सन् १९५९ को मार्च २८ तारिख तिब्बतका लागि नयाँ सुरूवात थियो। किनभने त्यो दिनदेखि तिब्बतले अँध्यारोबाट उज्यालोतिर, दासप्रधादेखि प्रजातन्त्रतिर, उपेक्षाबाट प्रगतितिर, गरिबबाट धनाढ्यतिर, बन्दबाट खुलातिर यात्रा सुरु गरेको हो। यसै महिना सम्पन्न चीनको १३औँ सीपीपीसीसीको चौथो अधिवेशनमा सीपीपीसीसीका स्थायी सदस्य, चीनको बौद्ध धर्म समितिका उप-प्रमुख, चीनको बौद्ध धर्ममातहत तिब्बत शाखा समितिका प्रमुख पेन्चेन ग्योगी ग्याबुले वर्तमान र प्राचीन तिब्बतका किसान तथा पशुपालकको जीवन स्थितिबारे चर्चा गर्दै उक्त कुरा भन्नुभएको हो।

यति तपाईँले वर्तमान तिब्बतका बारेमा मात्रै जानकारी लिनु भएको छ भने पुरानो तिब्बतमा अन्धकारमामा बसेका नागरिकको जीवनको अवस्थाबारे कल्पना गर्न गाह्रो छ। तत्काल तिब्बतले प्रशासन र धर्म मिलाइएको सामन्त दासप्रथा प्रणाली थियो। जनसंख्यामा ५ प्रतिशतका तीन ठूला क्षेत्रीय मालिकहरूले तिब्बतका सबै खेती भूमि, पशुपालन मैदान र ठूलो अधिकांश जनावर लिएका थिए। बाँकी ९५ प्रतिशतका भू-दाससँग केही पनि थिएन। 《तिब्बती ऐतिहासिक फाईल सम्बन्धी कागजातहरूको संग्रह》मा राखिएका पुरानो तिब्बतको अनुबन्धबाट देख्नसकिन्छ कि पुरानो तिब्बतको भू-दास मान्छेको रुपमा अवस्थित थिएनन् भने उनीहरुसँग कुनै पनि अधिकार थिएन।

मार्क्स, एंगेल्सले 《जर्मन विचारधारा》मा यसरी लेखिएको छ： “हामीले प्रथम त मानव जाति बाँच्ने पहिलो पूर्वधारलाई स्थापना गर्नुपर्छ। यो पूर्वाधार भनेको जनताले“इतिहासको सिर्जना”का लागि बाँच्नुपर्दछ। बाँच्नका लागि कपडा，खानेकुरा，आबास लगायत कुरा चाहिन्छ।”यो के हो भने जनताले सबैभन्दा आधारभूत बाँच्ने अधिकार पाउँदा अन्य अधिकार प्रयोग गर्न सम्भव छ।

त्यसैले सन् १९५९ मार्च २८ तारिख एक नयाँ शुरुवात थियो। सोही दिन केन्द्रीय सरकारले तिब्बतको स्थानीय सरकारलाई रद्द गरेको घोषणा गरेको थियो। तिब्बत स्वायत्त प्रदेश तयारी समितिले तिब्बतको स्थानीय सरकारको शक्ति प्रयोग गर्दै तिब्बतका विभिन्न जातीयको नेतृत्व गरेर प्रजातन्त्रिक सुधार गर्न थाल्यो। त्यसपछि लाखौं भू-दास मुक्त भएर राष्ट्र，समाज र आफ्नो पाहुना बनेका थिए। जसबाट तिब्बतको इतिहासमा जनता पाहुना हुन् भन्ने अभूतपूर्व नयाँ युग सिर्जना गरियो। एक क्लासिक उदाहरण छ：पछिको तिब्बत स्वायत्त प्रदेश सरकारमा दुई जना उपाध्यक्ष चिभु फिङ छ्वो छि तङ र पा ला फिङ छ्वो छन्। पुरानो तिब्बतमा चिभु फिङ छ्वो छि तङ एक दास मालिक भने पा ला फिङ छ्वो भू-दास थिए। जनसरकारमा उनीहरु सबै स्वतन्त्र स्वायत्त प्रदेशका उपाध्यक्ष नियुक्त भएर सहकर्मी बनेका थिए। वर्तमान तिब्बतमा ३५ हजारभन्दा बढी जन काँग्रेस प्रतिनिधि रहेका छन्। तीमध्ये तिब्बती जातीय र अन्य अल्पसंख्यक जातिय प्रतिनिधिहरुले ९२.१८ प्रतिशत ओगटेको छ।

