-------लक्ष्मी लम्साल, बेइजिङ

धेरै समय अगाडिको कुरा हो, कुलीन वर्गका चिनियाँले वसन्त ऋतुको आगमनसँगै निजी बगैंचाका ढोका सर्वसाधारणका लागि खुल्ला गरिदिन्थे। इतिहासमा थाङ राजवंशकालदेखि नै पुष्पअवलोकन प्रथा विकसित भएको देखिन्छ। त्यतिखेर निजी बगैंचाहरू दृष्यावलोनका लागि खोलिदिने चलन थियो। यसबाट वसन्तऋतुको मनोहर वातावरणमा जनताहरू आफ्ना बागबगैँचामा धुइरिएको देखेर सामन्तीहरू प्रसन्न हुन्थे। यो सिलसिला प्रत्येक ऋतुमा दोहोरिँदै जाँदा एउटा प्रचलनको रुपमा स्थापित भयो जुन आज उप्रान्त कायम छ।

 चीनमा हरेक वर्ष वसन्त ऋतुको आगमन हुने बित्तिकै फूलहरू फुलिरहेका किस्साहरू सुनिन्छन्, मीठो सुगन्ध फैलिरहेको हुन्छ अनि मानवसागर बगैंचा, नदी किनार र पहाडी क्षेत्रतिर उर्लिरहेको देखिन्छ। 

 फूल अवलोकन मानव सभ्यताको विकाससँगै चलेको एउटा सामान्य घटना भएपनि चीनले प्राचीनकालदेखि नै चलाउँदै आएको एउटा प्रथा भनेर बुझ्न सकिन्छ। यसैको जगमा टेकेर अहिले वसन्त पर्यटन भन्ने मान्यता स्थापित भएको छ। पार्क बगैँचामा टिकट काटेर भएपनि मानिसहरू फूलको रसास्वादन गर्दै सौन्दर्य, साहित्य र दार्शनिक अर्थ खोजी गर्छन्।

 एक संस्कृतिको रूपमा फूल प्रदर्शनी वा अवलोकन बिस्तारै वर्षौंदेखि विकसित हुँदै आएको हो। यो स्थिर छैन तर चिनियाँ सभ्यताको समग्र प्रगतिको साथ समृद्ध र परिवर्तन हुँदै आएको चिनियाँ विज्ञहरू भन्छन्। चीनका अधिकांश क्षेत्रमा चार ऋतुहरू छन्, शरद ऋतुका पातहरू झर्ने र हिउँदमा हिउँ झर्ने गर्छ। वसन्त ऋतुको पुनरागमन तीन वा चार महिनाको सुस्ततापछि हुन्छ र निकै सुन्दर सुगन्ध बोकेर आउँछ।

 चीनको प्राकृतिक अवस्था अनुसार हिमाल, पहाड र नदीहरू स्वयंमा सुन्दर छन्, वनस्पति प्रचुर मात्रामा छन्। फूलहरू क्रमशः पालैपालो फुल्छन्। जताततै सुन्दर दृश्यहरू छन्। तसर्थ, पछिल्लो समय वसन्त ऋतुमा फूलको आनन्द लिन मानिसहरू स्वतःस्फूर्त रूपमा हिमाल र पानीको किनारमा जाने चलन बढेको छ।

 चिनियाँहरू किन फूलहरूको यति धेरै आनन्द लिन मन पराउँछन्?

चीन एउटा कृषिप्रधान मुलुक भएकाले कृषिका लागि फलफूल र वनस्पति अभिन्न अंग हुने नै भए। कृषि संस्कृतिले चिनियाँलाई जलवायु र जीवनशैलीप्रति चनाखो हुने वातावरण बनायो। फूलहरू फुल्ने र झर्ने एक सुन्दर दृश्यले समय परिवर्तनलाई प्रतिबिम्बित गर्दछ। वसन्त ऋतुमा फूलहरूको आनन्द मात्र लिने मात्रै होइन, क्रमशः कृत्रिम रूपमा खेती गरिएका फूलहरू र रूखहरूको पनि उच्च विकास गरियो।

 मानिसहरू प्राकृतिक रूपमा उम्रेर फुलेका फूलहरू सामूहिक रूपमा हेर्दै आनन्द लिन ग्रामीण क्षेत्रमा जाने गरेका छन्। अचेल सहरी क्षेत्रमा बगैँचाको अवधारणा विकसित भएको छ। यसैकारण बगैंचामा पनि फूलका बोटविरुवा रोप्ने भावना विकसित भएको छ। चीनमा बालबच्चादेखि वृद्धवृद्धासम्म बगैंचा, पहाड, नदी किनारामा पुग्ने गर्दछन्।

 सार्वजनिक स्थानमा विभिन्न सरकारी संस्थाहरू वा गैर-सरकारी समूहहरूले शहर भित्र र बाहिर ‘थिम्ड’ फूल र रूखहरू रोप्ने, सम्पूर्ण मानिसहरूलाई वसन्तऋतुमा फूलहरूको आनन्द लिनको लागि मनोरम स्थानहरू बनाउन मण्डपहरू निर्माण गर्ने प्रवृत्ति देखिएको छ। चीनको इतिहासमा हाङचौको वेस्ट लेक, याङचौको ताल लगायत विभिन्न प्रसिद्ध तालहरू यस्तै अवधारणाका उपज हुन्।

 प्राचीनकालदेखि नै चीनमा अद्वितीय सार्वजनिक स्थानहरू बनाइए। हरेक वर्ष जब फूलहरूको आनन्द लिने समय हुन्छ, त्यहाँ आधिकारिक वा सामाजिक शक्तिहरूले ती सुन्दर स्थानहरूको जीर्णोद्धार र व्यवस्थापन गर्छन्। उदाहरणका लागि बगैंचामा लालटिन झुण्ड्याउने, फूलका स्वरुप सिर्जना लगायतका सजावट गर्ने। फूल अवलोकन चिनियाँहरूको लागि एक अद्वितीय कार्निभल हो। मानिसहरू फूलको सान्निध्यमा पिकनिक गर्ने, गीत, संगीत बजाउने, घोडा दौड तथा चङ्गा उडाउने जस्ता विभिन्न खेलहरू विगतदेखि अहिलेसम्म गर्दै आएका छन्।

 यी फूलहरू युवाकालमा आफ्नो प्रेमीलाई समर्पण गर्नका लागि मात्रै होइन, तर जीवनको आदिदेखि अन्त्यसम्म आँखा र आत्मालाई शीतलता दिनका लागि बनिएका छन्। चीनमा फूल अवलोकन गर्न सपरिवार निस्किने प्रचलनले प्रकृतिको सम्मान, वृक्षारोपण र संरक्षणको भावना विकसित गरेको छ भने फूलबगैँचा विचरणले मानसिक तथा शारीरिक स्फूर्तिको एउटा लहड सिर्जना गरेको देख्न सकिन्छ।