#अल्पसंख्यक जाति# तिब्बती शाननान शहर- बालुवाभूमिबाट हरित बनमा परिवर्तन-२
2022-06-21 09:18:16cri
Share with:

सन् १९६७ मा ली छुनलु नामक युवा कृषि विद्यालयबाट स्नातक भएर तिब्बतमा पुग्नुभयो। शाननान जाने क्रममा बालुवाको आँधीमा उहाँले ब्रह्मपुत्र नदीको किनारमा वृक्ष रोपण गर्ने विचार पहिलोपटक गर्नुभयो।

 

सन् १९८२ मा ली छुनलुले शाननान शहरीय कृषि तथा पशुपालन ब्युरोको वनस्पति विभागमा काम गर्न थाल्नुभयो। उहाँको पहिलो योजना ब्रह्मपुत्र नदीको किनारामा अझ बढी रूख रोप्ने थियो। त्यसपछि ली छुनलुले प्राविधिक कर्मचारीको नेतृत्व गरेर पुनः अनुसन्धान गर्नुभयो। ब्रह्मपुत्र नदीको जल अवस्था तथा भौगोलिक अवस्थाको धेरैपटक जाँच गरेर उहाँहरू अन्त्यमा नदी किनारामा रूख रोप्ने तरिका पत्ता लगाउनुभयो। सन् १९८४ मा स्थानीय सर्वसाधारणले सफलताका साथ लगभग ८०० मु अर्थात् ५३.३ हेक्टर प्रयोगात्मक वन रोपेका थिए। यो ब्रह्मपुत्र नदीको मध्य भागमा आश्रय जंगलको निर्माणको सुरूवात हो।

 

सन् १९९० देखि जंगल निर्माण विस्तार भएको थियो। ली छुनलुले यो कार्यको अध्यक्षता गर्नुभयो। शाननान शहरीय चा नाङ जिल्लाको प्यानज्यु र अरू १२ जनाले नदी किनारामा रूख रोप्ने परियोजनाको वहन गर्नु भएको थियो। सुरुमा, वन विस्तारमा भाग लिएर आम्दानी बढाउनका लागि "साइडलाइन" मात्र मानिन्थ्यो। तर, आश्रय जंगलले हावाको प्रतिरक्षा र बालुवाको समस्या समाधान गर्न उल्लेखनीय भूमिका खेलेको छ। जसबाट कृषि प्रकोप कम हुनुका साथै बालीको उत्पादन  पनि बढेको छ र घाँसे मैदान पनि विस्तारै विस्तार हुँदैआएको छ। त्यसैले रूख रोप्ने कार्यमा स्थानीय सर्वसाधारणको उत्साह दिन प्रतिदिन बढेको छ।

हालसम्म प्यानज्युले एउटा सानो कुरा याद गर्नुहुन्छ। पहिला उहाँको जन्मथलो चानाङ जिल्लामा फल पाउन ज्यादै गाह्रो थियो। उहाँले आरू र स्याउको बिरुवा किनेर आफ्नो आँगनमा रोप्नुभयो। क्रमशः ती रूखहरूमा धेरै फल लाग्ने थालेको छ। प्यानज्युले श्रीमतीलाई फलहरू गाउँका बालबालिकासँग बाँड्न अनुरोध गर्नुभयो। पहिलोपटक स्याउ खाने बालबालिकाहरूको मुस्कुराएको अनुहार स्याउजस्तै सुन्दर देखिएको थियो।

 

पठारभूमिमा अवस्थित गाउँमा रूख रोप्ने विचार बिउजस्तै विस्तार र अंकुरण भएको छ। झन झन बढी मानिसहरूले रूख रोप्ने काममा भाग लिँदै आएका छन्।

 

ली छुनलु सेवानिवृत्त भएपछि बालुवा भूमिमा वनस्पतिको निर्माण गर्ने मान्छेहरूले यो कार्यको उतराधिकार गरेका छन्। सन् २००४ मा सरकारको समर्थनमा प्यानज्युले  जन्मथलोमा आफ्नो नर्सरीको निर्माण गर्नुभयो। हाल उहाँका सन्तानले पनि निरन्तर रूपमा वृक्षपण गरिरहेका छन्।

चालीस वर्षभन्दा बढी समयमा शाननान शहरले ४ करोड ५० लाखभन्दा बढी रूख रोपेर अल्पाइन र सुक्खा क्षेत्रमा वृक्षारोपण तथा बालुवाको व्यवस्था गर्ने धेरै वैज्ञानिक तथा प्राविधिक उपलब्धि हासिल गरेको छ। करिब १६० किलोमिटरको लम्वाइ र १.८ किलोमिटरको चौडाइ रहेको हरित वन क्षेत्र ब्रह्मपुत्र नदीको किनारामा फैलिएको छ।

 

रूख रोपेर वनस्पतिको निर्माण गरी सपनाको साकार तुल्याएको छ। हाल ब्रहमपुत्र नदीको किनाराको वालुवा भूमिनमा रूखको छायामा आनन्द गर्ने सपना व्यवहारमा उतारिएको छ।