यस दिनदेखि तिब्बतको आर्थिक समाजमा चौतर्फी तथा द्रृत विकास शुरु भयो। हाल सार्वजनिक मार्ग，रेलमार्ग，उड्डयनबाट मिलाइएको आधुनिक यातायात देखिन्छ। शिक्षा，रोजगार，चिकितसा स्तर ठूलो परिमाणमा उकासिएका छन्। सन् २०१९ को अन्त्यसम्म तिब्बतका ७४ गरिब जिल्ला सबै गरिबीबाट मुक्त भएका छन्। ६ लाख २८ हजार गरिब जनता सबै गरिबीबाट मुक्त भएका छन्। प्रतिव्यक्तिको औसत आम्दानी सन् २०१५ को १४९९ बाट सन् २०१९ को ९३२८ चिनियाँ युआन पुगेको छ। पूर्ण गरीबीको ऐतिहासिक उन्मुलन भएको छ। यो पूर्ण राष्ट्रको गरिबी उन्मूलनभन्दा एक वर्षले छिटो भएको छ। पाकिस्तानको अवाना कानुन संघका वकिल मोहम्मद इकबालले सन् २०२० मा सयुक्त राष्ट्र संघीय मानवीय अधिकार परिषदको ४४ औं महाधिवेशनले“तिब्बतको सामाजिक विकास र मानवीय अधिकार प्रत्याभूति अन्तर्राष्ट्रिय गोष्ठीमा” मूल्याङ्कन गरेअनुसार आधुनिक नयाँ तिब्बतका विभिन्न कार्य समृद्ध र जनताको आनन्द जीवन देखिन्छ। यस अवस्थाको तुलनामा मुक्ति भएअघिको पुरानो तिब्बतमा लाखौं भू-दासहरुको मानवीय अधिकाररहित कठिन जीवन रहेको थियो।

आर्थिक समाजको शक्तिशाली विकास गर्दै तिब्बतले तिब्बती जातिको परम्परागत संस्कृतिको सम्मान，संरक्षण र प्रचारप्रसार गर्नेमा पनि उल्लेखनीय उपलब्धि हो। नेपालका अरिनको समाजका अध्यक्ष सर्वोत्तम श्रेष्ठले मार्चमा आयोजना भएको संयुक्त राष्ट्र संघीय मानवीय अधिकार परिषदको ४६औं महाधिवेशनको“तिब्बतको गरिबी निवारण र संस्कृतिको संरक्षण”अनलाइन बैठकमा भन्नुभयो: यस भूमण्डलीकरण युगमा परम्परागत संस्कृतिका सामु विश्वाल परिवर्तन वा हराइने समस्या देखापरेको छ। तापनि चीनले सधैं नै तिब्बतको परम्परागत संस्कृतिको द्दढ संरक्षण गर्दै आएको छ। जसबाट हामीले आजकाल यस्तो समृद्ध र विशेषतायुक्त मूल्यवान संस्कृति देख्नसक्छौं।

तापनि तिब्बतको ठूलो परिवर्तनप्रति अमेरिका लगायत पश्चिमी पक्षले ध्यान नदिइ तिब्बतमा तथाकथित“मानव अधिकार नेतृत्व”को छडी चलाउँदै पृथक कुकर्म गर्दै आएको दलाई समूहलाई दीर्घकालीन समर्थन दिएका छन्। विशेष गरी गत वर्ष पारित तिब्बत सम्बन्धी कानुनले व्यवस्थित रुपमा चीनको तिब्बत मामिलालाई हस्तक्षेप गरेको देखिन्छ। तिब्बतमा अल्पसंख्यक जातिलाई प्रहरीले निर्दयपूर्वक घुँडाले घाँटीमा थिचेर मारेको छैन। अल्पसंख्यक जातीय लक्षित“जातीय घृणा अपराध”पनि छैन। अनि गरिबी तथा धनीबीच लगातार चर्कँदै आएको खाडल पनि छैन। अमेरिकाले आफ्नो स्वदेशी समस्याको समाधान नगरेर तिब्बतका लागि किन यस्तो व्यस्त छ?

यसप्रति पेन्जेनले वास्विकता भन्नुभयो: चीन विरोधी विदेशी शक्तिले आफ्नो हितलाई मात्रै ध्यान दिन्छ। उनीहरुले तिब्बत सम्बन्धी मामिलालाई अन्तर्राष्ट्रिय तातो विषयको रुपमा नजरअन्दाज गर्दछन् जसबाट आफ्नो राजनीतिक मोलतोल बढाउने लक्ष्य रहेको छ। पेन्जेनले जोड दिनुभएको छ:यस अवस्थाको वास्विकताप्रति स्वस्थ दिमाग र उद्देश्य रहेको व्यक्तिले स्पष्ट देख्नसक्छन्।

हजुर। अकाट्य तथ्यसमक्ष कुनै जानाजानी बदनाम पनि काम लागेन। किनभने तिब्बतको विकास सबैलाई स्पष्ट देख्नसकिन्छ साथै जति झूटबाट पनि ढाक्न सकेन। चीनको राज्य परिषदका सदस्य एवम परराष्ट्रमन्त्री वाङ यीले रूसका विदेशमन्त्री सेर्गेइ लाभरोभसँग कुराकानी गर्दा भन्नुभएको झैँ कथा वा झुट बनाएबाट चीनको आन्तरिक मामिलामा जानाजानी हस्तक्षेप गर्नसकिने युग गइसकेको छ।

मार्च महिनामा तिब्बतमा हिमाली पहाड अझै छ तर आरूको फूल फुलिसकेको छ। वसन्तको वातावरणसँगै तिब्बत पर्यटनको बिजी सिजनमा प्रवेश भएको छ। तिब्बतको बसन्त आइसकेको छ। तपाईँलाई त्यहाँ घुम्ने मन लागेको होला हैन र?