यो चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोको नेपाली सेवा हो। श्रोताहरु, "म र चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियो" शिर्षकको ज्ञान-विज्ञान प्रतियोगिता अन्तर्गत श्रृंखलाबद्ध कार्यक्रमहरु सुन्न हामी तपाईंहरुलाई स्वागत गर्दछौं। यस पटकको कार्यक्रममा हामी "विकसित अवस्थामा रहेको चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियो"शिर्षकमा जानकारी प्रस्तुत गर्दैछौं‍।

         यस कार्यक्रम शुरु हुनुअघि हामी तपाईंहरुका लागि यस पटकको ज्ञान-विज्ञान प्रतियोगिताका प्रश्न प्रस्तुत गर्छौं। तपाईंहरु ध्यानपूर्वक सुन्नुहोस है। पहिलो प्रश्न, हाल चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोका विश्वमा कतिवटा पत्रकार स्टेशन छन? र दोश्रो प्रश्न, चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोले हाल प्रतिदिन कतिवटा भाषामा प्रसारण गर्नेगरेको छ?

       गत शताव्दीको सत्तरीको दशकको अन्तदेखि चीनमा सुधार र खुलापनको नीति लागू भएको हो। त्यसपछि विदेशका लागि चिनियाँ रेडियोको प्रसारणले पनि विकासको खुला बाटोको अवलम्वन गरिरहेको छ जसको त्यसको असर दिनप्रति दिन व्यापक हुदैआएको छ। जर्मनीको "रेडियो-कुरिएर"पत्रिकाले चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोको जर्मन भाषाको कार्यक्रमलाई "टाढा चीनबाट आउने आनन्दमय हावा"को संज्ञा दिनुका साथै यसलाई "मानिसहरुले मन पराउने रेडियो स्टेशन"भनेको छ। त्यस बेला "उत्तर अमेरिका रेडियो क्लब"ले चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोलाई "विश्वको सबैभन्दा ठूलो रेडियो स्टेशन"को रुपमा छनौट गरेको थियो।

          विश्वका विभिन्न मुलुकहरुले चीनको विकासबारे अरु बढी जानकारी हासिल गर्ने इच्छा गरिरहेको परिप्रेक्षमा चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोको प्रसारणको विषय तथा कार्यक्रमको रुपमा पनि सुधार भएको छ। चीनको सर्वोच्च संपादक पुरस्कार प्राप्त गर्नुभएका चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोका मुख्य संपादक वांग चो चौका अनुसार, गत शताव्दीको सत्तरीको दशकको अन्तदेखि चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोका कार्यक्रमहरुको विषयमा विविधता देखापरेको छ। यस्ता विविध कार्यक्रमहरुले चीनको विकासका बारेमा विश्वलाई एउटा सत्य-तथ्य जानकारी प्रवाह गर्दैआएका छन।

         श्री वांग चो चौले गत शताव्दीको साठीको दशकको प्रारम्भमा चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोमा गर्नुभएको हो। यस वर्ष उहाँ सत्तरी वर्षको हुनुभएको छ। आफ्नो पेशामा कुशल अभिव्यक्तिका कारण उहाँ चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोले विदेशमा पठाएको पहिलो खेपका पत्रकारहरुमध्येका एक हुनुहुन्थ्यो। बीस वर्षअघिको आफ्नो अनुभवबारे चर्दा गर्दै उहाँले भन्नुभयो,

(आवाज)

         पत्रकार स्टेशनको स्थापनाको पहिलो दिनदेखि हामीले विभिन्न किसिमको कठिनाइको समाधान गर्दैआएका छौं‍। हाम्रा समाचारहरु समसामयिक थिए। प्रशस्त उदाहरणले यस कुरालाई प्रमाणित गरेका छन। जस्तो, जेनेभामा भएको अफगानिस्तान शान्ति सम्झौतामा सही गरिएको समाचार सही भएको बीस मिनेटमै प्रसारण गरिएको थियो।

