चीनमा हरेक वर्ष आयोजना हुने चिया महोत्सवमा नेपाली चियाले उत्कृष्ट रजतपदक जितेको छ। गत अप्रिल १६ तारिखमा बेइजिङमा आयोजना भएको सातौँ चिया महोत्सवमा पहिलोपटक नेपाली चिया प्रतिस्पर्धामा उत्रिएको नेपाल भ्युज अनलाइनले लेखेको छ।

अन्तर्राष्ट्रिय कृषि सहयोग प्रवर्द्धनका लागि चिनियाँ चिया उद्योग समितिको एसिया प्यासिफिक शाखाले चिया महोत्सवसँगै अन्तर्राष्ट्रिय चिया प्रतियोगिताको आयोजना गरेको हो। चीनमा विगत आठ वर्षदेखि हरेक वर्ष चिया महोत्सव र प्रतियोगिता आयोजना हुँदै आएको छ। गत अप्रिलमा भएको महोत्सव तथा प्रतियोगिता सातौँ संस्करण हो।

उक्त प्रतियोगितामा डेढ दर्जन राष्ट्रका विभिन्न कम्पनीहरु सहभागी भएका थिए। एसिया तथा युरोपका २० जना चिया विज्ञहरुले कुन चिया कस्तो छ भनेर मूल्याङ्कन गरेका थिए। ती विज्ञहरुले चियाको स्वाद, वासना, बनावट संरचना आदि कुराबाट कुन चिया कस्तो हो भन्ने खुट्याएका थिए। प्रतियोगिता गत अप्रिलमै आयोजना भएको तर नतिजा भरखरै प्रकाशन भएको हो।

चिनियाँ र विभिन्न देशका चिया विज्ञका नजरमा नेपाली चियाले चीनमा पुरस्कृत हुने मौका पाएसँगै चिनियाँ बजारमा नेपाली चियाको माग वृद्धि हुने नेपालका प्रमोद घिमिरेले बताउनुभयो। लामो समयदेखि चीनमा बसेर रेष्टुरेन्ट संचालन गर्दै आउनु भएका घिमिरेले गत माघमा नेपालबाट एक सय कालो र एक सय किलो सेतो नेपाली चिया नेपालबाट ल्याउनु भएको थियो। त्यसभन्दा अगाडि अनौपचारिक रुपमा नेपाली चिया चीनमा आउने गरेको थियो। घिमिरेले चाहिँ एलसी खोलेरै नेपाली चिया मगाउनु भएको थियो।

आफूले नेपालबाट ल्याएको चियालाई महोत्सवमा सहभागी गराएर प्रतिस्पर्धी बनाएको घिमिरेले बताउनुभयो। उहाँले भन्नुभयो 'नेपाली चिया चीनमा पुरस्कृत भएकाले आगामी दिनमा यसको बजार प्रवर्द्धनमा सहयोग पुग्ने कुराले उत्साह थपेको छ। अब चाँडै थप चिया नेपालबाट मगाउने बिचार गरेको छु।'

नेपालको कञ्चनजङ्घा हिमालको फेदमा रहेको कञ्चनजङघा चिया बगानबाट उत्पादित उच्च गुणस्तरीय अर्गानिक सेतो चिया 'ह्वाइट टी' लाई चिनियाँले मन पराएका हुन्। उच्च अक्षांशमा उत्पादित, शून्य प्रदूषण वातावरणको प्रभाव, नेपालको अनुपम मौलिक हावापानी आदि कारणले नेपालको चियालाई विश्वमै उत्कृष्ट मानिन्छ।

पूर्वी पहाडी नेपालको हावापानी पनि चियाका लागि सुहाउँदो छ। वार्षिक एक हजार ८ सय मिलमिटरको वर्षा, औसत तापमान १५ डिग्री सेल्सियस अनि दिन र रातको तापमान भिन्नतामा एक रुपताले पनि यो क्षेत्र चियाका लागि उपयुक्त मानिएको हो। हरेक दिन बादल र घामको एकान्तर परिवर्तन, चिया बगानका लागि चाहिने ठाडो ढलानको भू बनोट, जङ्गलले घेरिएको क्षेत्रमा चिया रोप्न र टिप्न झापाको समथर भूबनोटको तुलनामा कठिन भए पनि पहाडी क्षेत्रमा उत्पादित चियाको गुणस्तर उच्च हुने गर्छ।

पहाडी उचाइमा चिया पात र मुना निकै ढिलो बढ्ने गर्छन्। यसरी ढिलो बढ्ने चियाका पात र मुनामा उच्च गुणस्तर र कम क्याफिन तत्व हुने वैज्ञानिकहरुले पुष्टि गरेका छन्। साथै यस्तो चियामा प्राकृतिकजन्य गुण चाहिँ उच्च हुन्छ। चियाको स्वाद र वासनाका पारखीले उच्च पहाडमा उत्पादित चियालाई राम्ररी खुट्याउँछन्।

चीनमा बिक्री हुन थालेको नेपाली चियामा सुनौलो चिया अर्थात 'ब्ल्याक टी' अर्को प्रकारको चिया हो। यसमा दुई पात एक सुइरोको चिया सबैभन्दा उत्कृष्ट मानिन्छ। यो चियालाई चिनियाँहरुले वासना र स्वादका कारण उत्कृष्ट ठहर्‍याएका छन्। यो चिया चीनको 'चङशान' र 'चिनचुन्मेइ'भन्दा फरक रहेको नतिजाले पुष्टि गरेको छ। 'चङशान' र 'चिनचुन्मेइ' चीनका उत्कृष्ट चियामा दरिएका छन्। नेपाली सुनौलो चियाको स्वाद पनि उत्कृष्ट चिनियाँ चियाकै हाराहारीमा रहेको नतिजाले देखाएको छ।