जल डमरुका दुई किनारा सम्बन्ध संघको स्थापना भएको बेला श्री थाङ शु पैले दिनभरि "दुई किनाराबीचको सम्पर्क तथा छलफल हुनका लागि सर्वप्रथम जल डमरुका दुई किनारा सम्बन्ध संघ जल डमरु आदान-प्रदान कोषबीचको कुन प्रकारको सम्बन्ध कायम गर्नुपर्ने तथा कस्तो आधारमा दुई पक्षबीच छलफल गर्नुपर्ने" भन्ने प्रश्नबारे सोच-विचार गर्नुभयो। मुख्य भूमि पक्षको विचारमा मुख्य भूमि तथा थाइवान एक मात्र चीनको परिधिमा परेको कारण दुई किनाराबीचको मामिलासम्बन्धी छलफलमा "एक मात्र चीन"को सिद्धान्तलाई डटिरहनुपर्छ। तथापि श्री थाङ शु पैले यो धारणा प्रस्तुत गर्दा थाइवान पक्षले यसलाई अस्वीकार गरेको थियो। थाइवानले ती दुई संघबीचको सम्बन्धलाई "एक मात्र चीन"को सिद्धान्तमा रहेको दुई किनाराका लोकसंस्थाबीचको सम्बन्धको रुपमा तोक्ने कुरा अस्वीकार गरेको थियो। जसबाट श्री थाङ शु पैलाई आश्चर्य लागेको थियो।
त्यसबेला मलाई आश्चर्य लागेको थियो। थाइवानले पनि "एक मात्र चीन"को नीतिमा डटिरहने घोषणा गर्दै आएको थियो। तथापि त्यसले प्रस्तुत गरेको "एकमात्र चीन"को नीतिको अर्थ मुख्य भूमिबाट प्रस्तुत "एक मात्र चीन"को नीतिको अर्थको तुलनामा फरक थियो।
सन् 1992को अगष्ट एक तारिख थाइवान सत्ताले "एकमात्र चीन" को अर्थबारे प्रकाश पार्दै "थाइवान जल डमरुका दुई किनाराले एकमात्र चीनको सिद्धान्तबारे फरक विचार लिएतापनि तिनीहरुले त्यस सिद्धान्तलाई डटिरहेको" कुरा प्रष्ट पारेको थियो। जसले श्री थाङ शु पैलाई ढुक्क पारेको थियो।
यो वाक्य देखेपछि हामी ढुक्क भयौं। छोटो समयमा "एकमात्र चीनको" अर्थबारे दुई किनाराको विचार एउटै हुने समस्याको समाधान गर्नसकिएको थिएन। दुई पक्षले एक सिद्धान्तलाई डटिरहेको कुरा चाहिँ ठीक थियो।
श्री थाड शु पैको अनुमानअनुसार, केही समयपछि जल डमरु आदान-प्रदान कोष तथा जल डमरुका दुई किनारा सम्बन्ध संघले "दुई किनाराले एक मात्र चीनको सिद्धान्तलाई डटिरहने" कुरामा एकमत प्राप्त गरेको थियो। त्यसलाई "उन्नाइस सय बयान्नव्वेको एकमत" भनिएको छ। त्यसलाई अहिलेसम्म दुई किनाराबीचको छलफलको आधार मानिन्छ।
सन् 1993 को अप्रिल सत्ताइस तारिख विहान जल डमरुका दुई किनारा सम्बन्ध संघका प्रमुख वाङ ताउ हान तथा जल डमरु आदान-प्रदान कोषका प्रबन्धक कु चन फुले सिंगापुरमा दुई पक्षबीचको पहिलो वार्ताको आयोजना गर्नुभयो। यस वार्ताले मानिसहरुको प्रशंसा पनि पाएको थियो। त्यसबेला चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी केन्द्रीय समितिका महासचिव च्याङ च मिनले यस पटकको वार्ताले जल डमरुका दुई किनाराबीचको सम्बन्धको विकासमा इतिहासमा महत्वपूर्ण पाइला सारेको द्योतक रहेको कुरा वताउनुभयो। अन्तर्राष्ट्रिय समाजले यो वार्तालाई "दुई किनारा मेलमिलापतिर जाने ऐतिहासिक प्रगति" भएको टिप्पणी गरेको थियो। श्री थाङ शु पैले पनि त्यसको उच्च मूल्यांकन गर्नुभयो।
वाङ ताउ हान र कु चन फुबीचको वार्तादेखि दुई किनाराबीचको सम्बन्ध विकास हुँदै आएको छ। राजनीतिमा दुवै पक्षले "एकमात्र चीन"को नीतिमा एकमत प्राप्त गरेका छन् भने अर्थतन्त्रमा दुवै पक्षले आर्थिक आदान-प्रदान गर्न थालेको छ।
श्री थाङ शु पैसँगै काम गरेका व्यक्तिहरुले उहाँको प्रशंसा गर्नुभएको छ। जल डमरु आदान-प्रदान कोषका भूतपूर्व उप-प्रबन्धक च्याउ रनले चार पटक श्री थाङ शु पैसँग वार्ता गर्नुभएको छ। उहाँको विचारमा श्री थाङ शु पै बुद्धिमान तथा लचिलो व्यक्तित्व हुनुहुन्छ। उहाँले दुई किनाराबीचको समस्याको सामना गर्न थाङ शु पैको प्रयासको प्रशंसा गर्नुभयो।
श्री थाङ शु पै हरेक विहान उठनेवित्तिकै थाइवानी रेडियो सुन्नुहुन्छ अनि थाइवानी टेलिभिजन हेर्नुहुन्छ। उहाँले आफूलाई थाइवानको सामाजिक वातावरणमा राख्नुभएको छ। उहाँले दुई किनाराबीचको कार्य तथा थाइवानबारे जानकारी लिन गरेको प्रयासको प्रशंसा मैले गरेको छु।
|