चालू वर्ष चीनको राष्ट्रिय दिवसको आठ दिने छुट्टीमा धेरै चिनियाँहरुले रेलबाट छिङहाई-तिब्बत पठारभूमिको यात्रा गरेका छन्। चिनियाँ रेलमार्ग अन्तर्गत छिङहाई तिब्बत कम्पनीको तथ्यांक अनुसार, अक्टोबर १ तारिखदेखि ४ तारिखसम्म छिङहाई-तिब्बत रेलमार्गले तिब्बतको यात्रा गर्न आएका १४ हजार ९९६ यात्रीलाई गन्तव्यमा पुर्‍याएको छ।

चीनका विभिन्न ठाउँका पर्यटकहरु छिङहाई प्रान्तको सी निङ शहरमा अक्सिजन प्रदान गर्ने डिब्बामा चढेपछि विश्वमा समुद्र सतहदेखि सबैभन्दा अग्लो र पठारभूमिको सबैभन्दा लामो रेलमार्ग छिङहाई-तिब्बत रेलमार्ग औपचारिक रुपमा आरम्भ हुन्छ। रेल सी निङ शहरबाट निस्कने वित्तिकै पर्यटकहरुले मोबाइलबाट फोटो खिच्न थाल्छन्। पर्यटकहरुले “उत्तर-पश्चिमी भागमा समुद्र हेर्न पाउने” छिङहाई ताल र याङ सी नदीको उद्गम स्थल थो थो नदी धेरै मन पराएका छन्। सो रेलमा रहेका पर्यटकहरुले छिङहाई-तिब्बत रेलमार्ग वारिपारिको दृश्य निकै सुन्दर रहेको अनुभव गरेका छन्।

यस्तो सुन्दर दृश्यका लागि छिङहाई-तिब्बत रेलमार्ग वारिपारिका सर्वसाधारणले अथक प्रयास गरेका थिए। केही वर्षअघि तीन नदी स्रोत क्षेत्रका १२८ तिब्बती परिवारका पशुपालकलाई समुद्र सतहदेखि ४ हजार ७०० मिटर अग्लो याङ सी नदीको उद्गम स्थल थो थो नदी क्षेत्रबाट अन्यत्र सारेको थियो। त्यहाँका एक गाउँले कङ नाई नान चेले पठारभूमिबाट तल सर्ने क्रममा आफ्नो घरलाई तीन पटकसम्म हेरेका थिए। तथापि उनीहरुले वातावरणको संरक्षणका लागि योगदान पुर्‍याएका छन्।

याङ सी नदीको उद्गम स्थान थो थो नदी हुँदै थाङ कु ला पर्वत पार भएर रेल दक्षिणतर्फ तिब्बतमा जाँदा सर्वप्रथम फराकिलो तिब्बती उत्तर घाँसेमैदान देखिन्छ।

छो ना ताल छिङहाई-तिब्बत पठारभूमि दुर्लभ जनावरहरुको बसाई क्षेत्र हो। ५८ वर्षीय साङ मुछाईले ३३ वर्षदेखि सो तालको संरक्षण गर्दैआएका छन्। हाल उनलाई यस ताल व्यवस्थापन तथा संरक्षणको प्रमुख पदमा नियुक्त गरिएको छ र उनको आफ्ना स्वयंसेवक टोली पनि छ। चीनले वातावरणीय संरक्षणलाई अरु बढी महत्व दिँदै आएको अनुभव उनले गरेका छन्।

चीनमा समुद्र सतहदेखि सबैभन्दा अग्लो क्षेत्रहरुमध्येको एकको रुपमा रहेको ना छ्य्वी शहरको वातावरण निकै कमजोर थियो। घाँस खाने चौंरी र तिब्बती चिरू स्थानीय महत्वपूर्ण पशुपालन उद्योग हो। घाँसेमैदानको संरक्षण र आर्थिक विकास बीच कसरी सन्तुलन गर्ने त? ना छ्य्वी शहरले व्यक्तिगत पशुपालनको सट्टामा सामूहिक रुपमा पशुपालन गर्न थालेका छन्। ना छ्य्वी शहरको कृषि तथा ग्रामिण क्षेत्र व्यूरोका प्रमुख श श्युन खाईका अनुसार, एउटा घाँसेमैदानको उत्पादन मात्रा बमोजिम सो घाँसेमैदानका चौंरी अथवा तिब्बती चिरूको संख्या निश्चित गरिएको छ। जसबाट सन् २०१९ मा स्थानीय किसान र पशुपालकहरुको आय सन् २०१८ को तुलनामा १२.५ प्रतिशत बढेको छ।

हिमालय र घाँसेमैदान पार गरेपछि रेल हजारौं वर्षको इतिहास बोकेको प्राचिन शहर तिब्बतको सदरमूकाम ल्हासा पुग्छ। पोताला दरबारदेखि नोर्बुलिङका हुँदै चीनको सबैभन्दा ठूलो शहरी प्राकृतिक सिमसार क्षेत्र-लालु सिमसार क्षेत्रसम्म पर्यटकहरुले ठूलो क्षेत्रफलमा रोपिएका रूखहरू देख्छन्।

“ल्हासाको फोक्सो” र “प्राकृतिक अक्सिजन बार” मानिने लालु सिमसार क्षेत्रले ल्हासा शहरको पर्यावरणीय सन्तुलनको संरक्षण गर्न महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेको छ।

हालसम्म तिब्बतमा विभिन्न स्तरका ४७ वटा प्राकृतिक संरक्षण क्षेत्रको स्थापना गरिएको छ। जसको कूल क्षेत्रफल ४ लाख वर्ग किलोमिटर छ, जुन चीनको पहिलो स्थानमा रहेको छ। तिब्बतका मुख्य शहरहरुको वायुको गुणस्तर उच्चस्तर छ साथै तिब्बतको पर्यावरणीय वातावरणको संरक्षण कार्यमा ठूलो उपलब्धि हासिल भएको छ।