वसन्त (चैत, वैशाख, जेठ) ऋतु सकिएसँगै मुलुकमा विदेशी पर्यटकको चहलपहल सुस्ताएको छ। मार्च, अप्रिल र मेमा विदेशी पर्यटकले खचाखच भरिने ठमेल क्षेत्रका पसल तथा रेष्टुरेन्ट गृष्म ऋतु सुरु भएलगत्तै घटेको हो। पर्यटकको चहलपहल घटेसँगै मुख्य पर्यटकीय बजारमा हुने कारोबारमा पनि कमी आएको व्यवसायीहरूले बताउन थालेका छन्।
ठमेलमा भेडाको उनबाट तयार गरिएका सामग्रीहरू बेच्ने व्यापारी शम्भु अधिकारीले पसलमा अबको दुई, अढाई महिनाजति खासै व्यापार नहुने बताउनुभयो। ‘अब सिजन सकियो, खासै व्यापार हुँदैन्’, अधिकारीले भन्नुभयो, ‘हामी व्यापारीका लागि गृष्म ऋतु राम्रो होइन, पर्यटक नै हुँदैनन्, पर्यटक नभएपछि सामान बिक्दैन।’ विशेषगरी चीन, अष्ट्रेलिया, जर्मनी, अमेरिका लगायत मुलुकका पर्यटकले उनको पसलबाट सामान किन्ने गरेका छन्।
पर्यटन क्षेत्रमा वसन्त र शरद ऋतु पर्यटकीय सिजन मान्छन्। यी दुई सिजनमा विदेशी पर्यटकको आगमन उच्च हुन्छ। विदेशी पर्यटक धेरै आउने भएकाले यी सिजनमा पर्यटन क्षेत्रका व्यवसायीले उच्चतम लाभ लिन्छन् तर वसन्तपछिको गृष्म ऋतुमा पर्यटक नहुँदा ठमेलका व्यवसायीहरूले फुर्सद पाएका छन्।
ठमेलकै अर्का ‘ट्रेकिङ गियर’ बेच्ने व्यवसायी सविता बिडारीका अनुसार अहिले ट्रेकिङका सामान बेच्ने व्यवसायीले आउने ऋतुको लागि तयारी गरिरहेको बताइन्। उनले पर्यटक आउने आगामी ऋतुको लागि पसलमा के सामान राख्ने, कस्तो समान कताबाट ल्याउने भन्ने काममा लागेको बताउनुभयो। ‘यो पर्यटकीय सिजन नै होइन, पसल कसरी चल्छ हौ ?’ उहाँले भन्नुभयो, ‘गत वर्ष यो ऋतुमा भारतीय पर्यटकको अलि चहलपहल थियो, त्यो पनि यसपालि चीनले भारतीयलाई कैलाश जाने भिसा दिएन। अलिअलि हुने व्यापार पनि ठप्प भयो।’ यस पटक चीनले भारतीय पर्यटकलाई कैलाश पर्वत जाने भिसा नदिँदा पनि नेपालका पर्यटन व्यवसायीहरू थप मर्कामा परेको उनले बताइन्।
ठमेल र दरबारमार्ग क्षेत्र गत वैशाख १ गतेबाट २४ सै घण्टा खुला गरेको छ। डिस्को, क्लब, डान्सबार जस्ता मनोरञ्जनात्मक रात्रीकालीन व्यवसायहरू राती अबेरसम्म चलिरहेको छ। ठमेल क्षेत्रमा सुरक्षाको पूर्ण प्रत्याभूति गरी घरधनी, व्यवसायी, ठमेल पर्यटन विकास परिषद् सबैको सहमतिमा कानुनले निर्दिष्ट गरेको नीति तथा व्यवस्था अनुरूप व्यवस्थित र मर्यादित रूपले ठमेल कहिल्यै बन्द नहुने प्रबन्ध गरिएको छ। बजार २४ सै घण्टा खुल्ने भएपछि ठमेलका पर्यटन व्यवसायीहरूले व्यापारमा गत वर्षभन्दा केही राहत पाउने अपेक्षा गरेको भए पनि त्यसो नभएको बताउँछन्।
नागरिकन्यूज डटकमका अनुसार ठमेलमा १० हजारको संख्यामा पर्यटन व्यवसायीहरू रहेका छन्। ठमेल पर्यटन विकास परिषद्का अध्यक्ष भविश्वर शर्माले भन्नुभयो, ‘परिषद्को तथ्यांक अनुसार आठ हजारको हाराहरीमा व्यवसायीहरू भए पनि पूरा ठमेल क्षेत्रमा करिब १० हजार जति पर्यटन व्यवासायी छन्। विदेशी पर्यटक नभए पनि आन्तरिक पर्यटकको चहलपहल छ।’
पर्यटकीय सिजनमा ठमेल क्षेत्रका व्यवसायीले दैनिक ४० करोड रूपैयाँ हाराहारीमा आर्थिक कारोबार गर्ने भए पनि अहिले २२ करोड रूपैयाँ हाराहरीको आर्थिक कारोबार मात्र गरिरहेको अध्यक्ष शर्माको दाबी छ। ‘ठमेलको व्यापार पूरै शून्य छैन तर ‘अफ सिजन’ भएकाले व्यापारमा गिरावट भने छ’, उहाँले भन्नुभयो, ‘केही समय लाग्ला तर ठमेलमा चहलपहल बढाएर पूरै सिजन चल्ने वातावरण विस्तारै निर्माण गर्दैछौं। त्यसपछि ठमेलको आर्थिक कारोबारमा स्थिरता कायम हुन्छ।’
पर्यटकीय सिजनमा दैनिक एकदेखि दुई लाख रूपैयाँसम्म कारोबार हुने गरेकोमा अहिले दैनिक २०/३० हजार रूपैयाँको मात्र कारोबार भइरहेको सैयद अजुले बताउनुभयो। ठमेलमा पश्मिनाको व्यवसाय गर्ने अजुले विदेशी पर्यटक नभएसँगै व्यापार सुस्ताएको बताउनुभयो। ‘ठमेलमा अहिले पर्यटक छैनन्, सबैतिर सुनसान छ।’ अजुले भन्नुभयो, अहिले काम छैन्, खाली जस्तै हो ।’
