र वा फू

           र वा फू एक किसिमको तार बाजा हो। युगुर जाति, ताज्जिक जाति र उज्बेक जातिका मानिसहरु यस बाजालाई निकै मन पराउँछन। र वा फू बाजा चौधौं शताव्दीमा देखापरेको हो। त्यसबेला सिंग च्यांग क्षेत्र र स्वदेश तथा विदेशका विभिन्न जातिका बीच व्यापक आर्थिक तथा साँस्कृतिक आदान-प्रदान हुनेगर्दथ्यो। युगूर जातिका मानिसहरुले आफ्नो लोक बाजाको आधारमा विदेशी बाजाको श्रेष्ठतालाई ग्रहण गरी केही नयाँ बाजाको सिर्जना गरेका थिए। ती नयाँ बाजाहरुमा र वा फु एक हो जसको प्रयोग हालसम्म पनि हुँदैआएको छ।

           र वा फु काठबाट बनाइएको हुन्छ। त्यसको विशेष बाह्य आकार हुन्छ। त्यसको माथिल्लो भाग मसिनो, शिरानमा बांगो र सबैभन्दा तल अर्धगोलो खालको गुन्जन बाकस बनाइएको हुन्छ।

          र वा फु बाजा विभिन्न किसिमका छन: तीनवटा तारको, पाँचवटा तारको, छवटा तारको, सातवटा तारको, आठवटा तारको र नौवटा तारको। साधारणतया सबैभन्दा बाहिरको तारको उपयोग गरेर बजाइन्छ। अरु तारहरु गुन्जन तार हुन।

          र वा फु बाजाको आवाज ठूलो हुन्छ। त्यसको स्वर विशेष किसिमको हुन्छ। एकल वा समूहगत बजाइमा त्यसको सधै उपयोग हुन्छ। र वा फु बजाउँदा बसे पनि वा उभए पनि जीउ भने ठाडै हुनुपर्छ।

         र वा फु विभिन्न ढाँचाका हुन्छन।

          युगूर जाति, ताज्जिक जाति र उज्बेक जाति यी तीनवटा जातिहरु सबै नै सिंग च्यांग युगूर जातिय स्वायत्त प्रदेशमा बसोबास गर्दछन। तर तिनीहरुको र वा फुको ढाँचा र आकार फरक-फरक हुन्छ र बाजाको नाउँ पनि फरक हुन्छ। ताज्जिक जातिको भाषामा र वा फुलाई र बु फो भनिन्छ, युगूर जातिको भाषामा यसलाई खा श र वाफु, तोलान र वा फू वा भे‌डा गोठाला र वा फु भनिन्छ। अनि उज्बेकि जातिको र वा फु स्वर र ढाँचाको दृष्टकोणबाट हेर्दा अन्य जातिका र वा फुभन्दा फरक देखिन्छ।

          संगीत:मेरो र वा फू