छिङ्ग मिन चे चाड
          हरेक वर्षको वसन्त ऋतुमा न्यानो हुने भएकाले जताततै विभिन्न किसिमका फूलहरु फुलिरहेका हुन्छन र सबै प्रकारका वनस्पति र जनावरहरु निद्राबाट ब्यूँझेझैं सप्रँदै-बढ्दैआइरहेका देखिन्छन्। यस बेला चिनियाँहरु लोक परम्पराअनुसारको एउटा चाड— छिङ्ग मिन चेको स्वागत गर्दछन।

          चिनियाँ पात्रो अनुसार "छिङ्ग मिन चे"चाड मौसमको अवस्थाको व्याख्या सम्बन्धमा विद्यमान रहेको अनुमान गरिएका चौबीसवटा केन्द्र-विन्दुहरुमध्येको एक हो। सार्वजनिक पात्रो अनुसार, यो चाड धेरैजसो अप्रील महिनाको शुरुमा पर्दछ। यसै दिन नगरको कछाड क्षेत्रको यात्रा गर्ने वा आ-आफ्ना स्वर्गीय पूर्वजहरुको सम्मानमा तीनीहरुका समाधिहरुमा पूजा-आजा गर्ने चलन छ।

          यसो भएकाले कुनै-कुनै ठाउँमा छिङ्ग मिन चे चाडलाई "राक्षस चाड" भन्ने चलन पनि छ। यसै नामबाट स्वर्गीय पूर्वजहरुको सम्झनामा पूजा-आजा गर्ने चाड भन्ने अर्थ बुझिन्छ। यस चाड अघि वा पछि घर-घर र परीवा-परीवारका मानिसहरु आ-आफ्ना नातेदारहरुको चिहान वा समाधिमा पुगी त्यहाँ उम्रिएका घाँस-पात उखल्ने,नयाँ माटो थप्ने,धूप र नक्कली नोट बाल्ने,घुँटा टेकेर पूजा-आज गर्ने वा मौन धारणा गर्ने र अभिवादन गर्ने गर्दछन। चीनको सुङ्ग राज-वंशकालमा(सन् नौ सय साठीदेखि बाह्र सय उनासी वर्षसम्म)छिङ्ग मिन चे चाडमा स्वर्गीय आफन्तहरुको सम्झनामा पूजा-आजा गर्ने परम्पराको चित्रण गर्ने एउटा कविता थियो। त्यसमा उल्लेख गरिएको थियो: दक्षिणी र उत्तरी डाँडा-काँडामा धेरै चिहान र समाधि छन्। मानिसहरु एक-पछि अर्को गरी त्यहाँ पुगी पूजा-आजा गर्दछन्। त्यहाँ बालिएका कागजको खरानी सेता पुतलीका रुपमा उड्छ। आँसु र रगतबाट लाली गुराँस बनिसक्छ।

         किम्बदन्ती अनुसार, छिङ्ग मिन चे चाडको उत्पत्ति चीनको हान राज-वंशकालमा(इसा पूर्व दुइ सय छदेखि दुइ सय बीससम्म)भएको हो। मिन राज्य वंश र छिङ्ग राज-वंशकालमा(सन् तेह्र सय अठसट्ठीदेखि उन्नाइस सय एघारसम्म)चिहान-समाधिहरुमा आफ्ना पूर्वजहरुको सम्मानमा पूजा-आजा गर्ने चलन निकै व्यापक भएको पाइन्छ। त्यति बेला केही मानिसहरु नक्कली नोट बाल्नुका साथै दर्जनौं थरिका तरकारीहरु पकाएर चिहान-समाधिमा चढाउने गर्दथे।

         उक्त परम्पराले स्थानीय बासिन्दाहरुमा निकै गहिरो जरा गाडेको पाइन्छ। मानिसहरु अहिलेसम्म पनि यस परम्पराको अनुसरण गर्ने गर्दछन्। तथापि पहिलेको कडा नियममा हाल केही खुकुलोपना देखा पर्नथालेको छ। उदाहरणका रुपमा, पहिले घर-घरमा अनिवार्य रुपमा आ-आफ्ना पूर्वजहरुको पूजा-आजा गरिन्थ्यो। तर अहिले भने सामूहिक रुपमा शहीदहरुको सम्मानमा सलाम गर्ने चलन छ। हरेक वर्षको छिङ्ग मिन चे चाडका बेला मानिसहरु शहीद पार्कहरुमा गई ती शहीदहरुका चिहान अगाडि ताजा फूलको गुच्चा वा एउटा माला वा धूपीको एउटा हाँगा चढाई उनीहरुप्रति श्रद्धा भाव व्यक्त गर्ने गर्दछन्।

