सन् १९५४ को डिसेम्बर २५ तारिख सछ्वान-तिब्बत राजमार्ग र छिङहाइ-तिब्बत राजमार्ग सञ्चालनमा आएको थियो। यी दुईटा राजमार्गले मातृभूमिका दुईटा हातजस्तै तिब्बतलाई अङ्कमाल गरेका छन्।यी दुईटा राजमार्गले तिब्बती बसोबास क्षेत्रका सर्वसाधारणका लागि सुखमय जीवनतिरको ढोका खुलेका छन्। प्रत्येक वर्ष भित्री भूमिले ठूलो मात्राका अन्न, बीउ, रासायनिक मल, कृषि उपकरण, औद्योगिक उपकरण, दैनिक आवश्यकता, चिकित्सा उपकरण, पुस्तक, कागज, सांस्कृतिक सामग्रीहरू तिब्बतमा ओसारपसार गर्दैआएको छ। हालसम्म यी दुईटा राजमार्गले तिब्बतमा प्रवेश गर्ने वा बाहिर लाने मालवाहक कार्यको ९० प्रतिशतभन्दा बढी भाग ओगटेको छ।
सछ्वान-तिब्बत राजमार्ग र छिङहाइ-तिब्बत राजमार्गको निर्माण क्रममा धेरै मर्मस्पर्शी कथाहरू पनि छन्।
छिङहाइ-तिब्बत राजमार्गको निर्माणमा निर्देशक मु शङ चुङले आफ्नै बेल्चाको ह्यान्डलमा “मु शङ चुङको चिहान” कुँद्नुभयो। उहाँले भन्नुभयो, यदि मेरो यस राजमार्गको निर्माण क्रममा मृत्यु भएमा यो नै मेरो चिहान हो। राजमार्गको लम्बाइ कहाँसम्म पुगिन्छ त्यो अन्त भागमा नै मेरो चिहान बनाउनु तर मेरो टाउँको ल्हासातिर सोझिएको हुनुपर्छ।
“हिमाली पर्वतमा फलामको मान्छे” मानिएको सडक मर्मत कामदार छन द ह्वाले सछ्वान- तिब्बत राजमार्गमा लगभग जीवनभरि काम गर्नुभएको छ। उहाँले यस्तो बचनबद्धता गर्नुभएको छ कि उहाँको मृत्यु भएपछि पनि उहाँ सोही राजमार्गमा साइनपोस्ट बनेर उभिइने छ।
मिनलाशान्भिखाङ चट्टान तिब्बती सर्वसाधारणले भनेको “चौरी समेत आरोहण गर्न नसक्ने ठाउँ” हो। तर यो चट्टान सछ्वान- तिब्बत राजमार्गको निर्माणको आवश्यक भाग हो। “हामी सैनिक देवता होइनौँ। हामी पहिले दुःख र मेहनतदेखि डराउँदैनौँ तथा हिम्मत हार्दैनौँ, दोस्रो मृत्युदेखि पनि डराउँदैनौँ।” १८औँ सेनाका सैनिकहरूले यसरी भने। उनीहरूले २ महिनाको कडा प्रयास गरी उक्त चट्टानमा राजमार्गको निर्माण गरेका थिए। “पहिलो दुःख र कठिनाइदेखि नभाग्ने, दोस्रो मृत्युदेखि नडराउने” भन्ने नारा फौजमा फैलिएको थियो। साथै अरलाङशान नामक पहाडको भीरमा “स्वर्ग मार्ग” को निर्माणमा प्रतिकिलोमिटर ७ जना कामदारको मृत्यु भएको थियो र यसरी ठूलो मूल्यमार्फत यस मार्गको निर्माण भएको हो।
यस्तै अर्को कथा छ, सन् १९८२ मा सैनिक वाङ लिपो आफ्नो जन्मथलो पल्लो शानसी प्रान्तबाट तिब्बती पठारभूमि पुग्नुभएको थियो। उहाँले छिङहाइ-तिब्बत राजमार्ग, नाछाङ राजमार्ग र सछ्वान-तिब्बत राजमार्गमा काम गर्नुभएको थियो। सन् १९९० अक्टोबरमा उहाँले चलाएको गाडी चट्टानबाट खसेको थियो र गाडीमा सवार ९ जना सैनिकहरूमध्ये ४ जनाको मृत्यु भएको थियो। तर वाङ लीपोलाई नदीले बगाएको थियो। लगभग एक सातापछि सहकर्मी तथा स्थानीयहरूले मिलेर गरेको खोजमा नदीमा एउटा लाश फेला पारेको थियो। त्यो लाश वाङ लीपो हो भन्ने आशयमा गाडिएको थियो। अर्को वर्षको वसन्तमा दशौँ किलोमिटर टाढा नदीको किनारमा उहाँको टुक्रा-टुक्री लुगासहितको लाश भेट्टाइएको थियो। यसरी सछ्वान-तिब्बत राजमार्गमा शहीद हुनुभएका वाङ लीपोको दुईवटा चिहान छ।
