शन् याङको कु कुं दरबार सम्बन्धी कथा-1
2020-11-11 10:18:07cri
Share with:

शन् याङको कु कुं दरबार सम्बन्धी कथा-1

शन् याङको कु कुं दरबार सम्बन्धी कथा-1

उत्तर-पूर्वी चीनको शन् याङमा रहेको कु कुं दरबार चीनमा अहिलेसम्म संरक्षित अवस्थामा रहेका दरबारहरुमध्ये त्यसको परिधि र संरक्षएको अवस्थालाई हेर्दा त्यो पैचिंगको कु कुं दरबारपछि दोस्रो स्थानमा परेको छ। तर पैचिंगको विश्वविख्यात कु कुं दरबारभन्दा शन् याङको कु कुं दरबार फरक के कारणले छ भने यसको निर्माण मंचु जातिका राजाको रेखदेखमा गरिएको हो। त्यसको विशेष इतिहास र गहन जातीय विशेषताले मानिसहरुलाई आकर्षित गरेको छ।

शन् याङको कु कुं दरबार चीनको उत्तर-पूर्वी क्षेत्रको ल्याओ निङ प्रान्तको सदर मुकाम सन् याङ शहरको पूरानो भागमा रहेको छ। त्यो दरबार चीनको छिङ राजवंश(1616 - 1911)को शुरुको राजदरबार थियो। यसको विशिष्ट इतिहास थियो। 17 औं शताब्दीको शुरुमा चीनको उत्तर-पूर्वी क्षेत्रको फिरन्ते जाति अर्थात मंचु जातिले हौ चिन् नामको शासन-सत्ताको स्थापना गरेको थियो। यसका सम्राट नूरहाचले शन् याङलाई राजधानी घोषित गरेर त्यहाँ राजदरबारको निर्माण गरेका थिए। नूरहाचका धर्म-पुत्र व्हांग थाइ चीले राजसिंहासनमा बसेपछि हौ चिनको नाम परिवर्तन गरेर( छिंग )राखेका थिए र उक्त कु कुं दरबारको निर्माण पूरा गरेका थिए। छिंग वंशको प्रारम्भिक अवधिका दुइजना सम्राट व्हांग थाइ ची र फु लिनले शन् यांगको कु कुं दरबारबाट शासन-व्यवस्था सञ्चालन गरेका थिए। पछि गएर छिंग वंशले मध्य चीनको मिंग वं‍शलाई पराजित गरी चीनमा केन्द्रीय प्राधिकारयुक्त नयाँ सरकारको स्थापना गरी त्यसपछि पैचिंगलाई राजधानी घोषित गरेको थियो। त्यस बेलादेखि छिंग वंशका सम्राट पैचिंगको कु कुं दरबारमा बस्नथालेका थिए। यसरी शन् यांग छिंग वंशको पूर्व-राजधानी भयो र त्यहाँ अवस्थित कु कुं दरबारलाई(पूर्व-राजधानीको दरबार)भनिएको हो।

साठी हजार वर्गमिटर क्षेत्रफल भएको शन् यांगको कु कुं दरबारमा सत्तरीवटाभन्दा बढी भवन र तीन सयभन्दा बढी कोठाहरु छन। चीनको परम्परागत राजदरबारको तुलनामा शन् यांगको कु कुं दरबारमा फिरन्ते जातिको प्रभाव देखिएको छ। यस भवनलाई मध्य, पूर्व र पश्चिम गरी तीन भागमा विभाजित गरिएको छ। तीमध्ये पूर्वी भागको विशेषता झन् स्पष्ट देखिएको छ। पूर्वी भागको मुख्य भवन होः ता चन् तिआन्। यो ता चन् तिआन् भन्ने महल छिंग वंशका सम्राटका लागि काम गर्ने र महासँस्कार पूरा गर्ने थलो थियो। यो ता चन् तिआन् भन्ने महलका पछाडिपट्टि कुञ्ज आकारका दशवटा साना महलको निर्माण गरिएको थियो। ती साना महलहरु जोडी-जोडी भएर मुखा-मुख हुँदै उत्तरबाट दक्षिणतिर कर्‍याङकुरुङ उडे जस्तै गरी रहेका छन। यो नै श वांग थिङ कुञ्ज हो। श वाङ थिङ दशजना प्रमुख भारादारहरुको कार्य-थलो थियो। निर्माण वस्तुको दुष्टिबाट हेर्दा ता चन् तिआन् वास्तवमै एक कुञ्ज हो। यो ठूलो हुनुका साथै यसमा राम्रोसँग सजावट गरिएका कारण यसलाई दरबार भनिएको हो। ता चन् तिआन् र श वाङ थिङको निर्माण शैली हेर्दा फिरन्ते जातिको अवधिको नक्कल गरेर बनाइएको भनिएको छ। ती एघारवटा कुञ्जलाई एघारवटा पालको रुपमा लिन सकिन्छ। यताउति सार्नसकिने पालको रुपमा परिवर्तन गरेर स्थीर पारिएका कुञ्जका रुपमा बनाइएका दरबार वा महललाई हेर्दा फिरन्ते जातिको सँस्कृतिको विकास क्रम बारे अनुमान गर्नसकिन्छ।