         छिङ्ग मिन चे चाड वसन्त ऋतुमा पर्दछ। प्राचीनकालमा यो चाड आफ्ना पूर्वजहरुको सम्झनामा पूजा-आजा गर्ने चाडका रुपमा उत्पन्न भए तापनि हाल आएर यसमा भ्रमण तथा मनोरञ्जन आदि कार्यक्रमहरु पनि समावेश भएको पाइन्छ। त्यसैकारण यसलाई "था छिङ्ग" अर्थात "कछाड क्षेत्रको यात्रा"नामक कार्यक्रम पनि भनिन्छ। कुरा कहाँसम्म भने कुनै-कुनै ठाउँमा त यसलाई"कछाड क्षेत्रको यात्रा"चाड पनि भनिन्छ।

         प्राचीनकालमा "ची छाइ"नामक एक किसिमको जंगली साग टिप्ने चलन थियो। यो चलन अहिलेसम्म पनि विद्यमान छ। छिङ्ग मिन चे चाड अघि र पछि केही कुमारी केटी र महिलाहरुले खेत-बारीमा गई ताजा र कलिला जंगली सागपातहरु टिप्ने गर्छन्। घर फर्केपछि उनीहरु ती सागपातहरुको प्रयोग गरी गहुँ वा मकैको पीठोको ममचा बनाउने गर्छन्। त्यस किसिमको खाद्य पर्दाथ आफ्नै शैलीको विशेषतायुक्त स्वादको हुन्छ। त्यस बेला केही कन्या र महिलाहरुले उक्त"ची छाइ"का सेता फूल कपालमा लगाएको दृष्य पनि देख्नपाइन्छ।

         छिङ्ग मिन चे चाडका अवसरमा मानिसहरु चंगा उडाउने, डोरी तान्ने र लठ्ठे वा रोटे पिङ्ग खेल्ने आदि कार्यक्रमहरु पनि सञ्चालन गर्दछन।

         यस चाडले "छिङ्ग मिन चे" नाम कसरी पायोहोला?यस चाडको आगमन प्रकृतिमा वसन्त ऋतुको पदार्पणका साथै हुनेगर्दछ। यस बेला न्यानो हावा चल्छ। कलिला घाँस-पात देखापर्दछन, सप्रन्छन। वसन्त ऋतुको वातावरण अति मनमोहक र रमाइलो देखिन्छ। छिङ्ग भनेको हरियो हो भने मिन भनेको उज्ज्यालो। छिङ्ग मिन चे चाडको बेला वसन्तकालीन खेती-पातीको सबैभन्दा उत्तम अवधि हो। कृषि सम्बन्धमा कलम चलाउने धेरै लेखहरुले छिङ्ग मिन चे चाड र कृषि कार्य बीचको सम्बन्धबारे उल्लेख गर्दैआएका छन्। जस्तै छिङ्ग मिन चे चाडको अघि र पछि खरबूजा-तरबूजा र दाल रोप्नु पर्दछ। वृक्षारोपण गर्ने हो भने अवश्य नै छिङ्ग मिन चे चाडअघि गर्नुपर्छ। अन्यथा ती विरुवाहरु बाँच्ने संभावना कम हुन्छ। लोक भनाइअनुसार, यती बेला रोपेको लठ्ठीमा पनि टुसा निस्कन सक्छन।

         प्राचीनकालमा छिङ्ग मिन चे चाडका अवसरमा वृक्षारोपण गर्ने चलन थियो। एउटा पूरानो कवितामा यसरी लेखिएको छः सडक-सडकमा जताततै बैंसका रुख र पहाडी पिपलका रुख हरा-भरा देखिन्छन्। तीनीहरु हामीलाई वसन्तको आगमन सम्बन्धी सुसमाचार दिन्छन्।