         सन् 1980 देखि चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोले विश्वका विभिन्न देशमा पत्रकार स्टेशनको स्थापना गर्दैआएको छ। सबैभन्दा पहिलो पत्रकार स्टेशन जापानको टोकियो तथा युगोस्लाभियाको बेल्ग्रेडमा खोलिएको हो। विदेशमा पठाइएका पत्रकारहरुमध्ये जेरुसलममा गराइएका विस्फोटनका बारेमा ताजा विवरण दिनुहुने श्रीमति लिउ सु युन सबैभन्दा कुशल पत्रकारहरुमध्येका एक मानिनुहुन्छ। हाल स्वदेशमै रहनुभएका उहाँले त्यति बेलाको सम्झना गर्दै भन्नुभयो,

आवाज

        सन् 2000 को अक्टोबरदेखि प्यालेष्टाइन र इजरेल बीच भिडन्त शुरु भएको थियो। त्यो भिडन्त, खासगरी गाजा क्षेत्रमा केन्द्रित थियो। हामी हाम्रो राष्ट्रिय झण्डा बोकेर गाजा क्षेत्र गएका थियौं। त्यहाँ हामीले एकजना प्यालेष्टिनी गोला लागेर भुइँमा बसिरहेको देख्यौं। हामी र उस बीचको दूरी तीन चार मिटर मात्र थियो। त्यती बेलाको मेरो एउटा विशेष अनुभव भनेको आफ्नै सामू मानिसको मृत्यु हो। वास्तवमा, त्यसपछिको केही वर्षमा मैले धेरै पटक यसरी मानिसको मृत्यु भएको देखेकी छु।

आवाज

         हाल विश्वका विभिन्न क्षेत्रमा चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोका सत्ताइसवटा पत्रकार स्टेशन छन। विश्वमा भएका महत्वपूर्ण घटनाहरुबारे हाम्रा सम्वाददाताहरु समयमै समाचार प्रेशित गर्दछन। विदेशका लागि प्रसारण कार्यको निरन्तर विस्तार तथा विकास भैरहेको परिप्रेक्षमा चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोले हाल प्रतिदिन त्रिचालीसवटा भाषामार्फत विश्वसमक्ष सात सय असी घण्टासम्म प्रसारण गर्नेगरेको छ। भाषाको संख्या, प्रसारण गर्ने समय तथा श्रोताहरुद्वारा पठाइएका चिट्ठीहरुको संख्याका हिसाबले चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियो विश्वका सबैभन्दा ठूला तीनवटा अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोहरुमध्ये एक बनिसकेको छ।

आवाज

        सुधार र खुलापनपछि काम गर्न, पढ्न, भ्रमण गर्न तथा व्यापार गर्नका लागि चीन आउने विदेशीहरुको संख्या झन-झन बढ्दैगएको छ। उनीहरुलाई समयमै चीनका विविध नीतिबारे जानकारी दिन, चीनका बारेमा उनिहरुमा उचित ज्ञानको विकास गर्न र स्वदेशमा वैज्ञानिक, सांस्कृतिक तथा शैक्षिक र विदेशसँग सम्बन्धित आम कर्मचारी र विद्यार्थीहरुको काम तथा पढाइका लागि सुविधा पुर्‍याउनका लागि सन् 1984 मा चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोले सर्वप्रथम पैचिंगमा अंग्रेजी भाषामा प्रसारण शुरु गरेको थियो। त्यस फ्रिक्वेन्सीका वर्तमान उप-प्रमुख श्रीमती वांग लुले यस बारे चर्चा गर्दै गौरवका साथ भन्नुभयोः

आवाज

         चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोको इजी एफ.एम.फ्रिक्वेन्सी हालसम्मको स्वदेशको सबैभन्दा व्यावसायिक अंग्रेजी भाषाको फ्रिक्वेन्सी हो। हामी चीनको मुख्य भूमिमा अंग्रेजी भाषाबाट प्रसारण गर्ने पहिलो समूहका मान्छे हौं।

