानहरु धेरैजसो यही अवधिमा विवाह गर्छन्।

तिब्बती जातिको नव वर्ष 

      तिब्बती पात्रो अनुसार, नव वर्ष तिब्बती जातिको सबैभन्दा भव्य र रमणीय जातीय महोत्सव हो। तिब्बती पात्रोको पहिलो महिनाको पहिलो दिनदेखि पन्ध्र दिनसम्म तिब्बती जातिको नव वर्षको अवधि हो। नव वर्षको पहिलो दिनको विहान सबेरै नयाँ र राम्रा लुगाफाटा लगाएका तिब्बती जवानहरु आपसमा नव वर्षको शुभ कामना आदान-प्रदान गर्छन्। राम्रा लुगा लगाएका जवानहरु नजिकैको गुम्वामा गै देवताको पूजा-आजा गर्छन्। कतिपय जवानहरु नाच-गान गर्नका लागि बजार जान्छन्। तर यही दिन नाता-कुटुम्बहरुकहाँ जानु हुँदैन।
(यो तस्वीरमा तिब्बती नव वर्ष मनाइरहेको देखाइएको छ।)

 

नादामु समारोह
      नादामु समारोह भित्री मंगोलिया, गानसु, छिङ्गहाई र सीनच्याङ्गमा बस्ने मंगोलियाली जातिको परम्परागत वार्षिक चाड हो। यो चाड धेरैजसो जुलाई वा अगस्ट महिनामा आयोजित गरिन्छ। किनभने त्यसवेला मौसम राम्रो हुन्छ। पानी र घाँस प्रशस्त भएकोले घोडा आदि पशुहरु बलिया र मोटा छन्। नादामुको अर्थ मंगोलियाली भाषामा मनोरञ्जन गर्नु वा खेल्नु हो। नादामुको इतिहास लामो छ। पहिले नादामुमा ठूलो पूजा-आजा गर्ने कार्यक्रमको आयोजना गरिन्थ्यो। लामाहरुले तेलको बत्ति र धूप बालेर धार्मिक ग्रन्थ वाचन गर्दै देवताको पूजा-आजा गर्छन्। यसबाट देवताले मानिसलाई विपत्ति र कठिनाइबाट बचाउँछन् र मानिसको सुक्षा गर्छन् भन्ने मान्यता छ। नादामु समारोहमा हाल खास गरी कुश्ति,घोडा दौड र तारो हान्ने जस्ता परम्परागत जातीय खेलहरु समावेश गरिएको छ। कुनै-कुनै ठाँउमा त दौडिने,उफ्रिने, डोरी तान्ने,भलिबल र बास्केटबल आदि खेल-कुद प्रतियोगिताको पनि आयोजना गर्ने गरिएको छ।