तनहुँ जलविद्युत् आयोजनाको मुख्य बाँध निर्माण अगाडि बढाइएको छ । १४० मेगावाट क्षमताको जलविद्युत् आयोजनाको मुख्य बाँध निर्माणका लागि नदी फर्काउने काम सकिएको छ । तीन प्याकेजमा विभाजन गरी आयोजना निर्माण तीव्र पारिएको कान्तिपुर अनलाइनले लेखेको छ।

तनहुँको ऋषिङ गाउँपालिका–१ र व्यास नगरपालिका–५ को सिमाना भएर बग्ने सेती नदीमा मुख्य बाँध निर्माणस्थलभन्दा माथिल्लो तटीय क्षेत्रबाट ६२६.९२ मिटर लामो सुरुङ निर्माण गरी नदीको पानी फर्काइएको छ । डाइभर्सन सुरुङमार्फत फर्काइएको पानीलाई मुख्य बाँध निर्माणस्थलबाट तल्लो तटीय क्षेत्रबाट पुनः सेती नदीमा खसालिएको छ । निर्माणाधीन १४० मेगावाट क्षमताको तनहुँ जलविद्युत् आयोजनाको बाँध आगामी मनसुनअगावै सक्ने गरी निर्माण सुरु गरिएको आयोजना प्रमुख राजभाइ शिल्पकारले बताउनुभयो ।

‘आगामी मनसुन सुरु हुनुअघि नै बाँध निर्माण सक्ने गरी काम अगाडि बढाइएको छ,’ शिल्पकारले भन्नुभयो, ‘नदी फर्काइएपछि बाँध निर्माणका लागि जग खन्ने काम सुरु हुन्छ । सन् २०२१ देखि निर्माण सुरु भएको डाइभर्सन टनेल हालै निर्माण सकिएपछि नदी फर्काउने काम गरिएको हो ।’ सेती नदी अब सोही डाइभर्सन टनेल भएर बग्नेछ । मुख्य बाँध निर्माण अवधिसम्मका लागि नदी फर्काउन करिब ४० मिटर अग्लो अस्थायी कंक्रिट बाँध (कफर ड्याम) निर्माण गरिने आयोजना प्रमुख शिल्पकारले बताउनुभयो।

प्याकेज–१ अन्तर्गत १४० मिटर अग्लो बाँध निर्माणका लागि सोङ्दा कर्पोरेसन, भियतनाम–कालिका कन्स्ट्रक्सन (प्रालि) नेपाल जेभीसँग २०७८ भदौ १४ मा ठेक्का सम्झौता गरी कार्यान्वयनमा आएको थियो । निर्माण व्यवसायीले अहिले अर्को डाइसर्भन सुरुङ र मुख्य बाँध निर्माणका लागि सेती नदीको दायाँ तथा बायाँतर्फबाट पहाड (स्लोप) काट्ने कार्य गरिरहेका छन् । उक्त कार्यको प्रगति करिब ५४ प्रतिशत छ ।

प्याकेज–२ अन्तर्गत आयोजनाको सुरुङ, विद्युत् गृह निर्माण र हाइड्रोमेकालिन तथा इलेक्ट्रोमेकानिकल उपकरण आपूर्ति, जडान तथा सञ्चालनलगायत निर्माणका लागि चीनको सिनो हाइड्रो कर्पोरेसनसँग २०७५ असोज १५ मा खरिद सम्झौता गरिएको थियो । निर्माण सुपरिवेक्षण परामर्शदाताले खरिद सम्झौताबमोजिम निर्माण सुरु गर्न कार्यादेश जारी गरेपछि सिनो हाइड्रोले २०७५ माघ ६ देखि आयोजनास्थलमा निर्माण कार्य गरिरहेको छ ।

भूमिगत विद्युत् गृह खनेर कंक्रिट राख्ने तथा टर्बाइनलगायत उपकरण जडान गर्ने काम भइरहेको छ । टेलरेस सुरुङ निर्माण सकिएको र मुख्य सुरुङ खन्ने काम पनि भइरहेको छ । यस प्याकेजको सिभिलतर्फको निर्माण प्रगति ७० प्रतिशत भएको छ । आयोजनाको समग्र प्रगति पनि करिब ४७ प्रतिशत रहेको तनहुँ हाइड्रोपावर कम्पनीका प्रबन्ध निर्देशक किरणकुमार श्रेष्ठले बताउनुभयो। कुलेखानीपछि बन्न लागेको जलाशययुक्त तनहुँ जलविद्युत् आयोजनालाई तोकिएकै समयमा सक्न सम्पूर्ण ध्यान केन्द्रित गरिएको उहाँले बताउनुभयो। आयोजना निर्माणमा स्थानीय तह, प्रशासन, स्थानीय बासिन्दालगायत सबैको साथ र सहयोग रहेको समेत उहाँले जनाउनुभयो।

प्याकेज–३ अन्तर्गत दमौलीबाट चितवनको भरतपुरसम्म २२० केभीको डबल सर्किट प्रसारण लाइन निर्माणका लागि भारतको केईसी इन्टरनेसनल लिमिटेडले काम गरिरहेको छ । ३४.७ किमि प्रसारण लाइनमा पर्ने ९४ टावरमध्ये ६९ वटा टावरको जग हालिएको छ भने ३३ वटा टावर खडा गरिएको छ । यस प्याकेजको समग्र निर्माण प्रगति ६९ प्रतिशत भएको आयोजनाले जनाएको छ ।

तनहुँ ग्रामीण विद्युतीकरण तथा वितरण प्रणाली सुदृढीकरण परियोजनाअन्तर्गत स्थानीय रूपमा विद्युत् आपूर्तिका लागि घिरिङ गाउँपालिका–४ र बन्दीपुर गाउँपालिका–६ मा ३३/११ केभीका दुई सबस्टेसन निर्माण गरी सञ्चालनमा ल्याइएको छ । उक्त सबस्टेसनसम्म विद्युत् पुर्‍याउन ३३ केभी लाइन निर्माण गरिएको छ । तनहुँको विद्युत् आपूर्तिलाई पर्याप्त, भरपर्दो र गुणस्तरीय बनाउन विभिन्न ठाउँमा विभिन्न क्षमताका वितरण ट्रान्सफर्मर जडान र ११ केभी लाइन निर्माण गरिएको छ ।

कम्पनीको पुँजी संरचना तथा वित्तीय व्यवस्थापन आयोजनाको कुल लागत (प्रसारण लाइन, ग्रामीण विद्युतीकरण तथा निर्माण अवधिको ब्याजसमेत) ५० करोड ५० लाख अमेरिकी डलर लाग्ने भएकामा एसियाली विकास बैंकले १५ करोड, जापान अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग नियोग (जाइका) ले १८ करोड ४० लाख, युरोपियन लगानी बैंकले आठ करोड ५० लाख र नेपाल सरकार तथा नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले ८ करोड ६० लाख डलर बेहोर्ने गरी वित्तीय व्यवस्थापन गरिएको छ ।