केहि वर्षअघि लुकेको अस्ट्रेलिया नामक एउटा वृत्तचित्र प्रदर्शनमा आएको थियो। सो वृत्तचित्रमा केही अस्ट्रेलिया आदिवासीहरू एक मृतक साथीको कफिन छेउ जमा भइ खानपिन गरेको दृश्य देखाइएको थियो। तर उक्त वृत्तचित्रको दृश्यलाई नव वर्षको वातावरण सम्बन्धमा पुनःसम्पादन गरी पार्टीको दृश्यको रूपमा देखाइएको थियो साथै उपशीर्षक पनि राखिएको थियो। प्रस्तोताले रक्सीको लतमा रहेका पीडित आदिवासी भेटेको दृश्य तल उपशीर्षकमा उनी मेलबोर्न गएर लागूपदार्थको समस्याको निरीक्षण गर्नेछन् भन्ने देखाइएको थियो। अन्तमा उक्त वृत्तचित्रलाई दर्शकले अस्वीकार गरेपछि प्रसारणबाट हटाइएको थियो र उक्त मिडियाले पनि दर्शकसँग माफी मागेको थियो।

यी परिचित नक्कली गतिविधिहरू सुनेपछि उक्त मिडिया कुन हो भन्ने कुरा थाहा पाइसक्नुभयो होला, तपाईँले। सही हो, बीबीसी नै हो। वास्तवमा नक्कली बनाउन सिपालु हुनुका साथै प्रेस स्वतन्त्रताको रूपमा बीबीसीले लामो समयसम्म निकै धेरै नक्कली समाचार बनाएको छ। सन् २०१२ मा बीबीसीले सिरियामा बालबालिकालाई मारेको अवस्थालाई अतिरञ्जित बनाउन एकजना केटी थुप्रै शवका झोलाहरूबीच खेलेको फोटो राखेको थियो तर वास्तवमा उक्त फोटो नौ वर्षअघि एक इटालीका फोटोग्राफरले इराकमा खिचेको थियो। केही दिनअघि बीबीसीको न्यूज आवर कार्यक्रमले अमेरिकी प्रजातन्त्र पार्टीका सिनेट कोरी बूकर दाबी गरिएको एक पुरूषसँग अन्तर्वार्ता लिएको थियो तर पछि उक्त पुरूष कोरी बूकर नभएको पत्ता लगाइएको छ। यस्ता केसहरू निकै धेरै छन्। बेलायती विद्वान र लेखक डेभिड सेडविकले नक्कली समाचार कारखाना: बीबीसीका कथाहरू शीर्षक किताबमा पनि लेख्नुभएको छ कि सन् २०२० सम्ममा बीबीसीमा सत्य बताउनेको संख्या पहिलेभन्दा धेरै कम हुनेमा विश्वस्त छु।

प्रेस स्वतन्त्रताको रूपमा देखाइएको बीबीसीले विश्वमा स्वतन्त्र रूपमा समाचार प्रसार गरेर आफ्नो नक्कली समाचार स्क्रिप्ट बनाएसँगै विकास हुँदै गरेको चीनको पनि त्यसरी नै नक्कली समाचार बनाउँदैआएको छ। हङकङ व्यवस्था र शान्ति भंग गर्ने हिंसालाई नहेरी व्यवस्थाको संरक्षण गर्ने हङकङ प्रहरीको मात्रै बदनाम गरेको छ, सिन च्याङको विकासमा वेवास्ता गरी नक्कली प्रमाण बनाएर चीनमा मानवअधिकारको उल्लंघन भएको अफवाह फैलाइरहेको छ, स्वदेशमा नियन्त्रण बाहिर गएको महामारी अवस्थामा ध्यान नदिएर चीनको बदनामको प्रयास गरी चीन भाइरस उद्गमस्थल भन्ने धारणालगायत नक्कली खबरहरू फैलाइरहेको छ।

तर विश्वमा सबैभन्दा ठूलो नक्कली खबर बनाउने मिडियालाई व्यवस्थापन गरेको अफकमले फेब्रुअरी ४ तारिख्र चाइना ग्लोबल टेलिभिजन नेटवर्क अर्थात् सीजीटीएन बेलायतमा प्रसारण निषेध गरेको छ। त्यसको कारण के हो भने बीबीसीबाट नक्कली बनाइएको सिन च्याङ मानवअधिकार विषयबारे सीजीटीएनले सत्य रिपोर्ट गरेपछि सीजीटीएनमाथि राजनीतिक विशेषता रहेको आरोप लगाइएको छ। त्यसपछि चीन सरकारले बीबीसीसँग कडा प्रतिवाद गरेको छ साथै इन्टर्नेटमा पनि धेरै आलोचना आएका छन्। इन्टर्नेट प्रयोगकर्ताले प्रस्ताव गरेको छ कि बीबीसीलाई बाएस्ड ब्रोडकास्टिङ कर्पोरेशन भन्नुपर्छ। केही इन्टर्नेट प्रयोगकर्ताले बीबीसीले कस्तो तरिकाले वृत्तचित्र बनाउँछ शीर्षकमा भिडियो बनाएर बीबीसीको नक्कली समाचार बनाउने तरिकाबारे विश्लेषण गरेका छन्।

त्यसपछि झनै बढी विरोध देखिएको छ। मार्च ९ तारिख अस्ट्रेलियाका प्रसिद्ध युद्ध रिपोर्टर एवम चलचित्र निर्देशक जोन पिलगर, तीन पटक ओस्कार पुरस्कार पाएका निर्देशक एवम पटकथाकार ओलिभर स्टोनलगायत विभिन्न बेलायत वा लामो समयसम्म बेलायतमा बसेका चलचित्र, मिडिया, संस्कृति क्षेत्रका व्यक्तिहरूले मिलेर सीजीटीएनमाथि अफकोमको निषेधको विरोध गरी बोल्ने स्वतन्त्रताको संरक्षण शीर्षकको सार्वजनिक पत्रमा हस्ताक्षर गरेका छन्। पत्रमा लेखिएको छ कि सबैलाई थाहा छ सीजीटीएन सार्वजनिक मान्यता पाएको चिनियाँ राष्ट्रिय मिडिया हो र त्यसको आधारमा दर्शकले सीजीटीएनको सेवा र कार्यक्रमको गुणस्तरमा मुल्याङ्कन गर्नसक्छन्। राष्ट्रिय मिडियाको रूपमा रहेको सीजीटीएनले बीबीसी, फ्रान्स टेलिभिजन र एनएचकेलगायत मिडियाको बराबर स्थान पाउनुपर्छ।

प्रेस सधैँ स्वतन्त्र छ, तर केही पश्चिमा प्रेसमा स्वतन्त्रता छैन, प्रेस स्वतन्त्र अनुपस्थित देखिन्छ। ढिलो चाँडो न्याय अवश्य हुन्छ र न्याय सधैँ उपस्थित रहन्छ भन्ने भनाइ छ। मलाई लाग्छ यो भनाइ यहाँ राख्न पनि मिल्छ। बीबीसीलगायत पश्चिमा मिडियाले आफ्ना नक्कली स्क्रिप्ट फिर्ता गरेर प्रेसलाई स्वतन्त्र बनाउने छ।