स्थानीय समय अनुसार नोभेम्बर १६ तारिख दिउँसो चिनियाँ राष्ट्राध्यक्ष सी चिनफिङ र अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनबीच पेरुको लिमामा भेटवार्ता भएको छ।

सो भेटवार्तामा चिनियाँ राष्ट्राध्यक्ष सी चिनफिङले आपसी सम्बन्धबारे चर्चा गर्दै भन्नुभएको छः बितेका चार वर्षमा चीन – अमेरिका सम्बन्धमा उतार चढाव आए पनि संवाद र सहकार्य पनि भइरहेका छन्। सामान्यतया स्थिरता भइरहेको छ। हामीले दुवै पक्षको टोलीलाई परामर्शका माध्यमबाट चीन – अमेरिका सम्बन्धका लागि केही मार्गदर्शक सिद्धान्तहरू परिभाषित गरेका छौँ र दुई देशबीचको संवाद र सहयोगलाई संयुक्त रूपमा ट्र्याकमा ल्याएर २० भन्दा बढी सम्पर्क संयन्त्रहरू पुनर्स्थापित र स्थापित गरेका छौँ। कूटनीति, सुरक्षा, अर्थ व्यवस्था र व्यापार, वित्त, सैन्य, लागु पदार्थ विरोधी, कानुन प्रवर्तन, कृषि, जलवायु परिवर्तन र जनता - जनताबीचको सम्बन्धका क्षेत्रमा सकारात्मक परिणामहरू पनि हासिल गरेका छौँ।

मलाई लाग्छ कि बितेका चारवर्षको अनुभव संक्षेपमा प्रस्तुत गर्न लायक छ, र पाठहरू सम्झनु आवश्यक छ।

पहिलो, सही रणनीतिक समझदारी हुन आवश्यक छ। 'नयाँ शीतयुद्ध' लड्न सकिँदैन र जित्न सकिँदैन। चीनलाई नियन्त्रण गर्नु मूर्खतापूर्ण र अवाञ्छित छ।

दोस्रो, आफूले भनेको कुरा पालन गर्नु र आफ्नो कर्ममा फलदायी हुनुपर्छ। मानिस विश्वास बिना उभिन सक्दैन। चीनले जे भन्छ त्यही गर्छ, तर यदि अमेरिकाले जहिले पनि एउटा कुरा भन्छ र अर्कै गर्छ भने त्यो अमेरिकाको छविका लागि निकै खराब हुनेछ साथै दुई पक्ष बीचको पारस्परिक विश्वासमा क्षति पुग्नेछ।

तेस्रो, एक अर्कालाई समान व्यवहार गर्न आवश्यक छ। चीन र अमेरिका बीचको आदान प्रदानमा न त कुनै पक्षले आफ्नो इच्छा अनुसार अर्को पक्षलाई रूपान्तरण गर्न सक्छ, न त उसले अर्को पक्षलाई तथाकथित "शक्तिको स्थिति" बाट दबाउन सक्छ, अझै पनि अर्को पक्षलाई आफ्नो अग्रणी स्थिति कायम राख्नका लागि यसको वैध विकास अधिकारबाट बञ्चित गर्न सक्दैन।

चौथो, हामीले रातो रेखा र सबभन्दा तलको रेखालाई चुनौती दिनु हुँदैन। थाइवान मुद्दा, लोकतन्त्र र मानवअधिकार, बाटो प्रणाली र विकासको अधिकार भन्ने चीनका चारवटा रातो रेखा हुन्, जसले कुनै चुनौती दिँदैन। यी अमेरिका - चीन सम्बन्धमा सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण सुरक्षात्मक घेरा र सुरक्षा जालहरू हुन्।

पाँचौं, थप संवाद र सहकार्यमा संलग्न हुन आवश्यक छ। चीन र अमेरिकाले सहयोगको सूचीलाई लम्ब्याउनु पर्छ, सबैलाई सफल बनाउनु पर्छ, र साझा सहयोग प्राप्त गर्नु पर्दछ।

छैटौँ, जनताका अपेक्षालाई प्रतिक्रिया दिन जरुरी छ। चीन र अमेरिकाले दुई देशबीच जनस्तरको आदान प्रदान र जनस्तरको आदान प्रदानका लागि मार्ग प्रशस्त गर्नुपर्छ, हस्तक्षेप र अवरोधहरू हटाउनु पर्छ।

सातौँ, ठूला देशको जिम्मेवारी देखाउन जरुरी छ। चीन र अमेरिकाले सधैँ मानवजातिको भविष्य र नियतिलाई विचार गर्नु पर्छ, विश्व शान्तिमा भूमिका खेल्नुपर्छ, विश्वलाई सार्वजनिक वस्तुहरू प्रदान गर्नु पर्दछ र विश्व एकतामा सक्रिय भूमिका खेल्नुपर्छ।

सीले अगाडि जोड दिँदै भन्नुभयोः चीन – अमेरिका सम्बन्धको स्थिर विकास दुई देशका जनतासँग मात्र नभई मानव जातिको भविष्य र भाग्यसँग पनि सम्बन्धित छ। चीन वार्ता जारी राख्न, सहयोग विस्तार गर्न, मतभेदहरू व्यवस्थापन गर्न र चीन - अमेरिका सम्बन्धमा स्थिरीकरणको कडा गतिलाई निरन्तरता दिन तयार छ।

साथै सीले थाइवान, अर्थतन्त्र, व्यापार, विज्ञान तथा प्रविधि, साइबर सुरक्षा, दक्षिण चीन सागर, युक्रेन संकट र कोरियाली प्रायद्वीपमा चीनको धारणा स्पष्ट पार्नु भएको छ।

सो अवसरमा अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले द्विपक्षीय सम्बन्धबारे चर्चा गर्दै भन्नुभयोः अमेरिका – चीन सम्बन्ध विश्वकै सबैभन्दा महत्वपूर्ण द्विपक्षीय सम्बन्धका रुपमा रहेको छ र यो दुई देशका जनताका लागि मात्र नभई विश्वको भविष्यका लागि पनि हो। अमेरिकाले "नयाँ शीतयुद्ध" चाहँदैन, चीनको शासन अवस्था परिवर्तन गर्न चाहँदैन, गठबन्धनलाई बलियो बनाएर चीनको विरोध गर्न खोज्दैन, "थाइवान स्वतन्त्रता" को समर्थन गर्दैन, चीनसँग द्वन्द्व खोज्दैन, र थाइवान मुद्दालाई चीनसँग प्रतिस्पर्धा गर्न प्रयोग गर्दैन। अमेरिकाले एक चीन नीतिलाई निरन्तरता दिँदै जाने छ। संक्रमण कालको समयमा चीनसँग सम्पर्क र संवादलाई मजबुत बनाउन, आपसी समझदारी बढाउन र मतभेदलाई जिम्मेवारी पूर्वक व्यवस्थापन गर्न अमेरिका तयार छ।

दुवै देशका राष्ट्रप्रमुखले उक्त भेटवार्ता सदिच्छापूर्ण, गहन र रचनात्मक रहेको भन्दै पारस्परिक संवाद र सम्पर्क कायम राख्न आफूहरु इच्छुक रहेको पनि बताउनु भयो।