आफ्नो १९८७ क्लासिकमा महाशक्तिहरूको उदय र पतन शीर्षकमा अंग्रेजी इतिहासकार पॉल केनेडीले आधुनिक इतिहासमा ठूला शक्तिहरूको पतन वा पतनको प्रमुख कारणको रूपमा आर्थिक अस्थिरता र लामो, कमजोर पार्ने युद्धहरूलाई पहिचान गरे। उनले यी परिस्थितिहरूलाई साम्राज्यवादी ओभरस्ट्रेचको रूपमा वर्णन गरे। विश्वव्यापी दायित्वहरू र तिनीहरूलाई पूरा गर्न आवश्यक आर्थिक स्रोतहरू बीचको दीर्घकालीन असंतुलनबाट उत्पन्न अवस्थाको चित्रण गरे। 

त्यस्तै सन् १९९१ मा सोभियत संघको अप्रत्याशित पतनबाट केनेडीको थेसिस प्रमाणित भयो। विश्वको अन्य महाशक्तिको आफ्नो परीक्षणमा केनेडीले रुसको तुलनामा अमेरिकाको रोग धेरै कम गम्भीर भएपनि अमेरिका स्थायी रूपमा जोखिमबाट मुक्त नभएको बताएका थिए।

अब करीब ३५ वर्षपछि अमेरिकाको विश्वव्यापी दायित्वहरू र तिनीहरूलाई पूरा गर्न आवश्यक आर्थिक स्रोतहरू बीच खतरनाक र बढ्दो असन्तुलनको डरलाग्दो प्रमाणद्वारा उहाँको विवेक फेरि प्रदर्शित भइरहेको छ। वर्तमानमा, अमेरिकाले बिग्रँदै गएको घरेलु राजनीतिक ध्रुवीकरण र विदेशमा बढ्दो आक्रामक शत्रुहरूको आँधीको सामना गरिरहेको हुनसक्छ। 

यस शताब्दीको सबैभन्दा महत्वपूर्ण भूराजनीतिक विकास भनेको चीनको असाधारण उदय र सैन्य शक्ति, आर्थिक शक्ति र आन्तरिक एकताको क्षेत्रमा अमेरिकाको समानान्तर पतन हो। अमेरिकाको पतनको प्रमुख कारण आत्म-घाती घाउहरूको श्रृंखला हो - विशेष गरी विदेशमा गरिने युद्धहरू जुन, ठूलो आर्थिक प्रतिबद्धताको बावजुद, विनाशकारी रूपमा समाप्त र असफल नेतृत्वको विरासतका कारक बने। राजनीतिक ध्रुवीकरण र विश्वव्यापी रूपमा अमेरिकी विश्वसनीयतामा ठूलो ह्रास पनि उत्पन्न भयो।

अमेरिकाको दमनकारी वर्चस्वको रूपमा हेर्ने चीनको लामो समयदेखिको लक्ष्यलाई साझा गर्ने तीन सैन्य रूपमा शक्तिशाली अधिनायकवादी शक्तिहरूले अमेरिकाको विश्वव्यापी स्थितिलाई विचार गर्नुपर्छ। रूस, इरान र उत्तर कोरिया। यी चार राष्ट्रहरू औपचारिक गठबन्धनमा नभएपनि, अमेरिकालाई कमजोर पार्ने आफ्नो संयुक्त परियोजनालाई अगाडि बढाउने मौका पाएको बेला तिनीहरूले लगातार मित्रता बनाउनसक्छन्। 

भूराजनीतिक प्रकोपतर्फ उन्मुख अमेरिका विषयक लेखबाट उपरोक्त भावार्थ साभार गरिएको हो। विलियम मोलोनेले द हिलका लागि यो लेख लेखेका हुन्।