"ऐतिहासिक" सम्झौताबाट जैविक विविधता संरक्षणलाई बढाइने
2022-12-21 15:13:27CRI
Share with:


स्थानीय समय अनुसार, क्यानाडाको मोन्ट्रियलमा डिसेम्बर १९ तारिख बिहान ३ बजेतिर संयुक्त राष्ट्र संघको जैविक विविधतासम्बन्धी सन्धि (कोप १५) का सम्बद्ध पक्षहरूको १५ औँ सम्मेलनमा सहभागी प्रतिनिधिहरूले लगभग १० घण्टासम्मको प्रयासपछि “खुनमिङ-मोन्ट्रियल विश्व जैविक विविधता प्रारूप पारित भएकोमा खुशीका साथ ताली बजाएका छन्। 

यो नै महत्वाकांक्षी र व्यावहारिक सन्तुलन भएको "प्रारूप" हो र यसमा २३ वटा विस्तृत लक्ष्यहरू राखिएको छ। सन् २०३० सम्ममा विश्वको जमीन, अन्तरदेशीय जल र महासागरको कम्तीमा ३० प्रतिशतको संरक्षण गर्ने प्रतिबद्धता भनेको यसमा सबैभन्दा महत्वपूर्ण र कोसेढुंगाको रूपमा मानिने विषय हो। केही विश्लेषकहरू विश्वास गर्छन् कि यो लक्ष्य तोकेकोबाट विश्वव्यापी जैविक विविधताको संचालन सम्बन्धमा विभिन्न देशहरूको महत्वाकांक्षालाई प्रतिबिम्बित गरिन्छ। 

पूँजीको परिचालन नै प्रारूपको अर्को मुख्य उद्देश्य हो र यसलाई प्रारूपमा उल्लेखित अन्य लक्ष्यहरूको कार्यान्वयनको लागि पनि महत्वपूर्ण मानिन्छ। सन्२०३०सम्ममा राष्ट्रिय जैविक विविधता रणनीति र कार्य योजनाहरू कार्यान्वयन गर्नको लागि प्रतिवर्ष कम्तिमा २ खरब अमेरिकी डलर परिचालन गर्ने प्रस्ताव प्रारूपबाट प्रस्तुत गरिएको छ। यदि यी प्रतिबद्धताहरूको कार्यान्वयन भएमा विश्वव्यापी जैविक विविधता संरक्षणको लागि बलियो ग्यारेन्टी प्रदान गरिने छ।

यसका अतिरिक्त, प्रारूपमा समावेश गरिएका २३ लक्ष्यहरूमा सन्२०३०सम्ममा विश्वव्यापी खेर जाने खाद्य पदार्थको परिमाणलाई आधासम्म घटाउन सकिने, आक्रमणकारी एलियन प्रजातिहरूको प्रवेश परिमाणलाई आधा पारिने र अत्यधिक खतरनाक रसायनहरूको प्रयोगलाई आधासम्म कम गर्ने भन्ने विषयहरू समेटिएको छ। यी लक्ष्यहरू धेरै विस्तृत छन् र प्रत्यक्ष रूपमा वर्तमान जैविक विविधता संरक्षण क्षेत्रमा देखा परेका पीडादायी बिन्दुहरू र कठिनाइहरूको समाधान गरिने छ।

यो एउटा ऐतिहासिक सम्झौता हो, जुन अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले ४ वर्षसम्मको कठिन वार्ता गरेपछि प्राप्त गरिएको हो। परिणामहरू उत्साहजनक छन् तर प्रक्रियामा एकदम उतारचढाव देखिन्छ। यसै क्रममा महत्वपूर्ण घडीमा कोप १५ को अध्यक्षको रूपमा चीनले सबै पक्षहरूलाई समन्वय गर्दै बैठकको प्रक्रियालाई बढाउन अग्रणी भूमिका खेल्यो। चीनले गरेको प्रयासको प्रशंसा बैठकमा सहभागी सबै पक्षले गरेका छन्। यसबारे चर्चा गर्दै संयुक्त राष्ट्र संघ वातावरण विकास कार्यक्रमका (यूएनईपी) कार्यकारी निर्देशक इंगर एन्डरसनले यसरी भन्नुभयोः विश्वव्यापी जैविक विविधता संरक्षणलाई बढाउँदा चीनले गरेको प्रयास "असाधारण" रहेको छ।

"सन् २०५०सम्ममा प्रकृतिसँग मेलमिलापयुक्त रूपमा बाँच्ने" भन्ने परिकल्पनालाई साकार पार्नको लगि विभिन्न पक्षले बलियो राजनीतिक इच्छाशक्ति कायम गर्नु मात्र होइन, गतिशीलताको पनि प्रदर्शन गर्नु आवश्यक छ।