नेपाली लेखक तथा पत्रकारहरुको एउटा टोली दश दिनदेखि चीनको छिङहाई प्रान्तको भ्रमणमा छ। ह्वाङ ह नदी अर्थात पहेँलो रंगको देखिने एल्लो रिभरको मुहान पुगेको टोलीलाई पछ्याउँदै बेइजिङबाट चिनियाँ समाचार समिति सिएनएसका पत्रकारहरुले प्रकाशित एउटा स्टोरीलाई जन आस्थाले पनि अनुवाद गर्दै प्रकाशित गरेको छ।

चाइना न्युज डट कमका पान युचे र मा मिङयानद्वारा लिखित उक्त समाचारमा भनिएको छ।

पहेँलो नदीको नीलो छाल,कञ्चन आकाशमा देखिएका छिटपुट बादलसँगै नेपाली टोलीले छिङहाइको देजी गाउँका वासिन्दासँग स्थानीय उत्पादनबारे छलफल गरेका छन्। स्थानीय किसानको उठेको जीवनस्तर, रहनसहनले पनि नेपाली पत्रकारहरुको हातमा रहेको कापी र कलमलाई लेख्न घच्घचाइरहेको थियो भने क्यामरालाई दृश्य खिच्न बाध्य बनायो। भ्रमणमा पत्रकारहरुलाई स्थानीय गुम्बा,मन्दिर,संग्रहालय, गाउँलेको सुविधा सम्पन्न वासस्थान र नजिकै एल्लो रिभरको दृश्यावलोकनले मोहित पारेको सहजै अनुमान गर्न सकिन्थ्यो।

उनीहरुले पठार क्षेत्रको छिङन्यानस्थित सुन्ह्वा काउण्टीको आधुनिक कृषि औद्योगिक पार्क अभिरुचीपूर्वक अवलोकन गरेका थिए। यसअघि हाइतोङ नगरको सुन्ह्वा सालार स्वायत्त काउण्टी र ह्वाङनान तिब्बती स्वायत्त प्रिफेक्चरको चियान्चिया काउण्टी भ्रमण गरिसकेका छन्। एल्लो रिभरको माथिल्लो भेगमा पुगेर नेपाली टोलीले ग्रामीण उद्योग,परम्परागत आर्किटेक्चर,संस्कृतिको प्रत्यक्ष अनुभव गरेको छ।

भ्रमणपछि टोली सदस्य तथा राजनीतिक विश्लेषक झलकप्रसाद सुवेदीले भने, ‘विगतमा माओलगायतका कृति,चिनियाँ फिल्मबाट देखेको र सुनेको यो क्षेत्रको प्राकृतिक र ऐतिहासिक वैभवताको आज प्रत्यक्ष अनुभव गर्न पाइयो। पठार क्षेत्रको उपत्यकामा देखिएको विकसित आधुनिक कृषि र स्थानीयको उन्नतस्तरको जीवनयापनले मनै लोभ्याएको छ।’

‘सानो छँदा पुस्तकमा पढिएको एल्लो रिभरको हजारौं वर्षको चिनियाँ इतिहास, कैयौँ सभ्यताको प्रत्यक्ष अनुभवले नदीलाई मानव जीवनमा सँधै आशाको दियोको रुपमा लिनुपर्ने शिक्षा मिलेको छ।’

अर्का टोली सदस्य कान्तिपुर दैनिकका दीपक सापकोटाले चीनको सो क्षेत्रलाई सच्चा पृथ्वीको उपमा दिएका छन्। उनले अमेरिकी लेखक पर्ल एस. बकको पुस्तक ‘द गुड अर्थ’ सँग दाँज्दै स्थानीयको लगनशीलता, परिश्रम र सरकारको योगदानको उच्च प्रशंसा गरेका छन्। भन्छन्, ‘चीनको ग्रामीण भेगका स्थानीयको मुहारमा पूर्ण परिवर्तन आइसकेको छ। उनीहरुले विगतको मेहनतलाई बिर्सेका छैनन्,साथसाथै आफ्ना पुर्खा र थातथलोको मुक्तकण्ठले प्रशंसा गरेको पाइयो।’ उनले अन्तमा भौगोलिक हिसाबले समान रहेको नेपालले पनि छिङहाइको तेची गाउँको विकास मोडललाई अपनाउँदा उपयुक्त हुने धारणा व्यक्त गरे।

उकालो न्युजकै देवेन्द्रराज भट्टराईले एसिया महाद्विपको अधिकांश भागमा जल,जीवन र मानव सभ्यताबीच अनोन्याश्रित सम्बन्ध रहेको चर्चा गरे। ह्वाङ ह नदीको मुहान क्षेत्रको मानव सभ्यता र बस्ती पनि त्यसैको एक भाग रहेको भट्टराईको भनाइ छ। टोली प्रमुख तथा नेपाल–चाइना मिडिया फोरमका अध्यक्ष एवं जनआस्था सम्पादक किशोर श्रेष्ठले पनि चीन र नेपालबीच रहेको नदी सभ्यता र यसको विकासबारे चर्चा गरेका छन्। एल्लो रिभरको झण्डै पाँच हजार किलोमिटर लामो क्षेत्रमा निर्मित कैयौं जलविद्युत परियोजना, पर्यटन र कृषिको समन्वयकारी विकासलाई नमूनाको रुपमा लिन सकिने श्रेष्ठको भनाई छ।

उन भने, ‘सानो छँदा पुस्तकमा पढिएको एल्लो रिभरको हजारौं वर्षको चिनियाँ इतिहास, कैयौँ सभ्यताको प्रत्यक्ष अनुभवले नदीलाई मानव जीवनमा सँधै आशाको दियोको रुपमा लिनुपर्ने शिक्षा मिलेको छ।’

यसैबीच नेपाली प्रतिनिधिमण्डलले हाइनान तिब्बती स्वायत्त प्रिफेक्चरको कोङह काउण्टीमा रहेको विशाल छिङहाइ तालको पनि अवलोकन गरेको चाइना न्युज नेटवर्कले जनाएको छ। तालको दक्षिण किनारबाट ताल र राष्ट्रिय प्राकृतिक संरक्षण क्षेत्रको अवलोकन गर्ने क्रममा चीनमा मात्रै पाइने मृग वर्गको पर्जवाल्सकी गजेलाको बथानसमेत देखिएको थियो।