सिल्क रोड अर्थात रेशम मार्ग चीनको प्राचीन सभ्यतालाई पश्चिमी मुलुकमा फैलाउनका लागि एक महत्वपूर्ण बाटो हो भने चीन तथा पश्चिमी मुलुकहरु बीचको आर्थिक तथा साँस्कृतिक आदान-प्रदानका लागि एक प्रमुख पुल पनि हो।

            सामान्यतया मानिसहरुले भन्नेगरेको रेशम मार्ग पश्चिमी हान् राज्यकालताका चाङ छिआन् नामक एकजना व्यक्तिले पहिल्याएको पूर्वमा छाङ आन्देखि पश्चिममा रोमसम्म पुग्ने एक स्थल मार्ग हो। यस लामो बाटोमा दक्षिण र उत्तर गरी दुइवटा शाखा मार्ग थिए। दक्षिणतिरको बाटो तोन् व्हांग देखि यांग क्वांगको बाटो हुदै पश्चिमतीर गई खोन् लुन् पहाड र छुंग लिंग भन्ने पर्वतमाला पार गरेर पश्चीमतिरको ता यु श अर्थात अहिलेको चीनको सिन् च्यांग र अफगानिस्तानको उत्तर-पूर्व तथा आन् सि अर्थात अहिलेको इरान , थिआओ श अर्थात अहिलेको अरब प्रायद्बिपको बाटो हुदै अन्तमा रोम साम्राराज्यसम्म पुग्दथ्यो। उत्तरतिरको बाटो तोन् व्हांगदेखि यु मन् क्वान्को बाटो हुंदै पश्चिमतिर लागेर थिआन् शान् पहाडको दक्षिणतिरबाट छुंग लिन् पर्वतमाला पार गरेर ता वान् र ल्यान् च्यु अर्थात अहिलेको मध्य-एशियाको बाटो हुदै दक्षिण-पश्चिमतीर गै दक्षिणपट्टिको बाटोसित मिल्दथ्यो। ती दुइवटा बाटालाई स्थल रेशम मार्ग भनिन्छ।

            यसका अतिरिक्त, अरु दुइवटा रेशम मार्ग पनि थिए। एक हो, दक्षिण-पश्चिमी रेशम मार्ग । यो बाटो चीनको स छ्वान्देखि यु नान्को बाटो हुदै इलोवाती नदी तरेर म्यान्मारको उत्तरी भागको मंग कुंग पुगेर छिन् तोन् नदी तरेपछि भारतको उत्तर-पूर्व पुगी गंगा नदी क्षेत्रदेखि भारतको उत्तर-पश्चिम हुदै इरानको टारभूमि पुग्दथ्यो। यो रेशम मार्ग स्थल रेशम मार्गभन्दा अझ पूरानो भैसकेको थियो । सन् 1986ताका पूरातत्वविद्हरुले चीनको स छुआन् प्रान्तको क्वांग हान् नगरमा रहस्यपूर्ण तीन तारे थुम्कोको भग्नावशेष पत्ता लगाएका थिए। त्यो करिब तीन हजार वर्ष पूरानो भैसकेको छ। त्यस भग्नावशेषबाट पश्चिम एशिया र ग्रिसको संस्कृतिसित सम्बद्ध केही पूरातात्विक वस्तुहरु उत्खनन् गरिएका थिए। तीमध्ये 142 सेन्टीमिटर लामो सुनको डण्डी, 4 मिटर उचाइ भएको पवित्र रुखका साथै ठूला साना गरी विभिन्न आकारका काँसका मानव मूर्ति, मानिसका टाउको आकारका मूर्ति तथा कास्य मुकुण्डाहरु समावेश छन्। ती पूरातात्विक वस्तुहरु पूर्विया र पश्चिमी संस्कृतिको आदान-प्रदान हुदा चीनमा ल्याइएका हुन् भन्ने विद्वानहरुको धारणा रहेको छ। यो धारणा ठीक छ भने यो रेशम मार्ग तीन हजार वर्ष अघि नै बनिसकेको थियो।

            अर्को रेशम मार्ग क्यांग चौमा पानी जहाजद्बारा मान् छ च्या अर्थात अहिलेको मलाका जल-डमरुबाट पार भएर सि लोन् अर्थात श्रीलंका , भारत र पूर्वी अफ्रिकासम्म पुग्दथ्यो। त्यस बाटोलाई सामुद्रिक रेशम मार्ग भनिन्छ। पूर्वी अफ्रिकाको सोमाली आदि मुलुकमा उत्खनन्बाट पत्ता लागेका पूरातात्विक वस्तुहरुबाट प्रमाणित भएअनुसार यो सामुद्रिक रेशम मार्ग लगभग चीनको सुंग राज्यकालमा बनिसकेको थियो ।

              उक्त सामुद्रिक रेशम मार्गले चीन र विश्वका प्राचीनकालीन मुख्य सभ्यता भएका मुलुक र सांस्कृतिक उद्गमस्थललाई जोडेर ती क्षेत्रहरु बीचको आर्थिक तथा सांस्कृतिक आदान-प्रदानलाई बढाइदिएको थियो। यस बाटोलाई पूर्व र पश्चिम बीचको वार्ता मार्ग ठानिएको थियो। ऐतिहासिक सामग्री अनुसार उहिले मार्को पोलो यस सामुद्रिक रेशम मार्ग हुदै चीन आएका थिए। आफ्नो मुलुक फर्कंदा पनि मार्को पोलो यसै बाटो हुदै फु चिआन् प्रान्तको छ्युआन् चौदेखि पानी जहाजद्बारा आफ्नो थातथलो भिनिस फर्केका थिए।