        विदेशका लागि चिनियाँ प्रसारणको प्रभाव दिनप्रति दिन बढ्दैगएको परिप्रेक्षमा रेडियो भन्ने एउटै तरिकाले परिस्थितिको विकासको आवश्यकता पूरा गर्न सकिंदैन।

आवाज

          सन् 1998 देखि चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोले सक्रियताका साथ रेडियो अन लाइनको विकास गरी बहुभाषाको वेभ-साइट-सि.आर.आइ अन लाइनको सिर्जना गरेको छ। हाल त्रिचालीसवटा भाषा भएको सि.आर.आइ अन लाइन चीनमा सबैभन्दा बढी भाषा समेटिएको वेभ-साइट हो। प्राप्त तथ्यांक अनुसार, विश्वका सम्पूर्ण अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोहरुद्वारा खोलिएका वेभ-साइटहरुमध्ये सि.आर.आइ अन लाइन सबैभन्दा लोकप्रिय छ।

          विश्वका विभिन्न मुलुकका संस्कृतिबारे चिनियाँहरुलाई अरु राम्रोसँग बुझाउनका लागि चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोका कर्मचारीहरुले पर्याप्त विदेशी सामग्रीको अनुवाद गरेका छन। तीमध्ये विदेशी भाषाका उपन्यास, चलचित्र, टेलिनाटक र केही साँस्कृतिक रचनालाई उल्लेख गर्न सकिन्छ। यसका साथै उनीहरुले चीनका केही साँस्कृतिक रचनाहरुको अनुवाद गरी विश्वका विभिन्न क्षेत्रमा चिनियाँ संस्कृतिको प्रचार-प्रसार गरिरहेका छन। हाम्रा केही कर्मचारीहरुले चीन र विदेश बीचको सांस्कृतिक आदान-प्रदानका क्षेत्रमा कुशल अभिव्यक्ति गरेका कारण उनीहरुलाई वैदेशिक संस्थाद्वारा विभिन्न किसिमका पुरस्कारहरु प्रदान गरिएको छ। सि.आर.आइ. उर्दू सेवाका सञ्चालक लु श्वै लिन तीमध्येका एक हुनुहुन्छ। सन् 1997 मा उहाँलाई पाकिस्तान सरकारद्वारा "श्रेष्ठ उपलव्धि सम्बन्धी पुरस्कार" प्रदान गरिएको थियो। यसबारे चर्चा गर्दै श्री लु श्वै लिनले निशंकोच भएर भन्नुभयो,

आवाज

        मैले आफ्नो फुर्सदको समयमा आफूलाई मन पर्ने केही कुरा मात्र गरिरहेको छु। त्यसले चीन र पाकिस्तान बीचको सांस्कृतिक आदान-प्रदानका क्षेत्रमा सकारात्मक योगदान गर्नसक्ने आशा मैले गरेको छु।

        त श्रोताहरु, अब हामी तपाईंहरुका लागि यस पटकको ज्ञान-विज्ञान प्रतियोगिताका दुइवटा प्रश्न दोहर्‍याउँछौं। पहिलो प्रश्न, हाल चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोका विश्वमा कतिवटा पत्रकार स्टेशन छन? र दोश्रो प्रश्न, चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोले हाल प्रतिदिन कतिवटा भाषामा प्रसारण गर्नेगरेको छ?

       यो चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियोको नेपाली सेवा हो। श्रोताहरु, आजको कार्यक्रम यहीं सकिन्छ। अर्को पटकको कार्यक्रममा "म र चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियो" ज्ञान-विज्ञान प्रतियोगिताको तेश्रो कार्यक्रम "नयाँ भविश्य" सुन्न नबिर्सनुहोला। आजलाई विदा, नमस्ते।